Morgunblaðið - 14.04.2012, Qupperneq 29

29
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. APRÍL 2012
Krunkar hástöfum Þessi krummi lét í sér heyra í Hafnarfjarðarhöfn í gær og krunk-
aði af miklum móð. Er aldrei að vita nema hann hafi verið að kalla á nafna sinn.
Ómar
Framkvæmda-
stjórn Evrópusam-
bandins (ESB) sýn-
ir Íslendingum þann
hroka að gerast aðili
að dæmalausu máli
Eftirlitsstofnunar
EFTA (ESA), þrátt
fyrir að viðræður
um aðild að ESB
séu í gangi. Fram-
kvæmdastjórnin
hefði alls ekki þurft að gera þetta
því einstök ríki hafa fulla heimild
til að óska efir aðild að málinu til
stuðnings kröfu ESA eða til að
styðja málstað Íslendinga. Lík-
legt verður að teljast að ein af
ástæðum þess að ESB fer þessa
leið sé hræðsla við að eitthvert
ESB-ríki styðji málstað Íslend-
inga. Eftir þetta er erfiðara fyrir
ríki Evrópusambandsins að taka
upp hanskann fyrir Ísland gegn
framkvæmdastjórninni. Þá er
augljóst að ESB er að sýna Ís-
lendingum hver það er sem ræð-
ur og eyjarskeggjar eigi að hafa
sig hæga.
Ráðherrar ríkisstjórnar Sam-
fylkingar og Vinstri grænna
(VG) ásamt formanni utanrík-
ismálanefndar keppast nú við að
gera lítið úr málinu. Með ólík-
indum verður að teljast ef VG
ætlar enn og aftur að lyppast nið-
ur fyrir fótum Evrópusambands-
ins og Samfylking-
arinnar til þess
eins að halda von-
lausu stjórnarsam-
starfi áfram.
Hin meinta and-
staða VG við Evr-
ópusambandið
minnir á söguna
„Úlfur, úlfur“.
Þingmenn og ráð-
herrar VG keppast
við að mótmæla
viðræðunum og
framgöngu ESB,
þeir kalla „Úlfur, úlfur“ en
gleyma því að í ævintýrinu át úlf-
urinn þann sem plataði fólkið því
fólkið kom honum ekki til bjarg-
ar þegar úlfurinn raunverulega
kom. Þannig er saga VG varð-
andi ESB og þannig mun æv-
intýrið enda haldi þingmenn og
ráðherrar þessu áfram.
Eini möguleiki VG til að öðlast
einhvern trúverðugleika er að
krefjast þess að viðræðum verði
nú þegar hætt. Harðorðar grein-
ar eða blogg gagnast ekkert þeg-
ar öllum er ljóst að VG hefur það
í hendi sér að segja hingað og
ekki lengra. Þráin eftir völdum
og góðum stólum við stjórn-
arborðið er loforðum gagnvart
kjósendum yfirsterkari og því
mun VG ekki styggja Samfylk-
inguna.
Meðan þetta er ritað er ég
þess fullviss að fulltrúar ESB,
Samfylkingar og VG eru að bera
saman bækur sínar, hvernig best
sé að láta þessa uppákomu ekki
hafa áhrif á aðildarviðræðurnar.
Mér sýnist plottið vera það að
hluti hópsins muni segja að
ákvörðun ESB komi ekki á óvart,
að það sé eðlilegt að fram-
kvæmdastjórnin blandi sér í mál-
ið og það hafi engin áhrif á við-
ræðurnar. Hinn hópurinn eigi að
gagnrýna ákvörðun ESB án þess
að einhver alvara sé þar að baki.
Þannig fái allir eitthvað en við-
ræðurnar geti haldið áfram.
Danski stjórnmálamaðurinn
Mogens Glistrup sagði eitt sinn
að varnarstefna Danmerkur ætti
að vera sú að leggja niður herinn
og koma upp sjálfvirkri síms-
vörun sem segði á rússnesku:
„Við gefumst upp.“ Ríkisstjórn
Samfylkingar og VG virðist hafa
þessa stefnu gagnvart ESB. Á
símsvara hennar er töluð þýska
og franska.
Eftir Gunnar
Braga Sveinsson »Með ólíkindum
verður að teljast
ef VG ætlar enn og
aftur að lyppast niður
fyrir fótum Evrópu-
sambandsins og Sam-
fylkingarinnar
Gunnar Bragi Sveinsson
Höfundur er formaður þingflokks
framsóknarmanna.
ESB lítilsvirðir Ísland og
Vinstri græn dansa með
Sagt er að nýju sjávarútvegs-
frumvörpunum sé ætlað að stuðla
að nýliðun í sjávarútvegi. Það er
göfugt markmið. Því miður verða
áhrif frumvarpanna alveg hin
gagnstæðu, verði þau að lögum.
Þau munu síst auka nýliðun og það
sem verra er: þau munu fyrst af
öllu fella þá sem nýjastir eru núna
í sjávarútveginum og kollvarpa út-
gerð þeirra.
