Morgunblaðið - 29.03.2014, Blaðsíða 55

MENNING 55
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. MARS 2014
Einleikari
Pekka Kuusisto fiðluleikari
Flutt verða verk eftir
Bach, Reich og Adams
Miðasala hefst
laugardaginn 29. mars kl. 12:00
Í fyrsta sinn á Íslandi
Mahler Chamber Orchestra
15. júní, kl. 20:00 í Eldborg
www.harpa.is/mahler
Reykjavik Midsummer Music
Sagan af Nóa og örkinni hanser líklega ein af þeim þekkt-ari úr Biblíunni, enda einn aflykilþáttum Gamla testa-
mentisins. Syndaflóðið hefur orðið
mörgum listamönnum viðfangsefni,
enda mikið af dramatískum og eft-
irminnilegum þáttum sem tengjast
því. Má þar nefna útrýmingu hins
synduga mannkyns með flóði, bygg-
ingu hinnar stórfenglegu arkar og
kannski ekki síst ímyndina af dýr-
unum sem koma, tvö og tvö saman,
og setjast að í örkinni.
Með myndinni Noah hefur hinn
hæfileikaríki leikstjóri Darren Aron-
ofsky (Pi, The Wrestler, Requiem for
a Dream, Black Swan) gert tilraun til
þess að búa til nokkurs konar epíska
biblíumynd af gamla skólanum, sem
jafnframt reynir að nálgast viðfangs-
efni sitt með vissu raunsæi. Þessi til-
raun misheppnast af ýmsum ástæð-
um.
Handrit myndarinnar er hennar
stærsti akkilesarhæll. Nói (Russell
Crowe) og fjölskylda hans eru síðustu
afkomendur Sets, þriðja barns
Adams og Evu. Allt annað mannkyn
er þá afkomendur Kains, fyrsta
morðingjans. Morðingjakynið borðar
kjöt, ólíkt góðu fjölskyldunni hans
Nóa, sem borðar aðallega ber. Þau er
samt erfitt að finna, enda ekki mikið
um berjalyng í hrjóstrugu landslag-
inu.
Nói fær draumsýn um að hann eigi
að byggja örk, því að flóð muni eyða
mannkyninu. En það eru engin tré
tiltæk, og ekki endilega á færi fá-
mennrar fjölskyldu að ráðast í slíkt
þrekvirki. Vonda mannkynið, sem
Guð hefur ákveðið að eigi skilið að
deyja, stendur líka í veginum. Tubal-
Kain (Ray Winstone) er leiðtogi
þessa fólks, sem hefur eyðilagt jörð-
ina með iðnaði sínum og stanslausu
kjötáti. Nói og fjölskylda fær hins
vegar óvænta aðstoð úr tveimur átt-
um, frá Metúsala, afa Nóa (Anthony
Hopkins), og frá föllnum verndar-
englum Guðs, sem nú eru fastir á
jörðinni.
Eitt fyrsta merki þess að myndin
ráði ekki alveg við viðfangsefni sitt
eru „verndarenglarnir“, sem Aron-
ofsky byggir á frásögnum Biblíunnar
af risum sem hér gengu um jarðir.
Útkoman hér verður einhvers konar
sexfætt kvikindi úr bergi, sem hreyfa
sig með „stop motion“-hreyfingum
eins og King Kong á fjórða áratugn-
um. Tæknibrellurnar ná aldrei að láta
risana líta sannfærandi út, og áhrif
þeirra eru því einna helst þau að rjúfa
áhorfandann úr ímyndunarheimi
myndarinnar og minna hann á að
hann sé að horfa á tilbúning. Aðrar
tæknibrellur myndarinnar, eins og
þegar dýrin koma til Nóa og taka sér
sess í örkinni, ganga í mörgum til-
vikum ekki fyllilega upp, og þau at-
riði, sem hefðu getað orðið hið mesta
sjónarspil, valda því vonbrigðum. Að
öðru leyti er myndataka og tækni-
vinnsla myndarinnar nær því sem við
eigum að venjast frá Aronofsky. Þar
stendur fremst landslag Íslands, en
eins og kunnugt er var myndin tekin
upp að miklu leyti hérlendis. Landið
er fagurt og frítt og ber af í myndinni,
þó að tilgangurinn sé að sýna jörð
sem mannkynið hafi eyðilagt með of-
nýtingu.
Það er erfitt að leggja mat á það
hvernig leikararnir standa sig þegar
efniviðurinn sem þau fá til að vinna
með er svo rýr. Kvenpersónur mynd-
arinnar eru flestallar fórnarlömb,
Ray Winstone leikur sinn dæmigerða
vonda-kall sem borðar kjöt og Ant-
hony Hopkins virðist aðallega vera
þarna til að vekja hlátur, sem tekst
illa. Að svo miklu leyti sem myndin
virkar er það vegna þess krafts sem
Russell Crowe setur í aðalhlutverkið.
Hann er þó á stundum aðeins of sann-
færandi, því að í handritinu er Nói
nánast látinn missa vitið þegar um
borð í örkina er komið. Nói verður
sannfærður um að mannkynið eigi að
deyja út með sér. Næstu mínútur
myndarinnar verða því nokkuð pín-
legar, þar sem Nói skjögrar um örk-
ina og starir morðaugum á fjöl-
skyldumeðlimi sína.
Það var viðbúið að mynd sem
byggist á einni af grundvallarsögum
Biblíunnar myndi verða umdeild.
Fyrir þá áhorfendur sem trúa á bók-
staf ritningarinnar er ansi margt sem
getur móðgað þá, þar á meðal lang-
besta atriði myndarinnar, þegar Nói
útskýrir sköpunarsöguna. Á meðan
sýnir Aronofsky okkur stóra hvell og
það hvernig jörðin er talin hafa
myndast fyrir fjórum milljónum ára,
og tengir nútímavísindin við frásögn
1. Mósebókar.
Fyrir hina sem trúa ekki er það þó
líkast til verri synd að myndin er
langdregin og handritið gengur illa
upp. Fyrir vikið er ekki hægt að setja
Noah í sama flokk og aðrar myndir
Aronofskys, því miður.
Nói sekkur í syndaflóðinu
Hlaupið undan flóðinu Russell Crowe (fyrir miðri mynd) ber myndina á herðum sér sem Nói. Hér er hann að reyna
að komast í örkina sína á undan hinu synduga mannkyni. Rýnir segir íslenskt landslag bera af í kvikmyndinni.
Smárabíó, Laugarásbíó,
Sambíóin
Noah bbnnn
Leikstjóri: Darren Aronofsky. Handrit:
Darren Aronofsky og Ari Handel. Aðal-
hlutverk: Russell Crowe, Jennifer Conn-
olly, Emma Watson, Ray Winstone, Log-
an Lerman og Anthony Hopkins.
Bandaríkin, 2014. 139 mínútur.
STEFÁN GUNNAR
SVEINSSON
KVIKMYNDIR