Morgunblaðið - 17.07.2013, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. JÚLÍ 2013
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Íjúlíbyrjunbárust meðskömmu milli-
bili tvær fregnir
um það að íbúar
Bretlands og Finn-
lands væru jákvæðastir gagn-
vart því að fá Íslendinga inn í
Evrópusambandið af ýmsum
þjóðum sem nefndar voru til.
Aftur á móti vildi hvorug þjóð-
in sjá Tyrki þar innan dyra.
Skýtur þar skökku við þar sem
Tyrkir hafa sóst lengi eftir því
að komast inn í Evrópusam-
bandið, en Íslendingar hafa
hins vegar sýnt ítrekað, nú síð-
ast í alþingiskosningum, að
hugur þeirra stendur ekki til
inngöngu.
Flestum Íslendingum hugn-
ast ekki aðild að Evrópusam-
bandinu, enda hefur því marg-
oft verið líkt við að panta sér
herbergi í brennandi hóteli.
Það að tveir af hótelgestunum
líti á það með velþóknun að Ís-
land myndi bætast í hóp þeirra
ber því að afþakka kurteislega
með því að kynna þeim ástæður
þess að Ísland telur hags-
munum sínum betur borgið
fyrir utan sambandið.
Kannanirnar sýna jafnframt
að deilur undanfarin ár hafa
ekki sett mark sitt um of á
samskipti Íslendinga og Breta.
Þjóðirnar tvær eiga ýmislegt
sameiginlegt, eru báðar
ákveðnar eyþjóðir sem standa
fast á rétti sínum.
Sú þrákelkni
beggja hefur leitt
til ýmissa árekstra
á lýðveldistím-
anum. En jákvæðu
hliðarnar eru fleiri en þær nei-
kvæðu. Fjölmargir Íslendingar
hafa sótt nám sitt til Bretlands,
enn aðrir hafa þar búsetu
vegna atvinnu sinnar. Breskir
ferðamenn hérlendis eru fjöl-
margir og bera þeir flestir
landi og þjóð vel söguna.
Eina ályktun til mætti draga
af niðurstöðum könnunarinnar.
Þegar Icesave-málið var hér í
hámæli var enginn skortur á
meintum sérfræðingum og
fræðimönnum á bandi vinstri
stjórnarinnar sem töldu að ef
þjóðin samþykkti ekki að
drápsklyfjar yrðu lagðar á
herðar hennar myndi ímynd
landsins bíða langvarandi
hnekki. Kúba, alþýðulýðveldið
á Kóreuskaganum og fleiri
sæluríki verkamanna voru þar
nefnd til og sagt að Ísland yrði
útgáfa norðursins af þess hátt-
ar ríkjum.
Þetta hefur ekki gengið eftir
og virðing þjóðarinnar virðist
þvert á móti hafa aukist við það
að hafa staðið á eðlilegum rétti
sínum. Áhyggjurnar reyndust
með öðrum orðum ástæðu-
lausar. Eða kannski væri nær
að segja að áróðurinn reyndist
innistæðulaus.
Formælingar um
ímynd Íslands hafa
ekki borið árangur.}
Eftirsótt útlagaríki
Páll Vilhjálms-son blaðamað-
ur segir á vefsíðu
sinni í gær:
„Fréttamaður
RÚV í Brussel fals-
ar ummæli forseta
leiðtogaráðs Evr-
ópusambandsins, van Rompuy,
til að þau falli betur að mál-
stað ESB-sinna.
Í hádegisfréttum RÚV segir
van Rompuy að hann vonist til
að ESB og Íslandi haldi góðu
sambandi ,,either within or
outside the accession process“.
Orð van Rompuy er ekki
hægt að þýða á annan veg en
þann að val Íslands standi um
að vera í aðlögunarferli eða
ekki. En ESB-sinnaður frétta-
maður RÚV þýðir orð forseta
leiðtogaráðsins á þennan veg:
,,hvort sem aðildarviðræður
halda áfram eða ekki.“
Fréttamaður RÚV er vilj-
andi og að yfirlögðu ráði að
fela þá staðreynd að eina leið-
in inn í Evrópusambandið er
leið aðlögunar þar sem um-
sóknarríki jafnt og þétt tekur
upp lög og regluverk sam-
bandsins.
Fréttafölsunin er í þágu
þeirrar blekkingar ESB-sinna
að hægt sé að ljúka óskuld-
bindandi aðild-
arviðræðum við
Evrópusambandið
og fá samning til
að kjósa um. Það
er einfaldlega ekki
hægt, aðlögun er
eina leiðin inn í
Evrópusambandið.“
Þetta dæmi sem Páll Vil-
hjálmsson vekur athygli á er
mjög sláandi. En það er þó
ekki vandinn. Hann er sá að
dæmin um framgöngu af slíku
tagi eru svo mörg.