Það má því segja að þeir sem
nýir muni mögulega koma inn í
sjávarútveginn komi þá í stað
þeirra nýliða sem þar starfa núna.
Það getur ekki verið ætlunin.
Sannleikurinn er sá að býsna
margir hafa haslað sér völl í sjáv-
arútvegi á síðustu árum. Þar hefur
því síst orðið minni nýliðun en í
öðrum atvinnugreinum. Þessir
menn hafa skuldsett sig, keypt sér
báta, fiskverkanir og fiskveiðirétt-
indi, kvóta. Þetta hafa þeir gert á
grundvelli gildandi laga og í góðri trú. Fyrir
þeim hefur vakað að afla sér lífsviðurværis og
byggja upp lífvænlegan atvinnurekstur. Þannig
hafa þeir unnið byggðarlögum sínum mikið gagn
og skapað atvinnutækifæri í mörgum smáum
sjávarútvegsbyggðum um land allt.
Vegið að grundvellinum
Í frumvörpum ríkisstjórnarinnar er að finna
margvísleg ákvæði sem vega algjörlega að
grundvelli þessa atvinnureksturs. Sem sagt að
nýliðunum í sjávarútveginum. Það má nefna að
ætlunin er að koma í veg fyrir að fyrirséð aukn-
ing í þorskveiðiheimildum gangi til þeirra sem
hafa fiskveiðirétt í þorski, nema að hluta. Bann-
að verður að leigja aflaheimildir úr aflamarks-
kerfinu í krókaflamarkskerfi, sem hefur þó verið
forsenda útgerðar á minni stöðum víða um land.
Breytingar frá gildandi lögum varðandi framlög
í leigu og byggðapotta. Þá má nefna 3% regluna
við aðilaskipti að fyrirtækjum, sem er fyr-
irsjáanleg aðgangstakmörkun og mætti svo
áfram telja.
En síðast en ekki síst er sú gríðarlega mikla
hækkun veiðigjaldsins, sem frumvörpin boða.
Leggja upp laupana, komast í þrot
Veiðigjaldið er reiknað sem hlutfall af fram-
legð fyrirtækja í sjávarútvegi í heild. Það er að
segja það sem eftir stendur þegar búið er að
borga fyrir allan almennan rekstur
og áður en farið er að greiða fjár-
magnsliði, afborgarnir, vexti og
þess háttar. Ekki er tekið tillit til
skuldastöðu fyrirtækjanna. Þess
vegna er það ljóst að þau fyrirtæki
sem eru nýjust, þar sem ein-
staklingar og félög þeirra eiga hlut
að máli, verða mjög hart úti. Þau
skulda, eðli málsins samkvæmt, al-
mennt meira en hin rótgrónari. Þau
munu því ekki rísa undir þessum
nýju klyfjum í formi hærra veiði-
gjalds. Þessar útgerðir – nýliðarnir
– verða því fyrstu fórnarlömb sjáv-
arútvegsstefnu ríkisstjórnarinnar.
Þær leggja upp laupana fyrst, kom-
ast í þrot og hætta starfsemi.
Þetta mun fyrirsjáanlega bitna
mjög hart á hinum minni sjáv-
arbyggðum. Aðrar útgerðir og aðr-
ar byggðir fara svo sömu leið, þótt
síðar verði, ef veiðigjaldið á að
þurrka upp allan hagnað grein-
arinnar, eins og sýnt hefur verið
fram á.
Þessar aðstæður ættu að vera
skiljanlegar öllum. Ef skuldirnar eru miklar, þá
þurfa þeir sem þær bera, hvort sem það eru ein-
staklingar eða lögaðilar, á öllum sínum tekjum
að halda til þess að rísa undir þeim. Afrakst-
urinn fer í að standa undir rekstrinum, borga
laun og aðföng og greiða af fjárhagsskuldbind-
ingum sínum. Það geta þessar útgerðir almennt
í dag. Frekari álögur verða þeim hins vegar
strax ofviða.
Blóðtaka sjávarbyggðanna
Þetta eru almennt talað fyrirtæki þar sem
menn hafa lagt alveg gríðarlega hart að sér. Ró-
ið stíft, byggt upp góða atvinnu í heimabyggðum
sínum, gætt aðhalds við reksturinn og lagt sig
fram um að hámarka tekjur og halda útgjöldum
í skefjum. Ég fullyrði það af kynnum mínum af
þessum útgerðarháttum, sem ég hef haft góða
aðstöðu til þess að fylgjast með undanfarin ár,
að ekki er almennt hægt að standa betur að mál-
um en gert hefur verið. Það yrði því hryllileg
blóðtaka fyrir íslenskan sjávarútveg, sjáv-
arbyggðirnar og í raun samfélagið allt, ef þessar
útgerðir yrðu að velli lagðar vegna vanhugsaðra
pólitískra ákvarðana.
Það getur ekki hafa verið ætlunin, eða hvað?
Eru það virkilega þessar útgerðir sem menn
vilja fyrst losna við úr sjávarútveginum okkar?
