Morgunblaðið - 30.11.2013, Blaðsíða 33

illar stúlku, Helgu Jónu Ásbjarn-
ardóttur, en gagnvegir voru milli fjöl-
skyldu hennar og Þórbergs og
Margrétar eiginkonu hans.
Slóðir Þórbergs liggja víðar.
Hann bjó að Stýrimannastíg 9 frá
1921 til 1932, húsi sem nú er í eigu
Magnúsar Björnssonar tannlæknis
og konu hans, Rögnu Árnadóttur að-
stoðarforstjóra Landsvirkjunar og
fv. dómsmálaráðherra. Segir á vef
bókmennaborgarinnar að Bréf til
Láru sé mikilvægt „í upphafi nútíma-
bókmennta á Íslandi … enda féll hún
illa að hefðbundnum flokkunum.“
Laxness á Laufásvegi
Halldór Laxness fer víða um í
sögum sínum og þær eru sjaldnast
bein landafræði. Laxness – skáld
Mosfellinga en þó fyrst og síðast Ís-
lendinga allra – má staðsetja á þrem-
ur punktum í Reykjavík. Hann fædd-
ist í steinbænum að Laugavegi 32, en
fluttist sem barn í Mosfellsdalinn.
Ástin leiddi Halldór í bæinn og á
þeim árum sem þau Inga Ein-
arsdóttir áttu samleið bjuggu þau að
Laufásvegi 25. Þar – og kannski und-
ir súð í kvistherbergi eins og við trú-
um að raunin sé með skáldin – skrif-
aði hann nokkrar af sínum fyrstu
skáldsögum, svo sem Sölku Völku, að
sögn kunnugra.
Njálsgata og austurborgin
Þríleikur Finnboga Hermanns-
sonar, Afabækurnar, eru m.a. um
mannlífið á Njálsgötu á Skólavörðu-
holti í Reykjavík á árum kalda stríðs-
ins. Ný bók úr þeirri röð var að koma
út, Úr húsi afa míns, og þar segir af
kúluvarparanum Gunnari Huseby
sem „bjó þar í kjallaragreni inni á
Vitastíg og var mörgum andvaragest-
ur í hverfinu þegar hann var fullur og
tæmdust götur þegar sást til hans.“
Austurborgin. Laugarnes-
hverfið er svið minningabóka Sig-
urðar A. Magnússonar. Fyrst þeirra
var Möskvar morgundagsins.
Vogaskáldin svonefndu eru
Steinunn Sigurðardóttir, Einar
Kárason, Guðmundur Andri Thors-
son og Einar Már Guðmundsson.
Góðir höfundar eins og þau sækja
efnivið beint og óbeint í heimkynni
bernskunnar. Í Reykjavík gerist saga
Einars Más, Englar alheimsins, þar
sem höfundurinn fjallaði um baráttu
bróður síns við geðsjúkdóm. Bók-
arlok eru í öryrkjablokkunum við Há-
tún þar sem aðalsögupersónan, Páll,
endar sína daga með flugi úr efstu
hæðum þar. Í lokakafla Engla al-
heimsins segir:
„Úti svífur vængjaður tími. Svo
tek ég sæng mína og stekk“
Hringbraut Í þessu húsi, númer 45, var kveðinn Sálmurinn um blómið.
Stýrimannastígur Í þessu húsi sat Þórbergur og skrifaði Bréf til Láru.
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 30. NÓVEMBER 2013
Hraunbær í Árbæjarhverfinu hef-
ur lengi haft vinninginn sem sú
gata borgarinnar sem flestir búa
við. Alls eru Hraunbæingar 2.380.
Við götuna eru áberandi þriggja
til fjögurra hæða fjölbýlishús sem
eru á hægri hönd þegar gatan er
ekin til austurs.
Götunúmer blokkanna ná alveg
frá 2 upp í 198 – og vel að merkja
þá eru húsnúmerin á sléttri tölu,
skv. þeirri reykvísku reglu að
oddatalan sé vinstra megin en sú
slétta til hægri. Neðst við götuna
eru raðhús með oddatölunni og á
síðari árum hefur Hraunbæj-
arbyggðin verið að þéttast nokk-
uð með nýjum fjölbýlishúsum, en
hæsta húsnúmerið á þessum
oddatöluvæng götunnar er 131.
Kleppsvegurinn er í öðru sæti,
en við hann búa 1.348 manns.
Neðst við götuna er átta hæða
fjölbýlishús með húsnúmerunum
2-6 og er það Prentarablokkin
sem svo er kölluð. Við Kleppsveg-
inn, sem liggur samsíða Sæbraut,
er öll byggðin hægra megin og
þannig rekja húsin, að stærstu
leyti blokkir, sig áfram alveg upp
í 144 sem er hæsta talan og þá er-
um við komin inn að Holtavegi.
Fólkið í blokkinni er fjölmennur hópur
Hraunbærinn vinsæll
Morgunblaðið/Rósa Braga
Árbæjarhverfi Blokkirnar í Hraunbænum eru byggðar í kringum 1970.
um Öskjuhlíðina,“ segir í frétt frá
Reykjavíkurborg.
