Morgunblaðið - 17.11.2012, Qupperneq 1

L A U G A R D A G U R 1 7. N Ó V E M B E R 2 0 1 2
 Stofnað 1913  270. tölublað  100. árgangur 
BORGARBÖRN
SÝNA JÓLA-
ÆVINTÝRI
ÚTSVARS-
SYSTKINI OG
HRÚTAR
HANNES PÉTURSSON
BRÚARSMIÐUR
Í LJÓÐAGERÐ
SUNNUDAGUR VERÐLAUNASKÁLD 62JÓLASÖNGLEIKUR 10
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Skuldir heimila sem hlutfall af ráð-
stöfunartekjum hafa tólffaldast síð-
an árið 1980 og eru nú ríflega 240%
af tekjunum. Skuldahlutfallið hefur
aukist nær samfellt ár frá ári nema
hvað það lækkaði töluvert í fyrra.
Þetta má lesa út úr nýjustu Pen-
ingamálum Seðlabanka Íslands.
Valdimar Ármann, hagfræðingur
hjá fjármálafyrirtækinu Gamma, tel-
ur heimilin taka áhættu með því að
skuldsetja sig svona mikið.
„Líkt og hjá fyrirtækjum leiðir of
mikil skuldsetning heimila til þess að
geta þeirra til að takast á við áföll
minnkar. Það segir sig sjálft.“
Notkun kreditkorta og bílalán
hafa ýtt undir skuldasöfnunina og er
notkun kortanna að aukast á ný.
Setja snjallsíma á raðgreiðslur
Haukur Oddsson, forstjóri Borg-
unar, segir kortaveltuna að aukast.
„Sumarið 2010 sáum við að fólk
var aftur farið að taka svonefnd
þægindalán á sölustað og greiða
fyrir sjónvörp, húsgögn og snjall-
síma með afborgunum. Það eru jafn-
framt vísbendingar um að nokkur
hluti þess hóps sem fékk niðurfærslu
skulda vegna gengisdóma hafi skuld-
sett sig aftur,“ segir Haukur.
Mikil skuldsetning heimila þýðir
að vaxtahækkanir hafa mikil áhrif á
greiðslubyrði óverðtryggðra lána á
breytilegum vöxtum og mun sá
áhættuþáttur fara vaxandi eftir því
sem vægi slíkra lána eykst.
Þorri fasteignalána er verðtryggð-
ur og kann áframhaldandi verðbólga
og tilheyrandi hækkun höfuðstóls að
vega á móti aðgerðum í þágu
skuldara.
Veikingin ýti undir verðbólgu
Ásdís Kristjánsdóttir, forstöðu-
maður greiningardeildar Arion
banka, telur veikingu krónunnar í
haust kunna að ýta undir verðbólgu.
„Þrátt fyrir nokkuð jákvæðar
verðbólgutölur að undanförnu, og
betri en við þorðum að vona, teljum
við að veikingin frá því í haust eigi
eftir að koma fram,“ segir Ásdís og
nefnir óvissu vegna kjarasamninga.
Skuldirnar margfaldast
 Skuldir heimila sem hlutfall af ráðstöfunartekjum hafa tólffaldast síðan 1980
 Vísbendingar um að andvirði niðurfærslna gengislána fari beint út í neyslu aftur
MHeimilin taka vaxandi áhættu »14
Skuldir heimila
sem hlutfall af ráðstöfunartekjum
1980-2011 (%)
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
1980 1996 2010 2011
300
250
200
150
100
50
0
20,6%
150%
273,4%
242,4%
Fjör er í byggingaframkvæmdum í Kópavogi
þessa dagana og ástandið gjörbreytt frá tímabili
kyrrstöðu eftir efnahagskollsteypuna haustið
2008. Víða er verið að slá upp, steypa og gera
lóðir tilbúnar í bænum.
Það sem af er þessu ári, þ.e. til 15. nóvember,
var búið að úthluta 78 lóðum í Kópavogi fyrir
einbýli, parhús, raðhús og fjölbýli með samtals
386 íbúðum og þremur hesthúsalóðum að auki. Í
fyrra var úthlutað 48 íbúðarhúsalóðum í
Kópavogi fyrir samtals 118 íbúðir.
