Morgunblaðið - 19.07.2014, Qupperneq 22

Bogi Þór Arason
bogi@mbl.is
Barack Obama, forseti Bandaríkj-
anna, sagði í gær að fram hefðu
komið vísbendingar um að aðskiln-
aðarsinnar í austanverðri Úkraínu
hefðu skotið niður farþegaþotu sem
hrapaði á yfirráðasvæði þeirra í
fyrradag. Allir í vélinni, alls 298
manns, létu lífið.
Obama kvaðst vona að atburður-
inn yrði til þess að Evrópuríki, sem
hafa verið treg til að beita Rússland
refsiaðgerðum, breyttu afstöðu sinni
og áttuðu sig á nauðsyn þess að
knýja Rússa til að hætta stuðningi
við aðskilnaðarsinnana og stuðla að
friði í Úkraínu. Hann krafðist þess
að Vladimír Pútín, forseti Rúss-
lands, beitti sér fyrir því að aðskiln-
aðarsinnarnir legðu niður vopn og
sagði að þeir hefðu ekki getað skotið
niður farþegaþotuna án rússnesks
búnaðar og þjálfunar Rússa.
Leiðtogar aðskilnaðarsinna sök-
uðu hins vegar her Úkraínu um að
hafa skotið þotuna niður. Varnar-
málaráðuneyti Rússlands kvaðst
hafa fengið upplýsingar um að flug-
skeytakerfi Úkraínuhers hefði verið
virkt á svæðinu þar sem þotan
hrapaði.
Vladimír Pútín, forseti Rússlands,
sagði að stjórnvöld í Úkraínu bæru
ábyrgð á því að þotan hrapaði en
kvaðst vera í sambandi við Petro
Porosénko, forseta landsins, til að
beita sér fyrir varanlegum friði.
Veittu Rússar
tæknilega aðstoð?
Samantha Power, sendiherra
Bandaríkjanna hjá Sameinuðu þjóð-
unum, sagði á fundi öryggisráðs
samtakanna í gær að aðskilnaðar-
sinnar í Úkraínu hefðu „líklega“
skotið þotuna niður með loftvarna-
flugskeyti af gerðinni SA-11. Sendi-
herra Bretlands sagði einnig að
fyrstu vísbendingar bentu til þess að
þotan hefði verið skotin niður með
loftvarnaflugskeyti.
Power sagði að tæknibúnaðurinn,
sem þarf til að beita slíkum flug-
skeytum til að granda þotum í há-
loftunum, væri mjög flókinn og
Bandaríkjastjórn gæti þess vegna
„ekki útilokað þann möguleika að
þeir hefðu notið tæknilegrar aðstoð-
ar rússnesks herliðs“ þegar flug-
skeytinu var skotið á þotuna. „Rúss-
ar geta bundið enda á þetta stríð.
Rússar verða að binda enda á stríð-
ið,“ sagði Power.
Vítalí Tsjúrkín, sendiherra Rúss-
lands, leiddi ásakanir Bandaríkja-
manna og Breta hjá sér og sagði
yfirvöld í Úkraínu hafa gerst sek um
alvarlegt gáleysi með því að hafa
heimilað flug yfir svæði þar sem loft-
varnakerfi væru í notkun. „Úkraínu-
stjórn tilkynnti í dag að lofthelgi
landsins hefði verið lokað. Hvers
vegna var þetta ekki gert fyrr, í stað
þess að bíða eftir því að hundruð
manna létu lífið?“ spurði sendiherr-
ann. Hann bætti við að Úkraínuher
hefði orðið mörgum óbreyttum
borgurum að bana í árásum á að-
skilnaðarsinna og sakaði Banda-
ríkjastjórn um að ýta undir árás-
irnar.
Ríkissjónvarpið í Rússlandi lagði
áherslu á nokkrar samsæriskenn-
ingar sem gengu út á að Úkraínu-
menn hefðu skotið þotuna niður.
Samkvæmt einni þeirra héldu þeir
að farþegaþotan væri flugvél Pútíns
og hugðust granda henni til að ráða
forsetann af dögum. Sjónvarpið
vitnaði m.a. í heimildarmann Inter-
fax-fréttastofunnar sem sagði að
merki malasíska flugfélagsins á
vængjum þotunnar „líktist þrílitum
fána Rússlands“.
Yfirvöld í Úkraínu birtu hins veg-
ar afrit af hleruðum símasamtölum á
rússnesku milli aðskilnaðarsinna í
Úkraínu og manna, sem virðast vera
rússneskir herforingjar, þar sem
þeir segja aðskilnaðarsinna hafa
skotið niður farþegaþotu.
Gæti markað tímamót
Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna
krafðist ýtarlegrar, óháðrar og al-
þjóðlegrar rannsóknar á tildrögum
þess að þotan hrapaði.
Angela Merkel, kanslari Þýska-
lands, og fleiri ráðamenn í Evrópu
hvöttu til vopnahlés í austanverðri
Úkraínu til að auðvelda rannsókn-
ina.