Eftir Einar Kristin
Guðfinnsson
» Þeir sem ný-
ir koma inn í
sjávarútveginn
koma þá í stað
þeirra nýliða
sem þar starfa
núna.
Einar K.
Guðfinnsson
Höfundur er alþingismaður.
Nýliðunum fórnað fyrst
Þremur og hálfu ári eftir
fall bankanna blasir enn við
slæm afkoma heimilanna í
landinu. Í vikunni birti Al-
þjóðagjaldeyrissjóðurinn
(AGS) skýrslu um skulda-
stöðu heimila almennt þar
sem fram kemur að miklar
skuldir heimila tefji al-
mennan efnahagsbata – og
er Ísland nefnt sérstaklega í
því sambandi. Þá sýnir ný-
birt skýrsla Seðlabanka Ís-
lands að skuldastaða fjöl-
margra íslenskra heimila er
slæm og að þau úrræði sem
þegar hefur verið gripið til
duga ekki sem skyldi. Ég
vakti athygli á því um miðj-
an mars að þau úrræði sem
boðið hefði verði upp á væru
ómarkviss og í sumum til-
fellum ónothæf.
Vandinn er mestur hjá
ungu barnafólki, kynslóð-
inni milli þrítugs og fertugs
sem keypti fasteignir á
bólutímabilinu. Við verðum
að ná til þessa fólks og
hjálpa því – þetta er sú kyn-
slóð sem mun bera uppi landið í framtíðinni
og hún má ekki fara burt. Því miður hafa þó
allt of margir valið það að fara. Það er mikið
áhyggjuefni fyrir Ísland ef ungt fólk telur
framtíð sína frekar liggja í útlöndum.
Forgangsröðun ríkisstjórnarinnar
Það er óviðunandi að fjöldi heimila sé enn
í eftirköstum falls bankanna og í endalaus-
um deilum við lánastofnanir. Við megum
ekki búa til samfélag þar sem slíkt er eðli-
legur hlutur. Þvert á móti verðum við að
haga kerfinu þannig að fólk vilji standa í
skilum – vilji fjárfesta í húsnæði og sjái hag
sínum best borgið í eigin húsnæði. Verði
áframhald á þessum vanda heimilanna er
ljóst að skuldastaða heimilanna verður að
sjálfstæðu efnahagslegu vandamáli rétt eins
og AGS hefur nú bent á.
Ofan á greiðsluvandann bætist hrikaleg
skattastefna ríkisstjórnarinnar. Veskið
verður sífellt þynnra og langar
vinnustundir gagnast ríkisféhirði
betur en fólkinu í landinu. Það er
hins vegar umhugsunarefni fyrir
fjármálaráðherrann að þessi
skattpíningarstefna skilar sér
ekki í betri hag ríkissjóðs – hall-
inn er viðvarandi og nú eru teikn
á lofti um að hann sé að stórauk-
ast og fara úr böndunum – þvert
á það sem haldið hefur verið
fram. Það er ekki furða að rík-
isstjórnin skuli njóta lítils trausts
í skoðanakönnunum. Samkvæmt
nýjasta Þjóðarpúlsi Capacent
hefur fylgið hrunið utan af stjórn-
inni. Ástæðan fyrir því er einföld;
þessi ríkisstjórn er ekki fær um
að forgangsraða verkefnum í
þágu heimila og fyrirtækja.
Skiptum um kúrs
Hér verður að skipta alveg um
kúrs. Sjálfstæðisflokkurinn hefur
allt þetta kjörtímabil lagt fram
efnahagstillögur sem miða að því
að fjölga krónunum í veskjum
landsmanna.
Það verður að lækka skattana
hér tafarlaust. Slík aðgerð kemur
heimilunum strax til góða. Og það
verður að lyfta gjaldeyrishöft-
unum – við getum ekki búið hér framtíð-
arfyrirkomulag á grundvelli hafta sem þarf
stöðugt að herða.
Það er grundvallarverkefni allra stjórn-
málamanna að auka hagsæld heimilanna.
Allt annað má bíða. Við þurfum að fjárfesta í
ungu kynslóðinni sem mun erfa landið. Sú
fjárfesting mun skila sér margfalt til baka.
Við þurfum að gefa fólki von um að hagur
þess fari batnandi. Ef ekkert verður að gert
munu Seðlabankinn og AGS birta sömu
skýrslur eftir ár og aftur eftir tvö ár. Við
þurfum að lækka hér skatta og álögur og við
þurfum að búa þannig í haginn að fólk sjái
hag sínum betur borgið í því að búa áfram á
Íslandi. Af hverju vill ríkisstjórn Jóhönnu
Sigurðardóttur, hin svokallaða norræna vel-
ferðarstjórn, ekki taka á þessum vanda?
Brjótumst út
úr fjötrunum
Eftir Ólöfu Nordal
Ólöf Nordal
» Það er
grundvall-
arverkefni allra
stjórnmála-
manna að auka
hagsæld heim-
ilanna. Allt ann-
að má bíða. Við
þurfum að fjár-
festa í ungu
kynslóðinni.
Höfundur er þingmaður og varaformaður
Sjálfstæðisflokksins.