Morgunblaðið - Sunnudagur - 20.04.2014, Qupperneq 50

Viðtal
50 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 20.4. 2014
ættismönnum og borgarfulltrúum ef mér
finnst eitthvað að og hringi eins og hver
annar borgari og kvarta ef er ekki búið að
moka göngustíg. Ég er eiginlega orðinn
óþolandi borgari í dag, martröð borgar-
starfsmannsins,“ segir hann og hlær.
Vill borgarfulltrúa sem þykir
vænna um borgina en flokkinn
Gleðin er aldrei langt undan hjá Gísla Mar-
teini. Hann virðist hreinlega alltaf vera í
góðu skapi og það smitar út frá sér. Á vett-
vangi stjórnmálanna reyndi hann að leggja
sig fram um að starfa með öllum flokkum
og átti í mörgum málum náið samstarf við
núverandi meirihluta, til dæmis við gerð nýs
aðalskipulags fyrir Reykjavík sem Gísli kall-
ar „besta aðalskipulag Reykjavíkur“.
Gísli var sá eini úr upphaflega aðalskipu-
lagshópnum sem skipaður var árið 2006 sem
enn sat þar þegar skipulagið var afgreitt í
lok síðasta árs.
Borgarmálin eru um margt frábrugðin
landsmálunum og Gísli Marteinn bendir á að
samþykktir borgarinnar undirstriki þetta. „Í
samþykktunum er ekkert til sem heitir
meirihluti eða minnihluti. Þetta er einfald-
lega þannig að Reykvíkingar velja sér 15
manns til að fara með sín mál í fjögur ár.
Þessir 15 fulltrúar eiga eingöngu að fara
eftir sannfæringu sinni og eru að mínu mati
að svíkja borgarbúa ef þeir fara eftir ein-
hverju öðru. Í stjórnarskránni segir að þing-
menn eigi eingöngu að fara eftir eigin sam-
visku, og það er sérstaklega tekið fram að
þeir séu ekki bundnir af neinum sam-
þykktum flokka eða kjósenda sinna. Ég leit
alltaf þannig á að Reykvíkingar hefðu valið
mig sem einn af 15 fulltrúum sínum og
reyndi að gera í hverju máli það sem ég
taldi koma Reykvíkingum best, burtséð frá
flokkapólitík,“ og hann bætir við, óvenju al-
varlegur í bragði: „Reykjavík þarf stjórn-
málamenn sem þykir vænna um Reykjavík
en flokkinn sinn.“
Hefði boðið upp á
öðruvísi valkost
Áður en Gísli tók ákvörðun um að skipta
um vettvang stefndi hugur hans á efsta sæt-
ið á lista Sjálfstæðisflokksins, en þar með
hefði hann orðið borgarstjóraefni flokksins.
„Mig langaði að fara í efsta sætið en þá
var alveg ljóst að ég hefði verið að bjóða
upp á kost sem væri svolítið mikið öðruvísi
en það sem flokkurinn er núna að bjóða upp
á. Ég hefði farið fram með þá útgáfu af
Sjálfstæðisflokknum í borginni sem ég vil
sjá. Það hefði verið afgerandi frjálslynd, um-
burðarlynd stefna sem hefði lagt kapp á
menntamál og fjármál heimilana, en líka á
heilsu borgarbúa, til dæmis út frá heilnæmi
lofts og vatns í Reykjavík sem nú er stefnt í
tvísýnu vegna rangra ákvarðana í skipulags-
málum.
Mín framtíðarsýn er líka sú að fleiri fái
tækifæri til að búa nálægt helstu atvinnu-
og menningarkjörnum borgarinnar og að
þau hverfi sem þegar eru byggð fái aukna
þjónustu, minni umferð og verði sjálfbærari.
Þetta gerum við með því að hætta að þenja
út byggðina og byggja Reykjavík inn á við.
