Morgunblaðið - Sunnudagur - 18.11.2012, Blaðsíða 51

18.11. 2012 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 51
jafnan rétt félagsmanna. Aldurs-
takmörkunin á Íslandi er 25-45 ár
en liggi forsamþykki fyrir þá getur
það gilt til fimmtugs. Oftast er
miðað við þann sem yngri er þegar
pör eða hjón sækja um ættleiðingu.
Nýlega afgreiddar um-
sóknir sem bárust 2006
Undafarin ár hefur dregið mjög úr
ættleiðingum frá Kína til Íslands
sem er þó enn það land sem flestir
ættleiða frá. Kristinn segir að
margt spili þar inn í eins og það að
fjárhagur almennings í Kína er að
vænkast og því fleiri Kínverjar
sem eiga kost á því að eiga fleiri
en eitt barn, ættleiðingar innan
Kína hafa aukist og fjöldi umsókna
í Kína frá öðrum löndum hefur að
sama skapi aukist síðustu ár. Bið-
listinn eftir að ættleiða barn frá
Kína hefur því lengst verulega.
Þegar sú ákvörðun hefur verið tek-
in að ættleiða barn getur biðin ver-
ið löng og ströng. Nú nýlega voru
afgreiddar umsóknir í Kína sem
voru mótteknar í október 2006.
Það má samt geta þess að sólar-
hringur er stysti biðtími hjá Ís-
lenskri ættleiðingu. Í því tilfelli var
fjölskylda að sækja um að ættleiða
barn með skilgreindar þarfir.
Sólarhring eftir að umsóknin barst
til Kína var barninu úthlutað ís-
lenskum foreldrum og þremur
mánuðum eftir að foreldarnir fengu
tilkynningu um að barnið væri
þeirra lögðu þau í ferð til Kína til
að ná í barnið.
Hægt er að flýta örlítið fyrir bið-
inni með því að samþykkja að ætt-
leiða barn með skilgreindar þarfir.
„Fólk tekur þá yfirleitt meðvitaða
ákvörðun um að það ætli að ætt-
leiða barn með skilgreindar þarfir.
Börn hafa vissulega ólíkar þarfir
og fylla foreldrarnir út ákveðinn
lista og merkja við hvað þeir
treysta sér í að takast á við.
Þetta er afar mikilvægt af því að
þetta snýst alltaf um að fjöl-
skyldan sé tilbúin í þetta verkefni
sem hún er að ráðast í. Það vilja
allir að fjölskyldan taki upplýsta
afstöðu af því að það skiptir svo
miklu máli að barnið sé velkomið
og samþykkt eins og það er. Þeg-
ar möguleiki er að ættleiða barn
með skilgreindar þarfir getur fólk
fengið viðtal hjá Gesti Pálssyni
barnalækni. Sá maður er eigin-
lega í guðatölu hjá okkur í félag-
inu en hann hefur tekið á móti
öllum ættleiddum börnum sem
hafa komið til landsins frá árinu
1981. Mikið af hans starfi fyrir
okkur gerir hann í sjálfboðavinnu
og ef einhver ætti að fá fálkaorð-
una þá er það hann. Gestur er fé-
laginu til ráðgjafar um hvort ráð-
legt sé að halda áfram með
tiltekna ættleiðingu, en sú
ákvörðun er ávallt tekin með hag
barnsins að leiðarljósi,“ segir
Kristinn.
