Þjóðin: tímarit sjálfstæðismanna - 01.02.1938, Síða 23

I> J Ó Ð I N
þakkir skilið fyrir þessi stórvirki.
Hún liefir ekki látið vinna þau. Ein-
staklingarnir í bænum hafa verið
hér að verki. Þeirra er lieiðurinn.
Slík skoðun væri hæði rétt og
röng. Það er rétt, að einstakling-
arnir liafa unnið þessi stórvirki. En
það eru hæjarstjórnir Reykjavikur,
sem gert liafa þeim mögulegt að
vinna þau, með því að liefta ekki
framtak þeirra, og með því að skapa
hinu frjálsa framtaki aukin tæki-
færi, með ýmsum aðgerðum.
Ef Reykvíkingar hefðu búið við
rauða hæjarstjórn á þessu tímahili,
þá væri öðruvísi um að litast í hæn-
um og nágrenni hans. Þá hefði ein-
staklingunum verið meinað að vinna
stórvirkin, allt hefði lent i skipu-
lagsfólmi og aðgerðalevsi. En þá
væru ibúar hæjarins ekki eins marg-
ir og nú, því að fólk hefði sózl
minna eflir því að komast til hæj-
arins.
En hvað hefir svo hæjarstjórnin
látið gera?
Hún hefir látið leggja götur og
gangstéttir um hæinn þveran og
endilangan. Það hefir kostað mik-
ið fé, því að hærinn hefir stækkað
svo ört á stuttum tíma.
Hún hefir látið leggja ræsi í göt-
urnar, gas, rafmagn og vatn i hús-
in. Hún hefir látið byggja höfn,
skóla, sundhöll, gera leikvelli og
iþrótlasvæði o. fl.
FYRIRTÆKI BÆJARINS,
höfn, gasveita, vatnsveita og raf-
magnsveita, liafa öll sjálfstæðan
fjárliag. Þeirra skal nú að nokkuru
getið.
Reykjavik (myndin tekin úr lofti).
Vatnsveitan er elzta hæjarfyrir-
tækið. Áður en hún lók lil starfa,
urðu menn að notast við brunna.
Vatnið var ekki gott. Og aldrei var
hægt að ganga svo frá brunnunum
í þötta stórum hæ, ,að eigi væri
liætta á að óhollusla gæti slafað frá
þeim. Það var þvi hið mesta þrifa-
mál, er hafizt var lianda á vatns-
veitu fvrir hæinn.
Stofnkostnaður valnsveitunnar, -—
sú fjái'liæð, sem hún liefir koslað, —
var í árslok 1936 3,4 milj. kr. Skukl-
ir hennar voru þá 518 þús. kr.*)
Gasveitan. Hlutverk hennar var
tvennskonar, til eldunar fyrir bæj-
arliúa og til þess að lýsa upp göl-
urnar í hænum. Hún var hyggð á ár-
ímum 1909 og 1910. Stofnkostnaður
hennar i árslok 1936 var 1,1 milj.
kr. Skuldir hennar voru þá aðeins
170 þús. kr.
Höfnin. Byrjað var á bygging
hafnarinnar árið 1913. Stofnkostn-
aður var i árslok 1936 9.6 milj. kr.
*) Allar tölur um fjárhag Reykjavíkur,
sem birtar eru í þessari grein, eru tekn-
ar úr hinu ágæta riti dr. Björns Björns-
sonar: Hagur Reykjavíkurbæjar 1921—
1935, með þeim breytingum, sem gerzt
hafa á árinu 1930 og Heikningur Reykja-
víkurbæjar sýnir.