Morgunblaðið - 30.11.2013, Page 70

70 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 30. NÓVEMBER 2013
Sýning á rómaðri myndbands-
innsetningu Ragnars Kjart-
anssonar, The Visitors, verður
opnuð í Kling & Bang galleríi á
Hverfisgötu 42 klukkan 17 í dag,
laugardag.
Þetta viðamikla verk er sýnt á
níu stórum skjám og er sett upp
hér í samvinnu við samtímalist-
stofnun í Vínarborg, Thyssen-
Bornemisza Art Contemporary,
sem á þetta eintak verksins.
Ragnar er í dag í hópi kunnustu
gjörningalistamanna sinnar kyn-
slóðar og hefur á undanförnum
árum sett upp verk og fram-
kvæmt gjörninga í nafntoguðum
myndlistarstofnunum og söfnum
víða um lönd. Fyrsta einkasýning
hans var hins vegar í þessu sama
listamannarekna galleríi fyrir tíu
árum.
Góðir dómar
The Visitors var frumsýnt í Mi-
gros-safninu í Zürich í fyrra. Það
hefur síðan meðan annars verið
sýnt í galleríi Ragnars í New
York, LuhringAugustine Gallery,
og er nú sýnt í liststofnun í Míl-
anó; alls staðar hefur uppsetn-
ingin hlotið framúrskarandi
dóma.
Verkið sýnir hvar hópur vina
og tónlistarmanna safnast saman
á niðurníddum herragarði í New
York-ríki, í kjörlendi bóhemíunn-
ar, og í ljósaskiptunum leika þau
lag í klukkustundarlangri ók-
lipptri töku, þar sem hvert þeirra
er í sínu herbergi og sjást á sér
skjá. Um lagið sem þau flytja hef-
ur verið sagt að það sé „tónfall
rómantískrar örvæntingar.“
Ragnar hefur sagt það vera „fem-
inískt, níhilískt gospellag“ en um
leið er þetta marglaga portrett af
vinum listamannsins og könnun á
möguleikum tónlistar í kvik-
myndaforminu. Það sækir titilinn
í síðust plötu ABBA-flokksins, en
hún hefur verið sögð gegnsýrð af
viðskilnaðartilfinningu. Lagið er
samið við texta úr ljóðum Ásdísar
Sifjar Gunnarsdóttur og má segja
að það sé á vissan hátt portrett af
ákveðinni kynslóð í listasenu
Reykjavíkur. Ragnar syngur text-
ann þar sem hann liggur í baði
með kassagítar og endurtekur lín-
urnar: „There are stars exploding
around you, and there’s nothing
you can do.“
Tregafullt Á níu myndbandsskjám má sjá jafn marga hljóðfæraleikara
flytja lag Ragnars Kjartanssonar, hver í sínu herbergi á lúnum herragarði.
Sýna The Visitors
 Rómað mynd-
bandsverk Ragn-
ars í Kling&Bang
María Margrét Jóhannsdóttir
mariamargret@mbl.is
Blindhríð nefnist ný skáldsaga eftir
Sindra Freysson en hann hefur áður
getið sér gott orð fyrir bækur á borð
við Dóttir mæðra minna og Flóttinn,
auk ljóðabóka. Blindhríð fjallar um
veðurþulinn Stefán sem verður fórn-
arlamb ofsókna eftir stutt kynni við
konu sem telur Stefán vera hinn full-
komna sálufélaga. Líf hans koll-
varpast og hann þarf að velja hvort
hann sætti sig við
ástandið, með til-
heyrandi vanlíð-
an, eða snúast til
varna með rót-
tækum aðferðum.
„Rafrænar of-
sóknir og hvernig
hægt er að bregð-
ast við þeim er
mál sem verður
stöðugt brýnna með aukinni
tækniþróun,“ segir Sindri. „Við er-
um að mörgu leyti búin að afsala
okkur friðhelgi heimilisins í þágu
tækninnar, og um leið veita greiðan
aðgang að okkur. Ef fólk hefur eitt-
hvað illt í hyggju, líkt og kvenper-
sónan í Blindhríð, þá eru fá úrræði
til staðar. Þeir ofsækjendur sem eru
hvað grimmastir virðast alltaf finna
sér leið til að halda ofsóknunum
áfram. Eins er lögreglan vanmáttug
þegar kemur að þessum málum því
lögin hafa ekki fylgt tækniþróuninni
eftir.“
Andstyggileg lífsreynsla
Sindri tekur fram að bókin hafi
ekki predikunartilgang heldur sé
fyrst og fremst spennutryllir en með
meiri dýpt þó en tíðkast í þeirri bók-
menntagrein.