Fallegur málaflokkur sem
á sína skuggahlið
Fyrir ekki svo mörgum árum gat
fólk valið á milli þess að leita á
eigin forsendum út fyrir landstein-
ana til þess að ættleiða barn eða
að gera það í gegnum milligöngu
Íslenskrar ættleiðingar. Það hefur
nú verið tekið fyrir sjálfstæðar
ættleiðingar og eingöngu hægt að
fara í gegnum viðurkennt félag, en
hvers vegna? „Í ættleiðingarferl-
inu er hagur barnsins alltaf í fyrir-
rúmi og þess vegna var tekið fyrir
sjálfstæðar ættleiðingar. Í þeim
tilfellum var erfiðara að fylgjast
með ferlinu og barninu og þeirri
skilmerkilegu reglu að peningar
eigi ekki að spila neina rullu. Með
því að ættleiða í gegnum félög er
verið að reyna eins og mögulegt
er að koma í veg fyrir sölu á börn-
um. Þessi málaflokkur er óskap-
lega fallegur, það er verið að finna
fjölskyldur fyrir munaðarlaus
börn. Það er samt skuggahlið á
þessum málaflokki sem má ekki
gleyma því hún er eins hræðileg
og mögulega getur orðið,“ svarar
Kristinn.
Morgunblaðið/Kristín Valdemar
Kristinn Ingvarsson, framkvæmdastjóri Íslenskrar ættleiðingar.
Morgunblaðið/Styrmir Kári
ÁÆTLAÐUR KOSTNAÐURVIÐ ÆTTLEIÐINGU
Tékkland
Kostnaður á Íslandi 340.500 kr.
Kostnaður í Tékklandi 0 kr.
Annar kostnaður 1.540.850 kr.
Samtals áætlaður heildarkostnaður:
1.881.350 kr.
Indland
Kostnaður á Íslandi 340.500 kr.
Kostnaður í Indlandi 413.000 kr.
Annar kostnaður 2.290.850 kr.
Samtals áætlaður heildarkostnaður:
3.044.350 kr.
Kína
Kostnaður á Íslandi 340.500 kr.
Kostnaður í Kína 804.060 kr.
Annar kostnaður 1.740.850 kr.
Samtals áætlaður heildarkostnaður:
2.885.410 kr.
Sundurliðun
Fastur kostnaður á Íslandi: Félagsgjöld (5.500 kr.), staðfestingargjald (75.000 kr.), viðbragðssjóður (16.500 kr.), viðhald ættleiðingarsambands (37.000
kr.), umsóknargjald (155.000 kr.), ættleiðingargjald (46.000 kr.)
Önnur gjöld á Íslandi: Kostnaður við að skipta um land er 50.000 kr. (gjald sem fer í að greiða kostnað við að hefja nýtt umsóknarferli) og að skrá
sig á sérþarfalista 30.000 kr. (gjald sem fer í að dekka vöktun á listanum og að greiða sérstak aðgangsgjald að listanum.)
Kostnaður í löndunum, breytilegt milli landa hvort og hvað þarf að greiða fyrir: Greiðslur til landsins, greiðslur til barnaheimilisins, skráningargjald,
yfirlýsingar og vottorð, þýðingarkostnaður, lögfræðikostnaður, staðfestingargjald, dómsgjald.
Annar kostnaður, breytilegur milli landa: Skjalaþýðing, vottorð, námskeið, eftirfylgniskýrslur, ferðalagið sjálft og uppihald, ættleiðingargjald, sálfræðimat,
vegabréfsáritun.
Tógó
Kostnaður á Íslandi 340.500 kr.
Kostnaður í Tógó 140.998 kr.
Annar kostnaður 2.340.850 kr.
Samtals áætlaður heildarkostnaður:
2.822.348 kr.
Kólumbía
Kostnaður á Íslandi 340.500 kr.
Kostnaður í Kólumbíu 429.000 kr.
Annar kostnaður 2.650.850 kr.
Samtals áætlaður heildarkostnaður:
3.420.350 kr.
Þær Matthildur og Karólína
Ágústsdætur eru báðar ættleiddar
frá Kína. Matthildur árið 2005 og
Karólína 2009. Foreldrar þeirra
eru Ágúst Guðmundsson og
Kristín Valdemarsdóttir.
