Dagskrá: tímarit um menningarmál - 01.12.1958, Blaðsíða 21

fyrir að nota steina úr umgjörðum
þeirra. Það er ólíklegt, að grjóteklu
einni og hirðuleysi sé um að kenna,
og' vill mag. Itamskou rekja þetta til
lífsskoðana aldarinnar. Arabíski mið-
aldahöfundurinn Ahmed Ibn Fad-
hlan vitnar «á einum stað í ummæli
norrænna manna um líkbrennslu og
lætur þá segja: „Við brennum hinn
framliðna á báli strax eftir andlátið
svo hann komist rakleitt til paradís-
ar.“ Hvað sem hæft er í þessu, bendir
margt til, að Norðurlandabúar hafi
í heiðnum sið litið á bálför og greftr-
un sem ráðstafanir til að greiða götu
hins framliðna, og eftir því var gröfin
hvorki bústaður né minnismerki,
heldur áningarstaður. Þegar hún hafði
gegnt því hlutverki, hvarf staðnum
öll helgi, og menn gátu tekið þaðan
nýtilega steina, ef svo bar við að
horfa, og án þess að sök félli á þá.
Ekki er fullvíst hvað hin ýmsu um-
gjarðaform áttu að tákna, nema
skipslagið, það er ímynd fleytu, og
átti sennilega að tákna farkost hins
framliðna á leiðinni til annars heims.
Og það má geta sér þess til, að sama
hugmynd liggi til grundvallar hinum
formunum, a.m.k. þríhyrningunum,
tíglunum og sporöskjunum, og að
allar steinaraðirnar eða allflestar, séu
sj)rottnar af óljósri viðleitni til að
gera ímynd af farkosti og hafi sú
viðleitni borið betri árangur eftir því
sem á leið. Er þá ekki tilviljun ein,
að skipin eru stærst og algengust á
yngsta hluta grafreitarins (sjá mynd
nr. 2).
Á fimm skiplaga legstöðum hefur
bátur verið brenndur. Einn legstað-
anna í þessum flokki, nr. 635 á skrá
mag. Ramskous, er 23 m. á lengd, eða
meðal hinna stærstu. Steinar eru allir
horfnir úr umgjörðinni nema stafn-
steinninn. Viðarkol og brennd bein
lágu í rúmlega 8 m. löngum og 2 m.
breiðum brunaflekk, og í öskunni
fundust 52 naglar úr byrðingi. Moldin
undir brunaflekknum bar þess vott,
Peningar meS kúfískum stöfum. (III. I.ondon Neu’s, ág., 1955)