Þannig styrkjum við það góða líf sem fyrir
er í borginni.“
Leiðinlegt að standa í illdeilum
Gísli segist ekki hafa óttast slakt gengi í
prófkjörinu, þvert á móti fann hann fyrir
miklum stuðningi við sínar hugmyndir, þótt
ekki kæmi sá stuðningur frá hverfafélögum
flokksins. Þegar hann tilkynnti að hann væri
að hætta sagði hann meðal annars í færslu
á vefsíðu sinni: „Það er heilmikið álag að
vera í stjórnmálum. Ég hélt alltaf að það
hlyti að vera auðveldara ef ég vissi fyrir
hvað ég stæði og hefði trú á mínum hug-
myndum. Þá þyrfti ég ekki að vakna á
hverjum morgni og gá til veðurs, í pólitísk-
um skilningi. En staðreyndin er að sú harða
sannfæring sem ég hef fyrir því hvað er
rétt að gera í Reykjavík getur verið til bölv-
aðs trafala. Það er leiðinlegt að standa í
stöðugum illdeilum, ekki síst við félaga og
vini sem mér þykir vænt um. Það var því
ekki erfitt að
ákveða að stíga til
hliðar og leyfa öðr-
um að eiga sviðið, í
bili að minnsta
kosti.“
Ljóst er að
áherslur Gísla á
bættar almennings-
samgöngur, þéttari
byggð, betri útivist-
arsvæði og nútíma-
legri borg eru ekki
endilega í takt við
áherslur Sjálfstæð-
isflokksins, að
minnsta kosti virð-
ast afar skiptar
skoðanir innan
flokksins um hvert
borgin skuli stefna.
„Ég held reyndar
að ég hefði átt
mjög góðan séns í
þessu prófkjöri og
ég held að það sé
eftirspurn eftir
þeim sjónarmiðum
sem ég hef haldið á lofti. Ég er ekki í nein-
um vafa um það að borgarbúar og sjálfstæð-
ismenn vilja allt aðra línu en harðasta
flokksfólkið vill. Það þarf ekki annað en að
horfa til þess að framan af þessu kjör-
tímabili, þegar flokkurinn fylgdi stefnuskrá
sinni um byggð í Vatnsmýrinni, þéttari
byggð, betri almenningssamgöngur og betri
borg fyrir fótgangandi og hjólandi, var
flokkurinn með um og yfir 40% í könnunum.
Eftir að þessari stefnu var snúið við,
óvæntri andstöðu var lýst við byggð í Vatns-
mýri og íhaldssamari bílaborgarstefna tekin
upp hefur fylgið hrunið og er nú í kringum
25%. Auðvitað hafði almennt fylgistap Sjálf-
stæðisflokksins mikið að segja, en það er
stefnan og yfirbragð flokksins í borginni
sem ræður því að hann hefur ekki náð upp í
30% í meira en hálft ár.“
En kom einhvern tímann til greina hjá
Gísla Marteini að skipta um flokk?
„Nei. Það kom aldrei til greina. Ég hef
unnið vel með öllum flokkum því mér finnst
það skylda mín sem borgarfulltrúa. En ég
er ósammála mörgu sem þessi meirihluti
hefur gert og hefði til dæmis aldrei getað
stutt skattahækkanirnar sem hafa dunið á
borgarbúum á tímabilinu.“
Fylgi flokkanna nú í aðdraganda sveitar-
stjórnarkosninga hefur sveiflast nokkuð en
samkvæmt þeim könnunum sem bæði Gallup
og Félagsvísindastofnun hafa gert á liðnum
vikum hefur Sjálfstæðisflokkurinn mælst
með 24-25% fylgi og fjóra borgarfulltrúa.
Fylgi flokksins var 34% í síðustu sveit-
arstjórnarkosningum og borgarfulltrúar
flokksins eru nú fimm.
Undanfarnar vikur hafa hræringar á
hægri væng stjórnmálanna verið í fréttum
og talað er um
stofnun nýs
flokks. Gísli
Marteinn segir
þessa togstreitu
hafa fyrirfundist
lengi, en hún
virðist koma
upp á yfirborðið
nú með skýrari
hætti en áður. Í
borgarmálunum
má segja að
skilin hafi kom-
ið fram til að
mynda í flug-
vallarmálinu og
á landsvísu í
gegnum aðildar-
málið að ESB.
Gísli Mar-
teinn segist
hafa setið ótal
fundi um
borgarmál í
Valhöll og hann
telur að nokkra
víðsýni vanti í
hópinn sem þar heldur um stjórnartauma.
„Þarna mæta mikið til sömu andlitin aftur
og aftur. Ég hef staðið þarna og reynt að
sannfæra hópinn um nauðsyn þess að taka
upp nútímalegri stefnu í borginni; hætta út-
þenslustefnu, styðja við almennings-
samgöngur, styðja við mannlíf, gangandi
vegfarendur og falleg almenningsrými og
láta af gamaldags verktakapólitík. En þessir
ágætu fundarmenn, sem margir hafa orðið
vinir mínir og kunningjar, vilja þvert á móti
fleiri mislæg gatnamót, hraðari umferð,
fleiri úthverfi, færri göngugötur, færri hjóla-
stíga og minni stuðning við almennings-
samgöngur. Þarna tala menn eins og þeir
séu í allt öðrum flokki en ég – eða ég í öðr-
um flokki en þeir.“
Frjálslyndari hluta
flokksins finnst hann
ekki nógu nútímalegur
Hann bendir á að ólík öfl hafi raunar alltaf
togast á í flokknum. „Það togast á í þessum
flokki frjálslynd öfl og íhaldsöfl. Sjálfstæð-
isflokkurinn er stofnaður upp úr flokkum
íhaldssamra og frjálslyndra og togstreitan
milli þessara hópa hefur alltaf verið fyrir
hendi. Meðan Davíð Oddsson var formaður
var hann með svo sterka leiðsögn að það
bar minna á þessari togstreitu. Auk þess
var hann frekar frjálslyndismegin þannig að
frjálslyndur hluti flokksins var yfirleitt sátt-
ur.
