Sveitarstjórnarmál - 01.06.1972, Blaðsíða 36

Innan marka skipulagsins á hverjum stað
ílokkast landið niður eftir notkun þess i íbúðar-
húsalóðir, iðnaðar- og athafnalóðir og viðskipta-
og þjónustulóðir eða opin svæði, vegi og ræktun-
arlönd eða lönd með bráðabirgðanotkun og
óráðstöfuð lönd.
Verðmat lands og lóða innan hvers þéttbýlis-
staðar er breytilegt með tilliti til staðsetningar
eða legu og notkunar eða þeirrar starfs'emi, sem
þar fer fram.
Mat á venjulegri íbúðarhúsalóð samanstendur
í grundvallaratriðum af verði landsins og þeim
kostnaði, sem því er samfara að gera land að bygg-
ingarhæfri lóð við venjulegar aðstæður, eða a. m.
k. þeim þætti kostnaðarins, sem gengur inn í
markaðsverðið á hverjum stað.
Þessi kostnaður kemur meðal annars fram í
formi gatnagerðargjalds, þar sem það er inn-
heimt hjá húsbyggjanda. Gatnagerðargjald kem-
ur fram í mati lóðar, en ekki í mati á húsinu, Jrar
sem gatnagerðargjald Jiarf t. d. ekki að greiða
aftur, ef hús brennur og annað byggt í staðinn.
Kostnaður við að gera land að byggingarhæfri
lóð er alltaf metinn, Jrótt gatnagerðargjald hafi
ekki verið greitt af eiganda eða afnotahafa lóðar,
Jrar sem ljóst er, að markaðsverð þeirra fast-
eigna, sem við Jressa aðstöðu búa, Jr. e. vegi og
veitulagnir, á skipulagsskyldum stað, er hærra að
öðru jöfnu en hinna, sem þessarar þjónustu fara
á mis.
Þar sem hitaveita er, er sú aðstaða einnig met-
in í lóðarverði íbúðarhúsa, Jrar sem staðreynt er,
að það hefur áhrif til liækkunar á verð fasteigna.
Við mat á iðnaðarlóðum og ekki síður verð-
andi viðskipta- og Jijónustulóðir, skiptir staðsetn-
ingin meginmáli, og skipulagið sjálft hefur afger-
andi áhrif, hvað Jretta snertir.
Að sjálfsögðu ganga einnig þar sömu grund-
vallarþættirnir inn í matið, þ. e. landverðið sjálft
og gatnagerðargjöld svo og hitaveituaðstaða, ef
fyrir hendi er.
í viðskiptahverfum grundvallast matið síðan á
„götuverði", Jrað er verð á fermeter í venjulegri
lóð, sem að viðkomandi götu liggur, og er Jrá átt
við lóð, sem hefur 30 metra dýpt inn í byggingar-
130 reitinn frá götunni.
SVEITARSTJÓRNARMÁL
Ef lóðir ná ekki 30 metra dýpt frá götu, liækkar
verð þeirra á hvern ferm'eter að meðaltali, en
lækkar, ef um dýpri lóðir er að ræða eða baklóðir.
Áhrifa frá hliðargötum gætir og í mati þeirra
lóða, sem að Jreim liggja í byggingarreitum.
Arðgjafarhæfni og Jrar með markaðsverð þess-
ara lóða er mest lýsandi um matsverð þ'eirra.
Breytileiki er mikill í mati á Jreim og getur oft
verið skammt á milli mikils mismunar í mats-
upphæðum.
Mat á iðnaðarlóðum eða á lóðum, Jrar sem hlið-
stæðar athafnir eiga sér stað, er einnig mjög
breytil'egt. Lega þeirra hefur oft á tíðurn þar mik-
ið að segja, t. d. Jrar sem Jrær eru staðsettar við
kostnaðarsöm mannvirki, svo sem við dýrar hafn-
ir eða aðalumferðaræðar, sem skapar rekstrinum
mikilvæga aðstöðu og gerir staðinn eftirsóttan
vegna Jiess.
Ýmsum atvinnugreinum er slík aðstaða for-
senda fyrir arðsömum rekstri, en staðsetning inn-
an skipulagsins skiptir aðrar atvinnugreinar
gjarnan litlu máli.
Af þessum ástæðum, meðal annars, er mat á
iðnaðarlóðum mjög breytilegt.
Land hefur alltaf eitthvert verðgildi, en nú-
gildi Jress er breytilegt af ýmsum ástæðum. Not-
kun Iands Iiefur mest áhrif á verð Jress, en þó
hefur land, sem ónotað er, mjög mismunandi
verðgildi vegna legu sinnar, nálægðar 'eða fjar-
lægðar við athafnir manna. Núgildi lands verður
stöðugt breytilegt, og þar sem langtímasjónarmið
ráða varðandi notkun landsins, verður núgildi
Jress lágt, en getur stigið mjög, ef arðsöm notkun
landsins eða ráðstöfun þess blasir við á næsta
leiti. Markaðurinn verður að móta mat Jressara
landa hverju sinni.
Húsamat
Mat á mannvirkjum er að vísu mjög fjöl-
þætt, en þar er vissulega auðveldara að henda
reiður á ákveðnum staðreyndum en gagnvart
mati á landi. Allar byggingar samanstanda af
efnislegum hlutum, sem raðað er saman, til að
móta ákveðið form hverrar byggingar. Að vísu á
mjög mismunandi hátt, eftir því, hvaða notagildi
hver framkvæmd á að veita og hvaða tilgangi hún