Faðir hennar sóttihana til Indónesíuþegar hún var að-eins þriggja vikna
gömul. Það var árið 1982
og hefur ættleiðingarferlið
tekið stakkaskiptum á
þessum þrjátíu árum. „Það
er ljótt að segja það en
það má eiginlega segja að
það hafi verið sett frímerki
á börnin og þau send í
burtu. Það var engin
áhersla lögð á tengsla-
myndun við uppruna-
landið,“ segir Vigdís Ósk
Häsler Sveinsdóttir, hér-
aðsdómslögmaður, þegar
hún rifjar upp sögu sína.
Vigdís er í dag í stjórn Íslenskrar ættleiðingar og þessi
málaflokkur er henni einkar hugleikinn. Hún á tvær dætur,
tveggja og átta ára, og segist ekki útiloka þann möguleika að
ættleiða barn líka. „Mér finnst allt svo vel heppnað hvað
varðar mig og mína fjölskyldu þó að við höfum ekki haft
tækifæri til eftirfylgnisþjónustu í þá daga,“ segir Vigdís. Hún
tók sér nýlega ársleyfi frá vinnu sem lögmaður og leggur nú
stund á nám í alþjóðlegu sakamálaréttarfari í Bretlandi.
Eina dökka barnið í bekknum
Foreldrar Vigdísar voru ekki mikið að ræða það við hana að
hún væri ættleidd en það var heldur enginn feluleikur á
heimilinu. „Foreldrar mínir voru alltaf með myndaalbúm frá
ferðinni tiltækt. Þó að það hafi aldrei verið beint talað um
þetta þá vissi ég auðvitað alltaf að ég væri ættleidd. Að alast
upp sem dökkt barn á Íslandi á þessum tíma var sérstakt, ég
var alltaf eini krakkinn í bekknum með dökka húð. Það er
meira að segja ennþá þannig í dag. Það eru ekki margir sem
eru með dökka húð sem starfa í lögmennsku á Íslandi,“ seg-
ir Vigdís. Hún rifjar upp eitt eftirminnilegt atvik sem gerðist
í bakaríi þegar hún var sjö ára. „Konan sem afgreiddi okkur
sagði við mömmu að henni fyndist við alveg svakalega líkar.
Mér fannst þetta rosalega skrítið af því að ég er ekkert lík
mömmu minni af augljósum ástæðum. En hún meinti meira
fasið og persónuleikann og það skildi ég seinna,“ segir Vigdís
Viðmótið hefur breyst með árunum
Neikvæð orð í garð Vigdísar féllu stundum út af litarhætt-
inum og sárnaði henni það auðvitað mikið. „Það getur verið
erfitt fyrir marga að upplifa svona útilokun, sérstaklega ef
stuðningurinn heima fyrir er ekki nægilega mikill. En auðvit-
að hefur þetta breyst með árunum og í íslenskum bekkjum í
dag eru mörg börn frá ólíkum löndum. Öll ættleidd börn
verða á einhverjum tímapunkti meðvituð um að þau skera
sig úr samfélaginu og þá þarf barnið stuðning sem hvetur til
sterkari sjálfsmyndar.“
Eins og hjá flestum börnum sem hafa verið ættleidd kom
að þeim tímapunkti hjá Vigdísi að hún vildi ræða uppruna
sinn. Þá var hún orðin 16 ára og byrjuð í menntaskóla. „Ég
nefndi þetta við pabba og það var ekkert mál. Hann sagði
líka við mig að hann hefði alveg eins átt von á þessu en ég
fullvissaði foreldra mína um að það var engin afneitun í
gangi af minni hálfu gagnvart þeim.
Tenging við Indónesíu segir Vigdís að sé óneitanlega til
staðar. „Ég hef alltaf haft mikið dálæti á asískum mat, alveg
frá því að ég var pínulítil. Ég vildi aldrei kartöflur, ég vildi
alltaf hrísgrjón. Kannski er þetta í blóðinu, ég veit það ekki,“
segir Vigdís og hlær.
Kom frá Indónesíu fyrir 30 árum
Vigdís Ósk segir ekki útilokað að
hún muni ættleiða sjálf þó að
hún eigi tvær dætur í dag.