Ármann Kr. Ólafsson bæjarstjóri segir fólk
kunna að meta góða staðsetningu Kópavogs. Þá
sé þjónustustigið hátt og nýjar lóðir í góðum
tengslum við innviði bæjarins og þjónustu. Eins
hafi uppbyggingin tekið kipp þegar nýr meiri-
hluti tók við. Bærinn breytti greiðsluskilmálum
og liðkaði á annan hátt fyrir lóðakaupum.
„Skilmálum var breytt þannig að fólk gæti
verið með lægra byggingarmagn á lóðunum. Við
það lækkuðu bæði gjöld og byggingarkostnaður.
Lán bæjarins vegna lóðasölu bera ekki vexti í
sex mánuði eftir lóðakaup til að gefa kaupendum
svigrúm til að ganga frá teikningum og öðrum
undirbúningi. Fyrsta afborgun af lóðakaupunum
getur verið eftir þrjú ár þannig að fólk geti kom-
ið húsnæðinu upp og fjármagnað allan fram-
kvæmdakostnað í einu,“ segir Ármann. „Við höf-
um úthlutað mörgum lóðum á undanförnum
mánuðum. Það lætur nærri að við höfum selt
lóðir fyrir um tvo milljarða á þessu ári.“
Nýbyggingar eru nú að rísa í grónum hverfum
á Kópavogstúni og í Lundi. Einnig í nýrri hverf-
um eins og í Þorrasölum, í Austurkór á Rjúpna-
hæð, í Vallakór og Vindakór og Engjaþingi
austast í bænum. »28
Morgunblaðið/Golli
Á uppleið Byggingarkranarnir hafa risið einn af öðrum í Kópavogi að undanförnu. Verið var að setja upp þennan krana á Rjúpnahæðinni þar sem nýlega
hófust framkvæmdir við húsbyggingar. Aukin eftirspurn er eftir lóðum, fjör í byggingaframkvæmdum og bjart yfir mönnum í Kópavogi.
Byggingaframkvæmdir í Kópavogi
hafa tekið mikinn kipp á þessu ári
 Búið er að úthluta lóðum fyrir meira en þrefalt fleiri íbúðir nú en í fyrra
Vísur sem Hall-
dór Laxness
skrifaði 12 ára
gamall í póesíbók
eða minningabók
Þórdísar Dag-
bjartar Davíðs-
dóttur, skólasyst-
ur sinnar, haustið
1914 og taldar
eru eftir hann eru
það ekki. Jónas
Ragnarsson bendir á í grein í tíma-
ritinu Stuðlabergi, sem kom út í
gær, að vísurnar hafi birst fyrst í
jólablaði Frækorna 1908, þegar
Nóbelsskáldið var sex ára. Ekki er
vitað hver höfundurinn er en þrír
koma helst til greina » 4
Halldór ekki
höfundurinn
Halldór Laxness
rithöfundur.
„Stjórnarskránni er ekki síst ætlað
að vera vernd minnihlutans gegn
meirihlutanum. Það er óásættanlegt
að okkar mati að kveða á um, ólíkt
Norðurlöndunum öllum, að hér sé
hægt að breyta stjórnarskránni, þar
á meðal mannréttindakaflanum, með
mjög skömmum tíma, náist stemn-
ing um það meðal meirihlutans í
landinu,“ sagði Hafsteinn Þór
Hauksson, lektor við lagadeild Há-
skóla Íslands í erindi sínu á fundi í
Háskólanum í Reykjavík í gær. Þar
voru ræddar niðurstöður sérfræð-
inganefndar sem fjallaði um tillögur
stjórnlagaráðs. »12
Morgunblaðið/Styrmir Kári
Fundur Fjölmenni var á fundinum í
Háskólanum í Reykjavík í gær.
Vernd gegn
meirihluta
Kirkjuþing
frestaði á
fimmtudag
frekari um-
ræðum um fjár-
mál kirkjunnar
en framundan
eru viðræður
við ríkisvaldið
um þau mál.
Fjárhagsvandinn vegna niður-
skurðar er víða mikill í sóknunum.
Gísli Gunnarsson, sem situr í
kirkjuráði, segir að ráðist hafi verið í
ýmsar aðgerðir. Meðal annars hafi
prestaköll verið sameinuð og frestað
að ráða í lausar stöður í Grafarvogi
og Hafnarfirði. »16
Kirkjan í
fjársvelti