Morgunblaðið - Sunnudagur - 24.03.2013, Blaðsíða 44

44 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 24.3. 2013
K
annanir eru gerðar um alla skap-
aða hluti, sem er gott og blessað.
En í framhaldinu eru gjarnan
dregnar af þeim ályktanir og vill
þá stundum kárna gamanið.
Reglubundið er „hamingjan“
könnuð á heimsvísu og úrslitin svo birt. Fyrir „hrun“
voru Íslendingar ógurlega hamingjusamir, en aðeins
minna eftir „hrun“.
Ást, hamingja og hollusta við flokk
Vafalítið er að margur hafi skilgreint hamingjuna en
hitt er jafnvel öruggara að hin eina og rétta skil-
greining á henni hefur enn ekki fengist. Það er snúið
fyrir mann að komast að því fyrir sinn hatt hvort
hann hafi höndlað hamingjuna, hvort sem það er var-
anlega eða aðeins í örskotsstund. Sennilega er því
þúsundfalt snúnara að ákveða hvort þjóð hafi höndl-
að hamingjuna og reyndar spurning hvort þjóð-
arhamingja sé til sem slík. Gengið er út frá því að
einstaklingur geti orðið aðnjótandi hamingju. Það er
einnig talið að hann eigi raunhæfa von til að öðlast
ást á öðrum og þegar best lætur verði sú ást end-
urgoldin. Og er því þá sleppt að skilgreina ást. Enn
hefur þó ekki verið reynt að mæla hvaða þjóð sé hin
ástfangnasta í heimi og ekki endilega víst að æskilegt
sé að fá að vita það. Kannski yrði niðurstaðan sú að
sá titill kæmi í hlut Norður-Kóreu, sem hefur það
forskot á aðrar þjóðir að hafa búið við elskaða leið-
toga í þrjá ættliði.
Viðhorfskannanir, ekki síst um einstök atriði þjóð-
félagsmála eða fylgi flokka á því augnabliki, eru lík-
legri til að gefa gleggri vísbendingu en þær sem fyrr
voru nefndar. Enda er komin á þær nokkur reynsla.
En þó skiptir enn miklu hvernig spurt er. Kannanir
sem gerðar eru nærri kjördegi reynast flestar nærri
hinni endanlegu mælingu, sem ekki verður um deilt.
Fréttamenn sjónvarpsstöðva, spekingar sem
fengnir eru til spjalls á kosninganótt og foringjar í
stjórnmálum nota stundum kannanir til að ákvarða
hvort vel hafi farið eða illa í kosningunum. Bréfritari
minnist þess sérstaklega að færi sá flokkur sem hann
tengdist vel eða sæmilega út úr kosningum hengdu
fræði- eða fréttamenn sig gjarnan í einhverjar kann-
anir sem sýnt hefðu enn betri niðurstöðu en úrslitin,
sem „hlyti að vera vonbrigði“.
Stjórnmálamaður, sem er einmitt á því augnabliki
að koma svefnlítill og móður út úr kapphlaupi kosn-
ingabaráttunnar, þarf á töluverðri stillingu að halda
gagnvart þess háttar aulatali, ekki síst ef tilfinningin
er sú að það sé að auki illa meint.
Sú viðmiðun sem skiptir mestu um útkomu flokks
er fyrst og síðast niðurstaða kosninganna þar á und-
an, ef flokkur hefur tekið þátt í hvorum tveggja.
Fréttaskýrendur á Íslandi hafa iðulega fundið það út
að nýr flokkur, oft klofningsbrot úr öðrum, sem feng-
ið hefur t.d. 3-5 þingsæti, sé „sigurvegari kosning-
anna“ vegna þess að enginn annar flokkur hafi bætt
við sig þremur eða fimm þingsætum. Þess háttar tal
sjá menn ekki annars staðar. Þessir „sigurvegarar“
hafa undantekningarlítið haft lítið með þróun stjórn-
málanna að gera kjörtímabilið sem í hönd fer og gufa
svo upp í lok þess. Undantekningin er ef „sigurveg-
ararnir“ eða brot úr þeim gerast hækjur annarra
(oftast vinstristjórna) og tryggja þeim áframhaldandi
tilveru á valdastólum, sem þeir eiga ekki lengur inn-
stæðu fyrir sjálfir. Dæmi um þetta eru brot úr Borg-
araflokknum á árunum 1989-1991 og Hreyfingin sem
breyttist (án þess þó að þora að kannast við það) í
hækju fyrir núverandi ríkisstjórn. Borgaraflokks-
menn fengu að vera ráðherrar í fáein ár og þingmenn
Hreyfingar þingmannslaun út kjörtímabil. Í hvorugu
tilvikinu gat nokkur kjósandi þessara afla hafa
ímyndað sér, þegar hann krotaði sig vongóður til
fylgilags við slíka flokka, sem ætluðu umfram allt að
setja „fjórflokknum“ stólinn fyrir dyrnar, að svona
illa færi.
Spurt er um ESB
Kannanir sýna að andstaða Norðamanna við að
ganga í Evrópusambandið hefur aldrei verið jafn
ótvíræð og núna. Um 80% þeirra eru nú talin vera
andvíg því að ganga í ESB en aðeins 20% vera því
fylgjandi. Sýna þessar tölur jafnvel ákafari andstöðu
við aðild, en er á Íslandi. Hér á landi hafa sumir
kannað hvort aðspurðir „vilji ljúka viðræðunum“ við
ESB og virðast svörin við þeirri spurningu skiptast
nokkuð jafnt. Nú er auðvitað ekkert minnsta vit í því
að vera á móti aðild að ESB og vilja á sama tíma
Nú er kannað og
spurt þótt aðeins
séu 5 vikur í svar
* Engri reglu ESB hefur veriðbreytt vegna „samningavið-ræðnanna“ og í öll þessi fjögur ár
hefur ESB ekki lofað einni einustu
undantekningu vegna þeirra laga og
reglugerða og tilskipana sem verið
hefur breytt í aðlögunarferlinu.
Reykjavíkurbréf 22.03.13