Morgunblaðið - 29.03.2014, Blaðsíða 28

28 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. MARS 2014
Karl Blöndal
kbl@mbl.is
Horfurnar eru dökkar í efnahagsmál-
um í Rússlandi. Rúblan fellur og pen-
ingar streyma úr landi. Hátt verð á
olíu og gasi heldur efnahagslífinu
gangandi, en uppbygging er lítil sem
engin.
Fjármagnsflóttinn er rússneska
seðlabankanum áhyggjuefni og á
fimmtudag sagði Elvíra Nabúljína,
yfirmaður bankans, að tryggt yrði
með öllum hefðbundnum verkfærum
að helstu fjármálafyrirtæki landsins
hefðu nægt lausafé umleikis.
Byrjaði fyrir innlimun Krímar
Í Rússlandi bendir allt til þess að
kreppa sé í aðsigi og merkin voru til
staðar áður en Rússar ákváðu að
beina sjónum sínum að Úkraínu. Inn-
limun Krímskaga mun hins vegar
kosta sitt og verði af hótunum Vest-
urlanda um efnahagsþvinganir um-
fram aðgerðir gegn nafngreindum
einstaklingum gæti það orðið til þess
að skerpa enn línurnar.
Heimsókn Joe Kaesers, forstjóra
Siemens, til Rússlands í vikunni hef-
ur kannski verið einhverjum til
marks um að ástæða væri til að hafa
trú á rússneskum efnahag.
Kaeser sagði á fundi með Vladimír
Pútín, forseta Rússlands, á miðviku-
dag að Siemens myndi „leggja
áherslu á langtímasamstarf á sviði
fjárfestinga“. Hann nefndi ekki
Úkraínu, en sagði að ýmislegt hefði
komið upp á í langri viðskiptasögu
Siemens í Rússlandi.
„Við munum reyna að skapa gjöf-
ult umhverfi fyrir samstarf okkar,“
sagði Pútín og rifjaði upp að Siemens
hefði á undanförnum tveimur árum
fjárfest fyrir 750 til 800 milljónir evra
(117 til 125 milljarða króna) í Rúss-
landi: „Ekki slæm tala.“
Pútín veitti ekki af fleiri slíkum töl-
um. Tveimur dögum áður greindi
Andrei Klepatsj, varautanríkisráð-
herra, frá því að á fyrsta fjórðungi
ársins hefðu 70 milljarðar dollara
(tæplega 8.000 milljarðar króna) ver-
ið fluttir úr landi. Á 90 dögum flæddi
meira fé úr landinu, en varið var á sjö
árum í uppbyggingu fyrir vetraról-
ympíuleikana í Sotsjí, dýrustu Ól-
ympíuleika, sem haldnir hafa verið.
Allt árið í fyrra var fjármagnsflóttinn
62,7 milljarðar dollara. Það gefur
augaleið að þetta fé verður ekki notað
í fjárfestingu eða uppbyggingu heima
fyrir.
Í fréttaskýringu Der Spiegel er
spurt hvort hætta sé á að rússnesk-
um efnahag blæði út vegna spenn-
unnar í samskiptum við Vesturlönd
og svarið er já og nei. Fjármagns-
flóttinn hefur vissulega færst í vöxt
eftir að Pútín lagði Krím undir sig í
byrjun mars. Á hinn bóginn höfðu 32
milljarðar dollara verið sendir úr
landi í janúar og mars og var það mun
meira en á sama tíma árið áður.
Þá bendir breski hagfræðingurinn
Chris Weafer á að Rússar hafi á und-
anförnum árum lært að búa við um-
talsverðan fjármagnsflótta. „Milli
2008 og til loka 2013 nam fjármagns-
flóttinn samtals 420 milljörðum doll-
ara (47.600 milljörðum króna),“ segir
hann og bætir við að þetta hafi verið
dragbítur á efnahagslífið, en ekki
valdið hruni.
Hátt olíuverð bjargvættur
Vladislav Inosemsev er hagfræð-
ingur og hefur gagnrýnt efnahags-
stefnu Pútíns. Hann segir að þrátt
fyrir fjármagnsflótta og þrýsting
Vesturlanda sé rússneskur efnahag-
ur „nokkuð traustur“. Það sé einkum
háu verði á olíu og gasi á heimsmark-
aði að þakka. Jafnvel þótt kæmi til
harðra viðskiptaþvingana ætti Pútín
að geta afstýrt hruni lífskjara í eitt til
tvö ár. Hann á ekki von á að ólga
muni skapast í landinu því að fólk
muni ekki finna fyrir vandanum.
Reyndar hafi ríkisútgjöld aukist und-
anfarin ár, en verð á olíu sé yfir 100
dollurum tunnan og um þessar
mundir reikni enginn með að það
muni falla.