„Ég skoða meðal annars hvar
mörkin liggja á milli hins siðaða
manns og hins siðblinda. Hvar liggja
mörk opinbers lífs og einkalífs?
Gráu svæðin eru mörg og oft
skuggaleg.“
Hugmyndin að bókinni á sér lang-
an aðdraganda en persónuleg
reynsla Sindra varð kveikjan. „Mín
reynsla er auðvitað smávægileg mið-
að við þær hremmingar sem persóna
bókarinnar lendir í en fyrir mörgum
árum, áður en tæknin var jafnþróuð
og hún er í dag, varð á vegi mínum
manneskja sem vildi meiri kynni við
mig en ég taldi eðlilegt. Fyrst var ég
upp með mér en síðan fór áreitnin
stigvaxandi og mér fór að renna kalt
vatn á milli skinns og hörunds.“
Snúið á staðalmyndir
„Hringingarnar og sms-in urðu sí-
fellt fleiri og barið var utan á húsið
mitt á næturnar. Áreitnin hætti ekki
fyrr en ég fékk mér leyninúmer. Á
þeim tíma var ég ekki nettengdur og
vil varla hugsa til þess hvernig það
væri að lenda í svona í dag þegar
möguleikarnir til þess að áreita fólk
eru orðnir miklu fleiri og ískyggi-
legri, þökk sé tækninni. Þetta var
nógu andstyggilegt á sínum tíma.
Athygli vekur að í þessari sögu er
það kona sem hrellir karl. „Konur
eru ekki bara fórnarlömb, þær geta
líka verið gerendur. Það kann að
stafa af því að ekki þarf líkamlega
yfirburði til þess að ofsækja ein-
hvern á netinu,“ segir Sindri og bæt-
ir við að ofsóknir leggist þungt á
fórnarlömb, óháð kyni.
„Karlmenn upplifa jafnmikið
varnarleysi auk þess sem þeir þurfa
oft að kljást við staðalmyndir um
karlmennsku. Mörgum þykir ekki
„karlmannlegt“ að bugast undan
skilaboðum á netinu og hversu oft
hefur maður ekki heyrt að karlar
ættu bara að vera upp með sér að fá
athygli frá konu? Það má segja að ég
sé að snúa á þá staðalmynd að karl-
maður sé alltaf ofsækjandinn, því að
staðreyndin er sú að karlar eru fórn-
arlömb þessara glæpa í 40% tilvika.“
Spennutryllir um of-
sóknir og gráu svæðin
 Reynsla Sindra Freyssonar var kveikja nýrrar sögu
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Ofsóknir Sindri Freysson rithöfundur kafar djúpt í hugarheim þeirra sem
kvelja og eru kvaldir á netinu, í nýjustu skáldsögu sinni, Blindhríð.
Skáldsögurnar Ósjálfrátt eftir Auði
Jónsdóttur og Illska eftir Eirík Örn
Norðdahl hafa verið tilnefndar til
Bókmenntaverðlauna Norð-
urlandaráðs fyrir Íslands hönd.
Dómnefnd útnefnir síðan verð-
launahafann og tilkynnt verður um
úrslitin við verðlaunahátíð Norð-
urlandaráðs í lok október á næsta
ári.
Frá Danmörku eru tilnefndir rit-
höfundarnir Claus Beck-Nielsen og
Ida Jessen; frá Finnlandi skáld-
sagnahöfundurinn Kjell Westö og
Henriikka Tavi fyrir ljóðasafn; frá
Noregi eru tilnefnd þau Tomas
Espedal, fyrir ljóð, og Mona Høvr-
ing fyrir skáldsögu; ljóðskáldið Eva
Runefelt og skáldsagnahöfund-
urinn Andrzej Tichý eru fulltrúar
Svía; Færeyingurinn Tóroddur
Poulsen er tilnefndur fyrir ljóða-
safn; hin grænlenska Juaaka Ly-
berth fyrir skáldsögu og sömuleiðis
Johanna Boholm frá Álandseyjum.