Núna held ég að frjálslynda hlutanum
finnist flokkurinn ekki nógu nútímalegur í
ýmsum málum, til dæmis hinum mikilvægu
tolla- og landbúnaðarmálum og að hann sé
að einangra sig í alþjóðamálum. Þá á ég
ekki endilega við að allir vilji ganga í ESB
þótt margir vilji ljúka viðræðum. Þessi tog-
streita kemur víðar fram. Til dæmis í af-
stöðunni til byggingar mosku, sem mér
fannst sjálfsagt mál að leyfa, afstöðunni til
ríkisstyrktrar stóriðju og sjálfsagðra frjáls-
lyndismála eins og að kaupmaðurinn á horn-
inu megi selja léttvín. Einnig í viðhorfi til
kynjanna þar sem ég tel að Sjálfstæðis-
flokkurinn þurfi að gera mun betur í að
sýna kjósendum að hann meini það sem
hann segir.“
En telurðu þá að íhaldsöfl séu að taka yf-
ir í flokknum?
„Ég held að forysta flokksins í dag,
Bjarni Ben., Hanna Birna og Illugi, svo ég
nefni þau þrjú sérstaklega, vilji alls ekki
draga flokkinn í íhaldsátt. Þvert á móti hafa
þau látið í það skína að of langt hafi verið
gengið í þá átt. En þessi togstreita er að
minnsta kosti meira áberandi en verið hefur.
Sem ætti svo sem ekki að koma mikið á
óvart. Víða í Evrópu, t.d. í Danmörku, eru
tveir hægriflokkar. Annars vegar er nútíma-
legur og frjálslyndur hægriflokkur sem er
umburðarlyndur í málefnum innflytjenda,
mannréttindamálum og fleiru. Svo er íhalds-
flokkurinn miklu minni flokkur.“
Mislæg gatnamót
eru ekki hægristefna
Borgarmálin hafa að mörgu leyti sérstöðu
miðað við landsmálin. Þar er oft rætt um að
skilin liggi ekki endilega eftir flokkslínum
eða vinstri-hægri-kvarða sem gjarnan er
settur á pólitíska umræðu. Gísli Marteinn
hefur fengið að kynnast því að flokkssystkin
hans hafa sakað hann um að vera vinstra
megin línunnar.
„Það er eins og það sé viðbragð sumra í
Sjálfstæðisflokknum við skoðunum mínum,
*Það þarf ekki annað enað horfa til þess aðframan af þessu kjörtímabili,
þegar flokkurinn fylgdi stefnu-
skrá sinni um byggð í Vatns-
mýrinni, þéttari byggð, betri
almenningssamgöngur og betri
borg fyrir fótgangandi og hjól-
andi, var flokkurinn með um
og yfir 40% í könnunum. Eftir
að þessari stefnu var snúið
við, óvæntri andstöðu var lýst
við byggð í Vatnsmýri og
íhaldssamari bílaborgarstefna
tekin upp, hefur fylgið hrunið
og er nú í kringum 25%.
PI
PA
R\
TB
W
A
•
SÍ
A
•
1
4
1
0
0
5
Taktu Merida gæðahjólin til
kostanna á komandi sumri og
hjólreiðar verða ný upplifun
fyrir þig og þína. Í Ellingsen
færðu einstakt úrval reiðhjóla
fyrir konur og karla, stelpur
og stráka … á götuna, öræfin
og fjöllin, fyrir keppnina,
sumarfríið og fjölskyldu-
stundirnar. ÞÝSK HÁGÆÐA-
HÖNNUN,
mest seldu
hjólin í Noregi
MERIDA JULIET JR FJALLAHJÓL
64.990 KR.
Léttgreiðslur 10.832 KR.
í 6 mánuði
Stærð: 24“
Bremsur: V-BRAKE
Gírskipting: Shimano
Búðu þig undir
SUMARDAGINN
FYRSTA
áMerida gæðingum