Gengi rúblunnar hefur lækkað eft-
ir innlimun Krímar og sjaldan verið
lægra. Nú fæst 51 rúbla fyrir doll-
arann, en fyrir einu ári var gengi doll-
arans 40 rúblur. Gengið hefur hins
vegar verið að lækka jafnt og þétt
undanfarið ár þannig að ekki er bara
við ástandið í Úkraínu að sakast.
Gengisfallið er ekki bara neikvætt.
„Hátt olíuverð og veik rúbla hjálpa til
við að jafna fjárlög ríkisins,“ að sögn
Weafers. Veik rúbla hjálpi Pútín að
standa við kosningaloforð um um-
bætur því að Rússar fái dollara fyrir
olíuna, en borgi lífeyri og laun í rúbl-
um.
Pútín lofaði Siemens stöðugu við-
skiptaumhverfi og mörg fyrirtæki
hafa fjárfest í landinu með góðum ár-
angri, en þó hefur dregið úr fjárfest-
ingum og viðskiptaþvinganir gætu
ýtt enn frekar undir það. Sérfræð-
ingar segja að Rússar hafi lagt of litla
áherslu á að auka fjölbreytni efna-
hagslífsins á undanförnum árum til
að verða ekki jafn háðir sveiflum
verðs á gasi og olíu og nú er. Stór rík-
isfyrirtæki hafa tögl og hagldir í við-
skiptalífinu og horfin er gullgrafaras-
temning, sem áður var.
Fjármagnsflóttinn tekur á sig
ýmsar myndir. Erlend fyrirtæki fara
úr landi og auðmenn vilja koma fé
sínu fyrir í öruggri höfn. Stór hluti
fjárins er afrakstur spillingar. „Eng-
inn talar lengur um uppbyggingu í
Rússlandi,“ segir hagfræðingurinn
Inosemsev. „Það er ekki út af vestr-
inu eða þvingunum, heldur vegna
þess að í Kreml hefur uppbygging-
arstefnan verið lögð til hliðar.“
Rússneskt efnahagslíf nötrar
 Rúblan fellur og peningarnir streyma úr landi  Meiri fjármagnsflótti á 90 dögum en kostnaður af
allri uppbyggingu fyrir vetrarólympíuleikana í Sotsjí  Vanir fjármagnsflótta og gengisfall hefur kosti
Kostnaður Íbúar í Sevastopol á Krímskaga bíða eftir rússnesku vegabréfi. Íbúar hafa mánuð til að tilkynna að þeir vilji vera Úkraínumenn áfram, annars
verða þeir sjálfkrafa Rússar. Rússneskur efnahagur sýnir veikleikamerki og innlimun skagans mun kosta sitt og gæti haft efnahagsþvinganir í för með sér.
AFP
Allt bendir til að hagvöxtur í Rúss-
landi verði aðeins 0,6% og fjár-
magnsflótti yfir 100 milljarðar doll-
ara (11.333 milljarðar króna) á þessu
ári. Þetta sagði Alexei Úljúkajev, fjár-
málaráðherra Rússlands, á fimmtu-
dag þegar hann staðfesti að 60 millj-
arðar dollara (6.800 milljarðar króna)
hefðu verið fluttir úr landi á fyrsta
fjórðungi ársins.
„Jafnvel þótt við lítum svo á að þetta sé afmarkað og
útflæðið fari aftur í venjulegt horf má búast við að upp-
hæðin verði 100 milljarðar dollara fyrir árið,“ sagði
Úljúkajev á efnahagsráðstefnu í Moskvu, að sögn
fréttastofunnar Ria-Novosti. „Samkvæmt því mun hag-
vöxtur fara niður í 0,6%.“
Hann kvaðst þó enn vera bjartsýnn á að efnahags-
aðgerðir á hendur Rússum fyrir að innlima Krím myndu
ekki bitna á hagkerfinu í heild. Hingað til hafa þær ver-
ið takmarkaðar við að frysta eignir háttsettra rúss-
neskra embættismanna og veita þeim ekki vega-
bréfsáritanir.
Stöðnun ríkir í rússnesku efnahagslífi og samdráttur
er ekki langt undan. Í fyrra mældist hagvöxtur 1,5%, en
spáð hafði verið 3,5% hagvexti. Á síðustu mánuðum
ársins dróst efnahagslífið meira að segja saman.
Alexei Kúdrín, fyrrverandi fjármálaráðherra, kvaðst
svartsýnni en Úljúkajev. Hann taldi að hagvöxtur á
þessu ári yrði í „kringum núllið“ og fjármagnsflóttinn
færi í 150 milljarða dollara. „Þetta er gjaldið sem við
greiðum fyrir að hafa sjálfstæða utanríkisstefnu,“
sagði hann.
Hagvöxtur í lágmarki 2014
FJÁRMAGNSFLÓTTI GÆTI ORÐIÐ 100 TIL 150 MILLJARÐAR
Alexei Úljúkajev.
Síðumúla 11, Sími 5686899, netfang vfs@vfs.is, 108 Reykjavík. www.vfs.is
RAFMAGNSVERKFÆRI FAGMANNSINS