Skáldsögur Auðar og
Eiríks Arnar tilnefndar
Tilnefningar Eiríkur Örn og Sigríð-
ur Halldórsdóttir, móðir Auðar.
Söfn • Setur • Sýningar
LISTASAFN ÍSLANDS
Þjóðminjasafn Íslands:
Sunnudagur 1. desember: Ókeypis aðgangur
Jólaratleikir og jólasýningar opna
Silfur Íslands í Bogasal
Silfursmiður í hjáverkum í Horni
Sigfús Eymundsson myndasmiður- Frumkvöðull íslenskrar ljósmyndunar í Myndasal
Skemmtilegir ratleikir, safnbúð og kaffihús.
Þjóðmenningarhúsið við Hverfisgötu:
Síðasta sýningarhelgi:
Handritin – Saga handrita og hlutverk um aldir
Þúsund ár – fyrsti áfangi
Þjóðminjasafn Íslands, Suðurgötu 41, s. 530 2200,
www.facebook.com/thjodminjasafn og www.facebook.com/thjodmenning
Opið alla daga nema mánudaga í Þjóðminjasafni 11-17,
Þjóðmenningarhúsi alla daga 11-17.
Listasafn Reykjanesbæjar
ENDURFUNDIR/REUNION
Samsýning: Þórður Hall og
Kristbergur Ó. Pétursson
1. nóv. – 15. des.
Bátasafn Gríms Karlssonar
Byggðasafn Reykjanesbæjar
Listasafn Erlings Jónssonar
Opið virka daga 12-17, helgar 13-17.
Aðgangur ókeypis
reykjanesbaer.is/listasafn
SKÖPUNARVERK - KRISTÍN GUNNLAUGSDÓTTIR 8.11. 2013 - 19.1. 2014
SAMSÆTI HEILAGRA 11.10. - 8.12. 2013
SUNNUDAGSLEIÐSÖGN KL. 14 um sýningarnar í fylgd Sigríðar Melrósar Ólafsdóttur
GERSEMAR - DÝR Í BÚRI 8.11. - 11.5. 2013
GERSEMAR 8.11. 2013 - 19.1. 2014
SAFNBÚÐ - Listaverkabækur, gjafakort og listrænar gjafavörur.
KAFFISTOFA - Heit súpa í hádeginu, úrval kaffidrykkja og heimabakað meðlæti.
Fríkirkjuvegi 7, 101 Reykjavík, sími 515 9600. Opið daglega kl. 10-17, lokað mánud.
SAFN ÁSGRÍMS JÓNSSONAR
FORYNJUR - Sýning á verkum af tröllum, draugum og ófreskjum eftir Ásgrím.
Lokað í desember og janúar. Bergstaðastræti 74, sími 561 9616 • www.listasafn.is
LISTASAFN SIGURJÓNS ÓLAFSSONAR
ÚR DJÚPUNUM - Samsýning Listasafns Sigurjóns Ólafssonar og Listasafns Íslands
Síðasta sýningarhelgi.
Laugarnestanga 70, sími 553 2906, www.lso.is • Opið lau. og sun. kl. 14-17.
VATN
- sýning Guðrúnar Kristjánsdóttur
í Hallgrímskirkju
16. ágúst - 24. nóvember.
Opið 9-17 alla daga,
ókeypis aðgangur.
Sýningarleiðsögn
laugardaginn 16. nóv kl. 16.
Guðrún Kristjánsdóttir
myndlistarmaður,
Daníel Bjarnason tónskáld og
Ólafur Gíslason listfræðingur.
HALLGRÍMSKIRKJA
Listvinafélag Hallgrímskirkju
Dvalið hjá djúpu vatni
Rúna – Sigrún Guðjónsdóttir
Sýningarstjóraspjall
sunnudag 1. desember kl. 15
Þorbjörg Br. Gunnarsdóttir
Hádegistónleikar
þriðjudag 3. desember kl. 12
Rúnar Óskarsson klarinettuleikari
Opið 12-17, fim. 12-21, lokað þri.
hafnarborg.is, sími 585 5790
Aðgangur ókeypis
Óvænt kynni
- Innreið nútímans í íslenska hönnun
(7.6.-5.1.2014)
Opið kl. 12-17. Lokað mánud.
Verslunin Kraum í anddyri
Garðatorg 1, Garðabær
www.honnunarsafn.is