Enn eru allmargir til sem
telja að sérstök ríkisstofnun
þurfi að vera til utan um
fréttaflutning og menning-
arlega framleiðslu í ljósvaka-
miðlum. Síðari þátturinn á
meiri rétt á sér en hinn fyrri
og jafnast á við allvíðtæka sátt
um að almannavaldið komi að
rekstri eða niðurgreiðslu leik-
húsa, óperustarfsemi og
sinfóníuhljómsveita.
Fjölbreytni í fréttamiðlun
er svo almenn orðin og víðtæk,
m.a. vegna tækniþróunar, að
rökin fyrir að skattleggja al-
menning til að halda uppi op-
inberri fréttastofu halda ekki.
Við þau rök bætist sú pólitíska
misnotkun „RÚV“ sem ofbýð-
ur sífellt fleirum.
Fréttastofa „RÚV“
nagar smám saman
sundur gömlu rökin
fyrir ríkisvæddri
tilveru sinni}
Enn eitt vont dæmi
Í
vor var Listasafn Reykjavíkur með
skemmtilega sýningu á Kjarvals-
stöðum sem kallaðist Flæði. Lista-
verk voru upp um alla veggi, frá
gólfi til lofts, og skipt ört út, jafnvel
á meðan gestir voru á staðnum. Fyrir vikið
mátti sjá þar ýmis verk sem sjaldan eða
aldrei eru sýnd, 527 verk eftir 180 lista-
menn. Það er vissulega nokkur fjöldi, en þó
aðeins brot af þeim verkum sem safnið á í
geymslum því þar eru líklega um 14.000
verk í dag og obbinn mun aldrei koma fyrir
augu almennings.
Fleiri lúra á listaverkum; í geymslum
Listasafns Íslands eru um það bil 10.000
verk, ef marka má upplýsingar á vefsetri
safnsins og fyrst við erum að kíkja í
geymslur á annað borð má nefna að í Lista-
safni ASÍ eru um 2.600 verk, í Listasafni Háskóla Ís-
lands um 1.200, verk í eigu Nýlistasafnsins eru um
2.000 og við bankahrunið voru um 4.000 verk í eigu
bankanna.
Af þessum ríflega 34.000 listaverkum sem geymd
eru víða um bæ mun ekki nema hluti líta dagsins ljós
að nýju, ef að líkum lætur, það eru einfaldlega ekki til
salir og ekki til tími til að sýna þau öll (ekki gleyma
því að það bætist í geymslurnar). Stór hluti verkanna,
jafnvel meirihlutinn, mun því vera hjúpaður myrkri
héðan í frá.
Að þessu sögðu þá eiga listasöfn reyndar
að vera geymslur að vissu leyti, það er hlut-
verk þeirra að varðveita menningararf, eiga
í fórum sínum listaverk sem spegla menn-
ingarsögu okkar og -þroska og síðan sýna
okkur þau, stundum í sögulegu samhengi,
stundum í óvenjulegu samhengi og stundum
í engu samhengi eins og á Flæði á Kjarvals-
stöðum. Til þess að geta það verða söfnin
að eiga myndir frá helstu listamönnum og
líka listamönnum sem eiga kannski eftir að
komast í röð þeirrar helstu, eða jafnvel
ekki; við lærum ekki að meta tign fjallanna
ef við sjáum aldrei láglendið.
Hvers virði er list sem enginn sér, sem
enginn veit jafnvel um? Af þeim tugþús-
undum listaverka sem lokuð eru í listasöfn-
um Íslands eru mörg merkileg og skyldu-
eign viðkomandi safna, kannski þúsundir verka, jafnvel
mörg þúsund verk, en hvað með öll hin? Er ekki
heillaráð að hleypa þeim út úr geymslunum og leyfa
þeim að komast inn á heimili fólks? Hvað segja safna-
menn um það – eru þeir til í að selja verk úr safneign-
inni, jafnvel þúsundir verka, og auka þannig listþroska
almennings, gera fólki kleift að hafa sýningar á heim-
ilum sínum og læra um leið að skilja íslenska lista-
sögu? Peningana má svo nota til að kaupa ný verk,
mikið af nýjum verkum, og svo er kannski hægt að
selja eitthvað af þeim seinna. arnim@mbl.is
Árni
Matthíasson
Pistill
Listina til fólksins
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
staklingar en hann sem gerðir eru
að heiðursfélögum.“
Jóhannes segir að þó að ætl-
unin hafi ekki verið sú að gera há-
vísindalega rannsókn þá hafi þarna
verið komin góð ástæða til þess að
heiðra Alfreð fyrir hans afrek.
