Morgunblaðið - 10.05.2012, Qupperneq 34

34 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. MAÍ 2012
Anders Behring Breivik hrópaði af gleði þegar
hann skaut á fólk í Útey, að sögn vitnis við
réttarhöldin yfir fjöldamorðingjanum í Ósló í
gær. Breivik myrti 69 manns í eyjunni 22. júlí,
eftir að hafa orðið átta manns að bana í
sprengjuárás í miðborg Óslóar.
Tonje Brenna, 24 ára kona sem lifði af skot-
árásina í Útey, bar vitni í gær og sagði að Brei-
vik hefði rekið upp gleðióp þegar hann skaut
fólkið til bana. Henni tókst að fela sig í kletta-
sprungu á eyjunni þegar fjöldamorðin voru
framin.
„Ég er fullviss um að ég heyrði gleðióp,“ sagði
Brenna í vitnastúkunni. „Ef ég þyrfti að stafa
það sem hann hrópaði væri það VÚ-HÚ. Aug-
ljóslega gleðióp.“
Fjöldamorðinginn hristi höfuðið þegar
Brenna lýsti gleðiópinu. Áður hafði hann neitað
því að hafa hlegið og brosað þegar hann framdi
fjöldamorðin. „Hvers vegna ætti ég að hafa hleg-
ið á meðan ég var þarna? Það er ekki rétt. Þetta
var hræðilegt. Ég brosti ekki,“ sagði Breivik
þegar hann kom fyrir réttinn 20. apríl.
Fjöldamorðinginn situr nokkra metra frá
vitnastúkunni. Lítil sem engin svipbrigði sáust á
andliti hans þegar hann fylgdist með lýsingum
vitnisins á örvæntingu og þjáningu fórnarlamba
hans í sumarbúðum ungliðahreyfingar norska
Verkamannaflokksins. 56 þeirra sem létu lífið
voru undir tvítugu og yngsta fórnarlambið var
nýorðið 14 ára. bogi@mbl.is
Hrópaði af gleði er hann skaut fólkið
 Ung kona lýsir skotárás fjöldamorðingjans í Útey og skelfingu ungmenna sem reyndu að
komast undan  Vitnið bjargaði lífi sínu í kúlnahríðinni með því að fela sig í klettasprungu
Reuters
Fyrir rétti Fjöldamorðinginn Anders Behring Breivik (til hægri) og verjandi hans, Geir Lippestad.
Skelfingu lostin
» Tonje Brenna lýsti örvænt-
ingu sinni í Útey þegar fjölda-
morðinginn kom svo nálægt
henni að hún fann púðurlykt af
byssunni hans.
» „Hvert sem við litum sáum
við fólk falla niður,“ sagði vitn-
ið. „Við sáum fólk falla í sjóinn
og fram af klettum.“
» Brenna sagði að mörg ung-
mennanna í Útey hefðu verið
svo skelfingu lostin þegar
skothríðinni lauk að þau hefðu
ekki þorað að fara frá felustöð-
um sínum þegar lögreglumenn
komu á báti að eyjunni.
Rússneski herinn sýndi mátt sinn á árlegri hersýningu á
Rauða torginu í Moskvu í gær þegar Rússar minntust
þess að 67 ár eru liðin frá sigri sovéska hersins á þýskum
nasistum. Yfir 14.000 hermenn tóku þátt í sýningunni og
marseruðu á torginu. Einnig voru sýndir skriðdrekar,
eldflaugar sem geta borið kjarnavopn og annar búnaður
auk þess sem herþotur flugu yfir svæðið með miklum
dyn.
„Aðeins öflugur her gerir Rússlandi kleift að verjast
ógnum 21. aldarinnar,“ sagði kynnir á hersýningunni.
