Sveitarstjórnarmál - 01.03.1999, Blaðsíða 45

SKIPULAGSMÁL
Erlendis hafa farið fram miklar
rannsóknir á því í hvaða mæli há-
vaði angrar fólk. Niðurstöður þeirra
rannsókna má sjá í meðfylgjandi
töflu:
Eftirfarandi línurit sýnir mynd-
rænt niðurstöður erlendra rannsókna
hvemig vaxandi hlutfall fólks telur
sig þjakað af umferðarhávaða eftir
því sem hljóðstig vex.
Nokkrir hópar fólks em sérstak-
lega viðkvæmir fyrir tmflun af há-
vaða meðan þeir sofa. Það er m.a.
eldra fólk, fólk sem vinnur vakta-
vinnu, fólk í ójafnvægi og fólk sem
er þjakað af streitu.
Bakgrunnshávaði getur skapað
erfiðleika við að skynja talað mál.
Eftir því sem bakgmnnshávaði vex
fer fólk að tala hærra, einbeiting
minnkar, samskiptahæfni minnkar,
fólk verður ergilegt, misskilningur á
sér stað, afköst minnka og streita
vex.
Mengunarvarnareglugeró
I íslensku mengunarvarnareglu-
gerðinni (nr. 48/1994 með breytingu
nr. 273/1997) em ákvæði um mesta
hljóðstyrk á opnum svæðum, á lóð
við hús eða við opnanlega glugga
og hljóðstig innanhúss. Megin-
áhersla og strangar kröfur em settar
þegar verið er að skipuleggja ný
hverfi. í mengunarvamareglugerð-
inni em notuð tvö hugtök um hljóð-
stig, þ.e. „viðmiðunargildi“ og
„leiðbeiningargildi“. Skilgreining
hugtakanna er þannig:
„Viðmiðunargildi" er það gildi
sem verður að uppfylla til þess að
ástandið geti talist viðunandi. Ef
þetta viðmiðunargildi er samt sem
áður ekki uppfyllt, skal skilgreina
hvemig hægt verður að uppfylla það
innan ákveðins tíma.
„Leiðbeiningargildi“ er gildi sem
ákjósanlegt er að uppfylla eða
stefna að því að uppfylla sem lang-
tímamarkmið, en leitast skal við að
uppfylla það þar sem þess er nokkur
kostur. Mestar kröfur eru gerðar um
hljóðstig innanhúss þar sem fólk vill
vera í næði. í mengunarvamareglu-
gerðinni er viðmiðunargildi innan-
húss 30 dB. Fyrir útivistarsvæði í
þéttbýli er viðmiðunargildið við ný-
skipulag 55 dB og við nýskipulag er
einnig miðað við að hljóðstig utan
við opnanlegan glugga fari ekki yfir
55 dB. Þær kröfur sem settar eru
fram í íslensku mengunarvarna-
reglugerðinni em samsvarandi kröf-
ur og í nágrannalöndunum. Þau við-
miðunargildi sem sett em fram um
mesta hljóðstig eru málamiðlun
samfélagsins, annars vegar um
kostnað og hins vegar að minnka
óþægindi íbúanna. Þegar hljóðstig
er 55 dB eins og viðmiðunargildi í
mengunarvamareglugerð er, þá má
búast við samkvæmt erlendum
rannsóknum að 10-15% íbúanna
verði fyrir vemlegum óþægindum
af hávaða. Þetta hlutfall hækkar eftir
því sem hljóðstigið vex, eins og
kemur fram í töflunni hér að fram-
an. Mesti möguleiki til að skapa
gott umhverfi með tilliti til hljóð-
stigs án mikils kostnaðar er þegar
verið er að skipuleggja ný hverfi.
Þar sem byggð er fýrir og áform em
um þéttingu byggðar eða lagningu
nýrra vega er yfirleitt mun erfiðara
að eiga við hljóðstigið utanhúss.
Fyrirhugaðar framkvæmdir geta
samt átt rétt á sér og í samræmi við
það sjónarmið er í mengunarvama-
reglugerðinni heimilað hærra hljóð-
stig. I reglugerðinni eru nefnd tvö
frávik frá almennu kröfunum.
Eftirtalin frávik em:
í fyrsta lagi er „frávik 1“ sem á
við þegar um er að ræða „vemlega
breytingu á umferðaræð í byggð
sem fyrir er“ og viðmiðunargildi
fyrir útivistarsvæði í þéttbýli er 65
dB og viðmiðunargildi fyrir hljóð-
stig utan við opnanlegan glugga er
65 dB.
I öðm lagi er „ffávik 11“ sem gild-
ir fyrir „nýbyggingarsvæði í eldri
byggð eða endumýjun byggðar sem
fyrir er“ og þar er viðmiðunargildið
utan við húsvegg á jarðhæð og utan
Áhrif hávaða á íbúa.
Hljóðstig Mjög truflandi Lítið truflandi Ekki truflandi
<55 dB 10% 20% 70%
55-65 dB 33% 33% 33%
>65 dB 50% 25% 25%
39