Vakti áhuga á Akureyri
„Þegar ég kynnti mér könnun
Jóhannesar komst ég að því að við
eigum þvílíkan afreksmann úti í
heimi. Könnunin sýnir auðvitað bara
blákaldar staðreyndir. Ef ferill Al-
freðs er skoðaður þá kemst maður
að því að það eru ekki margir í
heiminum sem hafa afrekað það sem
hann hefur gert, bæði sem leik-
maður og þjálfari,“ segir Tryggvi
Gunnarsson, formaður íþróttaráðs
Akureyrar og afrekssjóðs bæjarins.
Hann segir Alfreð hafa gert
mikið fyrir handboltann á Akureyri
og vakið mikinn áhuga meðal barna
og unglinga. „Hann kom með nýjan
vinkil inn í handboltann í bænum
sem gerði það að verkum að
íþróttin er gríðarlega vinsæl
bæði hjá Þór og KA í yngri
flokkunum og sameinast svo
í Akureyri í meistaraflokki.
Ég þakka engum fremur en
Alfreð fyrir það að hafa rifið
handboltann upp á Akureyri.
Burtséð frá öðru þá hlýtur
þetta að vera eitt af hans
mestu afrekum.“
Alfreð Gíslason mesti
afreksmaður Íslands
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Afreksmaður Alfreð var heiðraður í bak og fyrir. Hér er hann ásamt for-
eldrum sínum, þeim Gísla Braga Hjartarsyni og Aðalheiði Alfreðsdóttur.
„Miðað við þessa formúlu er Al-
freð sá einstaklingur sem kom-
ist hefur lengst, það er alveg
klárt,“ segir Jóhannes. Hann
segir að næstir á eftir honum
hafi verið Bjarni Friðriksson,
Eiður Smári Guðjohnsen og
Guðmundur Guðmundsson.
„Það er ekki hægt að miða
við umfang greina. Því taldi ég
sigra viðkomandi einstaklings,
og svo geta aðrir verið ósam-
mála mér og sagt að það sé
miklu meira afrek að spila með
Chelsea og Barcelona en að
vinna Meistaradeildina í hand-
bolta. Eins get ég nefnt feril
Margrétar Láru Viðars-
dóttur, sem er hvergi
nærri búinn. Marka-
skorun hennar með
landsliðinu er auðvitað
alveg ævintýraleg og
ekkert því líkt til karla-
megin,“ segir Jóhann-
es að lokum um
könnunina.
Sitt sýnist
hverjum
MARGIR KOMU TIL GREINA
Jóhannes Bjarnason
BAKSVIÐ
Árni Grétar Finnsson
agf@mbl.is
Hann er mesti afreks-maður Íslandssögunnar.Ef teknir eru samanunnir titlar, bæði sem
spilandi einstaklingur og sem þjálf-
ari, þá er hann klárlega sá ein-
staklingur sem afrekað hefur mest,“
segir Jóhannes G. Bjarnason,
íþróttakennari á Akureyri, en Jó-
hannes gerði rannsókn á þeim ein-
staklingum sem kjörnir hafa verið
íþróttamenn ársins.
Rannsókn gerð til gamans
Jóhannes hafði verið í náms-
leyfi frá störfum sínum, þar sem
hann lærði meðal annars að-
ferðafræði, þegar hugmyndin að
rannsókninni kviknaði. Niðurstöð-
urnar byggði hann á þeim sigrum og
titlum sem íþróttamenn ársins hafa
unnið til, bæði sem leikmenn og
þjálfarar, en einnig var litið til fé-
lagsstarfa við matið. „Formúlan var
nú ekki flóknari en svo að þegar ég
var búinn að afla mér upplýsinga um
ferilskrár allra íþróttamanna Ís-
lands auk um 15 einstaklinga sem
þóttu afreksmenn fyrir þann tíma
þegar verðlaunin voru fyrst veitt, þá
taldi ég unna sigra á mótum og bar
saman ferilskrár og fékk þessa nið-
urstöðu,“ segir Jóhannes og bætir
við: „En hins vegar má segja að mið-
að við aðferðafræðina sem ég hef
lært í skóla hefði ég líklegast fengið
falleinkunn fyrir vinnubrögð. En
það var heldur aldrei meiningin að
gera þetta að fræðilegri rannsókn
heldur fyrst og fremst að hafa þessi
rosalega traustu bönd til þess að
sannfæra bæjarstjórn um að nú sé
rétti tíminn til þess að heiðra mann-
inn.“
Fór á fund bæjarstjóra
Eftir að Jóhannes hafði lokið
rannsókninni gekk hann á fund Ei-
ríks Björns Björgvinssonar bæj-
arstjóra og spurðist fyrir um hvort
ekki ætti að heiðra Alfreð Gíslason
fyrir afrek hans. „Niðurstaðan var
sú að bæjarstjóri tók þessu mjög
vel. Í framhaldinu notuðu bæði KA
og HSÍ tækifærið og heiðruðu Al-
freð. KA gerði hann að heið-
ursfélaga sem er í rauninni einstakt
miðað við aldur mannsins, en yf-
irleitt eru það mun eldri ein-