Fréttatíminn - 23.05.2014, Side 34

fonix.is • Hátúni 6a • 105 Reykjavík • S. 552 4420
HEIMILISTÆKJADAGAR
Í
20% AFSLÁTTUR
S íðan Yasser Arafat las upp sjálf-stæðisyfirlýsingu Palestínu árið 1988 hefur það verið yfirlýst
markmið PLO, Frelsissamtaka Palest-
ínu, að lönd heimsins taki undir þá yfir-
lýsingu og viðurkenni ríkið. Nú 26 árum
síðar hafa 134 af 193 löndum Sameinuðu
þjóðanna viðurkennt Palestínu sem ríki.
Mufeed Shami, nýskipaður sendiherra
Palestínu á Íslandi, hefur aðsetur í Osló
en hans ósk er að með tímanum fái Ís-
land sitt eigið sendiráð í ljósi þess að
sambandið milli landanna sé mjög sterkt
og vegna þess að Ísland tók það mikil-
væga skref að viðurkenna Palestínu árið
2011, eitt fárra landa í Evrópu.
„En það er annað merkilegt við Ís-
land,“ segir Shami. „Nú hafa verið átök
milli Palestínu og Ísraels í mjög langan
tíma og vopnahlé að sjálfsögðu meira en
löngu tímabært. Ég held að ein ástæða
þess að friðarviðræður hafi dregist á
langinn séu afskipti utanaðkomandi að-
ila. Það eiga allt of margir hagsmuna að
gæta og þessir hagsmunaaðilar skipta
sér stöðugt af friðarferlinu. Þessir að-
ilar hafa alltaf sett sína hagsmuni ofar
því að leysa deiluna milli Palestínu og
Ísraels. Það þýði ekkert endilega að þeir
vilji ekki að deilan leysist, þeim finnst
bara mikilvægara að hagnast aðeins
fyrst. Ísland er eitt fárra landa í heim-
inum sem hefur staðið með Palestínu
án þess að eiga nokkurra hagsmuna að
gæta. Stuðningur ykkar byggist bara á
tveimur undirstöðuatriðum; siðfræði og
mannréttindum. Ísland tekur þá afstöðu
að standa með þeirri þjóð sem hefur
aldrei fengið uppreisn æru og lítur á það
sem sjálfsagðan hlut.“
Friðarviðræður enda alltaf á
byrjunarreit
Við undirritun Oslóarsáttmálans árið
1993 viðurkenndi Ísrael PLO sem eina
lögmæta fulltrúa palestínsku þjóðar-
innar, og PLO, fyrir hönd Palestínu,
viðurkenndi tilvist Ísralesríkis, innan
þeirra landamæra sem voru ákveðin
árið 1967. Þessi sáttmáli átti að leiða til
heildarlausnar á deilum ríkjanna innan
fimm ára.
„Þetta tókst ekki og í kjölfarið upp-
hófst önnur uppreisn Palestínumanna
gegn hernáminu, Intifada. Ofbeldið
jókst þangað til 2004 þegar friðarvið-
ræður upphófust aftur. En í hvert sinn
sem við náum einhverskonar samkomu-
lagi fer eitthvað úrskeiðis hjá stjórnvöld-
um í Ísrael. Annað hvort skipta þeir um
stjórn, halda kosningar eða eitthvað því
um líkt. Í kjölfarið þurfum við alltaf að
fara á byrjunarreit. Friði er alltaf frestað
og á sama tíma taka þeir af okkur meira
og meira land og reyna af fremsta megni
að koma okkur frá Jerúsalem. Nú er svo
komið að hver einasta borg Palestínu
hefur breyst í herkví, umkringd ólögleg-
um landránsbyggðum Ísraelsmanna.“
Hver einasta borg eins og herkví
Þegar Oslóarsáttmálinn var undir-
ritaður taldi ísraelskt landtökufólk á
palestínsku landi um 100.000 manns,
en nú telur það næstum 600.000 manns.
Þar að auki hefur 60% af landi Palestínu
verið hertekið síðan þá. Shami segir það
hafa verið hernaðarstefnu Ísraels frá
upphafi að einangra palestínsku borg-
irnar. „Ísrael hefur alltaf viljað búa til
einangraðar herkvíar og umkringja þær
landtökufólki. Þannig stjórna þeir land-
inu umhverfis, himninum yfir þeim auk
allra náttúruauðlinda. Þetta er í raun
ekkert nema fangelsi. Landfræðilega
séð sundrar Ísrael Palestínu því landið
þeirra liggur milli Gaza og Vesturbakk-
ans. Ísrael dró sig frá Gaza, sem þeir
höfðu hernumið, en á sama tíma leyfa
þeir engum að koma þangað, engum
að fara þaðan, engum að fljúga yfir og
þeir leyfa engin samskipti milli Gaza og
Vesturbakkans, né heldur neinum þaðan
að fara til Jerúsalem.“
Palestína sættir sig ekki við óbreytt ástand
Mufeed Shami
er nýskipaður
sendiherra Palestínu
á Íslandi. Hann vill
halda áfram að
styrkja tengslin milli
landanna en Ísland
er eitt fárra landa
í heiminum sem
hefur staðið með
Palestínu án þess
að gæta nokkurra
hagsmuna. Hann
segir mikilvægasta
verkefni Palestínu í
dag vera að sam-
einast undir einni
forystu. Ný stjórn
verður mynduð í
næstu viku sem
hann segir vekja
von meðal ungu
kynslóðarinnar sem
muni ekki sætta sig
við óbreytt ástand.
