Sveitarstjórnarmál - 01.03.1999, Blaðsíða 52

FJÁRMÁL
Verkefni og viðhorf til samstarfs ríkis og sveitarfélaga:
Ríki og sveitarfélög taki upp formlegt
samstarf um efnahagsmál
Geir H. Haarde jjármálaráðherra
Erindiflutt á fjármálaráðstefnu sambandsins 26. nóvember 1998
Geir H. Haarde fjármálaráðherra flytur erindi sitt á fjármálaráðstefn-
unni hinn 26. nóvember sl. Ljósm. G. Vigfússon.
Samstarf ríkis og
sveitarfélaga hefur und-
anfarin ár i ríkum mæli
snúist unr tilteknar fram-
kvæmdir eða rekstur og
ákveðin útgjaldamálefni
en einnig um tekjuöflun,
skattkerfið og sameigin-
lega tekjustofna. Sam-
starf um breytta verka-
skiptingu milli ríkis og
sveitarfélaga og tengd
málefni hefur jafnframt
verið áberandi. I dag
langar mig að vekja máls
á nýjum þætti sem ég tel
brýnt verkefni og mikil-
vægt að ríki og sveitarfé-
lög hefji samstarf um.
Eg er eindregið þeirrar
skoðunar að það sé bæði
tímabært og verðugt
verkefni að ríki og sveit-
arfélög taki upp formlegt samstarf
unr efnahagsmál og axli þannig
sameiginlega ábyrgð á einu mikil-
vægasta hagstjómartækinu, sem er
rekstrar- og fjárhagsafkoma hins op-
inbera. Hér á eftir er ætlun mín að
rökstyðja þessa skoðun og nefna
síðan dæmi um nokkur úrlausnar-
efni sem mér finnst mikilvægt að
ræða opinskátt og leitast við að
komast að sameiginlegri niðurstöðu
um.
Á undanfömum ámm hafa sveit-
arfélögin tekið að sér ný og kreij-
andi verkefni, ekki síst í kjölfar
flutnings verkeína frá ríkinu. Margt
mælir með því að hlutur sveitarfé-
laganna vaxi enn frekar í náinni
framtíð. Allt bendir einnig til þess
að það verði raunin enda hefur
ávinningur af sameiningu sveitarfé-
laga, þar sem sveitarfélögin eru
færri, stærri og öflugri, verið að
koma í ljós á undanfömum misser-
um í framhaldi af yfirtöku á öllum
rekstri gmnnskólans.
Eftir því sem sveitarfélögin taka
að sér fleiri verkefni hefur rekstur
þeirra meiri efnahagslega þýðingu.
Afkoma þeirra getur haft afgerandi
áhrif á stöðu og horfúr í þjóðarbú-
skapnum. Þess vegna er mikilvægt
að áætlanir og umfang
þeirra hvað varðar tekj-
ur, framkvæmdir og
önnur útgjöld séu í sam-
ræmi við þau efnahags-
markmið sem að er
stefnt á hverjum tíma.
Frekar en að tryggja
þetta með valdboði og
ætla ríkisvaldinu alla
ábyrgð á stjórn efna-
hagsmálanna sýnist
skipulegt samstarf ríkis
og sveitarfélaga væn-
legra til árangurs.
Á þeim áratug sem nú
er að líða hefúr íslenskt
efnahagsumhverfi tekið
stakkaskiptum og hagur
þjóðarinnar sjaldan verið
eins traustur og nú. Ef
við hölduin árvekni okk-
ar getur núverandi hag-
vaxtarskeið bæði orðið stöðugra og
skilað meiri hagsæld en dæmi eru
um áður. Þessum árangri erum við
að ná í kjölfar markaðsvæðingar og
opnunar hagkerfisins á undanföm-
urn árum.Vaxandi samkeppni setur
efnahagslífinu strangar takmarkanir,
sem ekki hafa verið til staðar hér á
landi síðan á fyrri hluta aldarinnar,
en er jafnframt skýring og forsenda
þess að við getum staðhæft að efna-
hagsárangurinn nú hvíli á traustum
grunni. Hið nýja efnahagsumhverfi
gerir á hinn bóginn ekki aðeins
auknar kröfur til fyrirtækja i at-
vinnulífinu, heldur einnig til hins
46