Vladímír Pútín, sem sór embættiseið forseta tveimur
dögum áður, fylgdist með hersýningunni ásamt fleiri
embættismönnum, þeirra á meðal Dmítrí Medvedev,
fyrrverandi forseta, sem hafði stólaskipti við Pútín og
tók við embætti forsætisráðherra. Míkhaíl Gorbatsjov,
síðasti forseti Sovétríkjanna, var á meðal viðstaddra.
Pútín flutti ræðu við grafhýsi Leníns og lagði áherslu
á að Rússar hefðu átt stærstan þátt í sigrinum á þýskum
nasistum í síðari heimsstyrjöldinni og hefðu því „sið-
ferðilegan rétt“ til að verja stöðu sína á alþjóðavettvangi.
„Vegna þess að það var land okkar sem varð fyrir
þyngstu árásum nasista og mætti þeim með hetjulegri
mótspyrnu, gekk í gegnum mestu eldraunirnar, réð úr-
slitum í stríðinu,“ bætti Pútín við. „Við munum alltaf
hafa afrek ykkar í heiðri,“ sagði forsetinn við gamla her-
menn sem fylgdust með hersýningunni. „Og það þýðir að
við eigum framtíð og gerum allt sem við getum til að
tryggja að hún verði friðsamleg.“
„Hefur siðferðilegan rétt
til að verja stöðu sína“
 Mikil hersýning í Moskvu í tilefni af sigurdeginum
Reuters
Í takt Yfir 14.000 rússneskir hermenn tóku þátt í
árlegri hersýningu á Rauða torginu í Moskvu.
Reuters
Sigurdagurinn Vladímír Pútín Rússlandsforseti flytur ræðu á Rauða torginu í Moskvu í tilefni af sigurdeginum sem
haldinn er árlega 9. maí til að minnast sigurs sovéska hersins á þýskum nasistum árið 1945.
Moskvu. AFP. | Indverski skák-
meistarinn Viswanathan Anand og
Ísraelinn Boris Gelfand tefla á
föstudag fyrstu skákina í einvígi
um heimsmeistaratitilinn. Sigur-
vegarinn fær verðlaun að andvirði
1,5 milljóna dollara, sem svarar
188 milljónum króna.
Þetta er í fyrsta skipti sem
heimsmeistaraeinvígi í skák er
háð í Moskvu frá sögulegu einvígi
Garrís Kasparovs og Anatolís
Karpovs á árunum 1984-85 þegar
kalda stríðið geisaði enn og setti
mark sitt á skákheiminn. Einvígið
dróst á langinn og Alþjóðaskák-
sambandið, FIDE, ákvað að lokum
að stöðva það með mjög umdeild-
um hætti án þess að niðurstaða
fengist.
Í þetta skiptið verða tefldar tólf
skákir á þremur vikum og úr-
slitaskák verður tefld 30. maí ef
þörf krefur.
Rússar vona að einvígið hjálpi
þeim að gera Moskvu að skák-
höfuðborg heimsins að nýju, eins
og á tímum kalda stríðsins. „Staða
okkar var þá einstök í skákheim-
inum og við náum henni aldrei aft-
ur,“ sagði Mark Glúkhovskí, rit-
stjóri skáktímaritsins 64 – Chess
Review. „Af einhverri ástæðu
ákváðu sovésk stjórnvöld að gera
skákina að einu af því sem við
urðum að vera bestir allra í, t.d.
ballett. Þannig verður það aldrei
aftur.“
Mikill skákáhugi er þó ennþá í
Rússlandi. Könnun sem gerð var
árið 2010 bendir til þess að 49%
Rússa tefli skák.
„Skákiðkunin er þó ekki eins
áberandi og hún var í Rússlandi
vegna þess að margir hafa hætt að
tefla í almenningsgörðum eða á
torgum og tefla núna á netinu,“
sagði Glúkhovskí.
Moskva verði skák-
höfuðborg heimsins
 Heimsmeistaraeinvígi að hefjast
Viswanathan
Anand
Boris
Gelfand