Utanaðkomandi öfl valda
sundrung
Það hefur verið rætt í alþjóðasam-
félaginu að friðarferlinu hafi verið
ógnað vegna stríðandi fylkinga
innan Palestínu, milli Hamas,
stjórnmálasamtaka Gaza svæðis-
ins og Fatah, stjórnmálasamtaka
Vesturbakkans. Mufeed er ekki á
sama máli. „Eftir Íraksstríðið var
utanríkisstefna Bandaríkjanna sú
að öll ríki yrðu að verða lýðræðis-
ríki. Og það voru settar kosningar
í Palestínu. Kosningarnar voru
löglegar, lýðræðislegar og mjög
gegnsæjar og Hamas vann. Fólkið
kaus Hamas til að mynda ríkis-
stjórn og vera við völd í fjögur
ár og það var það sem átti að
gerast. Þetta var árið 2006 en allur
heimurinn, Evrópa, Bandaríkin
og Arabaheimurinn skar á alla
fjárhagsaðstoð til Palestínu. Í 18
mánuði fór ekki ein króna inn í
Palestínu. Þar sem útkoman var
ekki eftir þeirra höfði þótti hún
ekki lýðræðisleg. Í kjölfarið horfði
fólk í Palestínu upp á hungur og
eymd og var mjög reitt. Hamas
vildi stjórna því fólkið hafði valið
Hamas, en forsetinn vildi ekki
hafa Hamas og fólkið ekki lengur
því það ríkti neyðarástand. Pal-
estínu var refsað á þennan hátt af
alþjóðasamfélaginu. Ég myndi því
ekki segja að það séu innri átök í
Palestínu sem valda sundrunginni
milli fylkinga í Palestínu heldur
séu það utanaðkomandi öfl.“
Eitt þessara utanaðkomandi afla
er Ísrael. „Ísrael hefur alltaf unnið
að því að sundra Palestínu en á
sama tíma setjum við á Vestur-
bakkanum 58% af öllum okkar fjár-
munum til Gaza. Við höfum aldrei
gefist upp á því og myndum aldrei
gera það. Allir opinberir starfs-
menn Gaza fá sín laun frá Vestur-
bakkanum en þar að auki útvegum
við þeim eldsneyti, heilsugæslu
og menntun. Hamas hefur aldrei
verið á móti sanngjarnri lausn,
þeir bara fengu aldrei tækifæri til
að vinna með okkur. Það sem hef-
ur sundrað palestínsku þjóðinni
eru landamæri og utanaðkomandi
afskipti, ekki borgarastyrjöld. En
nú er kominn tími til að standa
saman. Við erum hætt að hlusta
á aðra því það hefur ekki borið
árangur. Vonandi munum við ná
samkomulagi í næstu viku, mynda
stjórn og undirbúa kosningar.
Þurfum að finna lausnina sjálf
Shami segir það augljóst mál að
Ísrael hafi ekki áhuga á friðsam-
legri lausn. „Nú hafa staðið yfir
viðræður milli Ísraels og Palestínu
með utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna, John Kerry, í 9 mánuði, sem
eiga undirbúa jarðveginn fyrir frið.
Palestína hefur ekki fengið neitt út
úr því. Á þessum tíma höfum við
misst enn meira land og Bandarík-
in setja enga pressu á Ísrael sem
er algjörlega ósveigjanlegt í við-
ræðunum. Það er nokkuð augljóst
að Ísrael hefur ekki áhuga á friði
núna en ég hef ekki hugmynd um
hvað framtíðin ber í skauti sér.“
Hann segir palestínsku þjóðina
verða að einbeita sér að innan-
ríkismálum áður en lengra sé
haldið í friðarviðræðum. Mikil-
vægasta verkefni Palestínu í dag
sé að verða sameinuð undir einni
forystu. „Að sjálfsögðu er palest-
ínska þjóðin orðin mjög þreytt.
En á sama tíma er komin á legg
ný kynslóð sem er menntuð og
mjög hæf til að takast á við nýtt
tímabil. Þó að engin lausn sé í
sjónmáli í deilunni við Ísrael þá
mun þessi kynslóð ekki sætta sig
við óbreytt ástand. En eitt vitum
við af reynslu, að engin mun finna
lausnina fyrir okkur, við verðum
að gera það sjálf.“
Halla Harðardóttir
halla@frettatiminn.is
Hér sést stöðugt
minnkandi land Palestínu.
Mufeed Shami, nýskipaður sendiherra Palestínu á Íslandi, hefur aðsetur í Osló en
hans ósk er að með tímanum fái Ísland sitt eigið sendiráð í ljósi þess að sambandið
milli landanna sé mjög sterkt og vegna þess að Ísland tók það mikilvæga skref að
viðurkenna Palestínu árið 2011, eitt fárra ríkja í Evrópu. Ljósmynd/Hari
1947 1967 2000 2006
34 viðtal Helgin 23.-25. maí 2014