Á tveimur stöðum í Öskjuhlíð eru
sérstaklega eftirtektarverðar
stríðsminjar, mannvirki sem Bretar
reistu í kjölfar þess að þeir her-
námu Ísland í maí 1940. Fyrir ofan
Keiluhöllina er steinsteypt virki, að
mestu niðurgrafið. Það er átta
metrar á hvern kant og inn í byrgið
er gengt um yfirbyggðar tröppur
sem eru hvorar á sínum gafli – þótt
aðrar séu ófærar vegna grjóthnull-
unga sem í þeim liggja. Raunar var
virki þetta aðeins ætlað fáum út-
völdum, því þarna ætlaði yfirstjórn
herliðs Breta að hafast við ef kæmi
til árásar á flugvöllinn.
Stærsta stríðsvirkið í Öskjuhlíð-
inni er steinhlaðinn veggur sem er
beint upp af Barnaskóla Hjallastefn-
unnar við Nauthólsveg. Hann var
reistur árið 1944, nokkuð á annað
hundrað metrar á lengd og tveir til
þrír metrar á hæð. Múrinn, þar sem
steypa er milli steina, þurfti líka að
vera traustur mjög, því ofar í hlíð-
inni voru þrír stórir eldsneyt-
isgeymar og áttu veggur þessi að
koma í veg fyrir flóð brennandi
eldsneytis niður hlíðina ef loftárás
yrði gerð á tankana. Þeir voru tekn-
ir niður fyrir margt löngu, en vegg-
urinn stendur í skógarþykkni.
sbs@mbl.is
Skjól Veggur í vesturhlíð.
NÚTÍMASKÁLD
Bókmennirnar
eru lífið sjálft.
Sú var tíðina
að átök sveitar
og borgar voru
þungamiðja ís-
lenskra bók-
mennta. Nú er
þjóðin komin á
mölina og
borgin sögu-
svið flestra skáldverka. Nærtækt
er þar að nefna 101 Reykjavík
eftir Hallgrím Helgason hvar
segir af Hlyni Birni, sem forðast
ábyrgð og föst sambönd en er
áhugamaður um kynlíf og klám,
fer á barinn og hangir á netinu.
Nútímalíf, segir einhver.
Önnur bókmenntakreðsa eru
Grafarvogsskáldin Sigmundur
Ernir, Ari Trausti, Gyrðir Elíasson,
Ragnar Ingi Aðalsteinsson, Sig-
urbjörg Þrastardóttir, Kristín
Marja Baldursdóttir og Einar Már
Guðmundsson, einnig Voga-
skáld.
Hallgrímur
Helgason
Bókmenntir
á mölinni
Reykjavík er höfuðborg Íslands, fjölmennasta sveitarfélag landsins
og eina borgin. Í borginni búa tæplega 120 þúsund manns, þar af eru
um 11% innflytjendur. Þó Reykjavík hafi verið bústaður Ingólfs
Arnarsonar fór ekki að kveða að staðnum að ráði fyrr en á 18. öld.
Reykjavík fékk kaupstaðarréttindi árið 1786 í kjölfar afnáms
einokunaverslunar á landinu og þá voru þar 167 íbúar.
Menningarleg,
efnahagsleg og
stjórnmálaleg
þungamiðja
landsins
AÐVENTUHÁTÍÐ Á AUSTURVELLI
SUNNUDAGINN 1. DES. KL. 16—17
15:30 Lúðrasveit Reykjavíkur blæs
til Aðventuhátíðar.
16:00 Hinar hugljúfu jólastjörnur
Sigríður Thorlacius og Ragnhildur
Gísladóttir syngja jólin inn.
16:10 Jón Gnarr, borgarstjóri tekur
á móti Oslóartrénu úr hendi
sendinefndar Norðmanna
í 62. sinn.
Ljósin tendrar hinn sjö ára gamli
norsk–íslenski Ólafur Gunnar
Steen Bjarnason.
16:15 Jólastjörnurnar syngja
fleiri jólalög.
16:20 Stefanía Ragnarsdóttir
frumflytur kvæði um kuldastráið
Gluggagægi.
16:30 Jólastjörnurnar syngja
fleiri jólalög.
16:35 Jólasveinarnir Stúfur, Glugga-
gægir og Giljagaur hafa stolist
til byggða. Þeim þykir ekkert
skemmtilegra en að syngja jólalög
með kátum krökkum!
Kynnir er hin ástsæla Gerður G. Bjarklind.
Dagskráin verður túlkuð á táknmáli.
Heitt kakó og kaffi verma kalda kroppa
og bílastæðahúsið í Ráðhúsinu verður
opnað sérstaklega.
Góða skemmtun í hjarta jólaborgarinnar!
B
ra
n
d
e
n
b
u
rg
/T
e
ik
n
in
g
Só
lH
ra
fn
sd
ó
tt
ir