Alexander Borodaj, helsti leiðtogi
aðskilnaðarsinnanna, hét því að
rannsóknarmenn fengju að fara á
staðinn þar sem þotan hrapaði en
sagði ekki koma til greina að semja
um vopnahlé. 30 manna hópur á veg-
um Öryggis- og samvinnustofnunar
Evrópu, ÖSE, fékk að fara á staðinn
þar sem þotan hrapaði, að sögn
fréttaveitunnar AFP. Hún hafði
einnig eftir björgunarmönnum á
staðnum að flugriti þotunnar hefði
fundist en þeir vissu ekki hvar hann
væri núna. Óstaðfestar fregnir
hermdu að hann hefði verið sendur
til Moskvu.
Nokkrir fréttaskýrendur sögðu að
atburðurinn gæti markað tímamót í
deilunni um átökin í Úkraínu.
„Annaðhvort ýtir þetta Rússum út í
aukna einangrunarstefnu til að
svara gagnrýninni, sem þeir sæta
víða um heim, eða þetta markar ein-
hvers konar endalok, eða byrjun á
endalokum, hættulegasta stigsins í
átökunum í austanverðri Úkraínu,“
hefur fréttaveitan AFP eftir Chris
Weafer, sérfræðingi ráðgjafarfyrir-
tækis í Moskvu.
Bendlar Rússa við árásina
 Obama telur að aðskilnaðarsinnar hefðu ekki getað skotið þotuna niður án rússneskra vopna og
þjálfunar Rússa  Stjórnvöld í Rússlandi segja Úkraínumenn bera ábyrgð á því að þotan hrapaði
AFP
Sorg Fólk leggur blóm og kveikir á kertum fyrir framan sendiráð Hollands í Kænugarði til að minnast þeirra sem létu lífið þegar þotan hrapaði í fyrradag.
Amsterdam
Kuala
Lumpur
Heimild: Malaysia Airlines/Flightradar24
Stjórnvöld í Bandaríkjunum og fleiri löndum hafa krafist þess að ekki verði reynt að hindra rannsókn á
tildrögum þess að farþegaþota Malaysia Airlines hrapaði á yfirráðasvæði aðskilnaðarsinna í Úkraínu.
HOLLAND
ÞÝSKALAND
PÓLLAND
MALASÍA
ÚKRAÍNA
ÚKRAÍNA
RÚSSLAND
Kænugarður
Donetsk
Moskva
Amsterdam
Brottför
kl. 10.30
fimmtudag
Kl. 11.00 Kl. 12.00
Kl. 13.00
Hvarf af
ratsjá klukkan
13.21 að
ísl. tíma
Malaysia Airlines, flug MH17
Boeing 777-200
Flugleiðin
Farþegar: 283
Áhöfn: 15
Farþegaþota skotin niður yfir austanverðri Úkraínu
300 km
Flestir frá Hollandi
» Í þotunni voru alls 298
manns, þar af 283 farþegar og
fimmtán manna áhöfn sem var
öll frá Malasíu.
» Á meðal farþeganna voru
a.m.k. 189 Hollendingar, 44
Malasar, 27 Ástralar, tólf Indó-
nesar, níu Bretar, fjórir Þjóð-
verjar, fjórir Belgar, þrír Fil-
ippseyingar, Kanadamaður,
Nýsjálendingur og Bandaríkja-
maður.
» Ekki var enn vitað um þjóð-
erni þriggja farþega.
22 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. JÚLÍ 2014
Á meðal þeirra sem fórust í far-
þegaþotunni voru allt að hundr-
að sérfræðingar í alnæmisrann-
sóknum, fjölmiðlafulltrúar og
baráttumenn fyrir aðgerðum
gegn alnæmi. Þeir voru á leið-
inni á alþjóðlega ráðstefnu um
alnæmi sem átti að hefjast í
Melbourne í Ástralíu á morgun.
Staðfest var að Hollendingur-
inn Joep Lang, einn þekktasti
vísindamaður heims á sviði al-
næmisrannsókna, var á meðal
farþeganna sem létu lífið.
„Þetta er mikill missir fyrir
heimsbyggðina í baráttunni
gegn alnæmi, mikill missir fyrir
Holland og fyrir mig,“ sagði hol-
lenski alnæmissérfræðingurinn
Jaap Goudsmit, náinn vinur
Langs.
Glenn Thomas, talsmaður Al-
þjóðaheilbrigðismálastofnunar-
innar (WHO), var einnig á meðal
þeirra sem hugðust sitja ráð-
stefnuna og fórust þegar þotan
hrapaði.
Þotan var í eigu sama flug-
félags og átti flugvél sem hvarf
í mars síðastliðnum með 239
manns innanborðs. Skömmu
fyrir brottför þotunnar í fyrra-
dag setti einn hollensku farþeg-
anna inn mynd af henni á
Facebook og skrifaði: „Ef hún
skyldi hverfa, þá lítur hún svona
út.“
Mikill missir
fyrir heiminn
MARGIR ALNÆMISSÉR-
FRÆÐINGAR LÉTU LÍFIÐ
AFP
298 fórust Slökkviliðsmaður slekk-
ur eld í braki farþegaþotunnar.