Morgunblaðið - 08.08.2014, Blaðsíða 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 8. ÁGÚST 2014
Styrking • Jafnvægi • Fegurð
CCFlax
Frábært gegn fyrirtíðarspennu fyrir konur á öllum aldri
og einkennum breytingaskeiðs
Heilbrigðari og grennri konur
Rannsókn sýna að konur sem hafa mikið lignans i blóðinu eru
aðmeðaltali með 8,5 kgminni fitumassa en þær konur
sem skortir eða hafa lítið af Lignans.**
* Howel AB Journal of the American Medical Associaton june 2002 287:3082
** British Journal of Nutrition(2009), 102: 195-200 Cambridge University.
1 kúfuð teskeið á dag - 40 daga skammtur
Fæst í apótekum, heilsubúðum og völdum stórmörkuðum
www.celsus.is
Slegið í gegn í vinsældum,
frábær árangur !
Mulin hörfræ – Lignans – Trönuberjafræ
Kalk úr hafþörungum
BAKSVIÐ
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Hækkandi lífaldur Íslendinga skap-
ar álag á lífeyriskerfið, til viðbótar
þeirri miklu kostnaðaraukningu sem
verður á næstu árum og áratugum
með hraðri fjölgun fólks á ellilífeyr-
isaldri. Rætt hefur verið um að
bregðast við þessu með því að
hækka iðgjöld í lífeyrissjóði, hækka
almennan eftirlaunaaldur eða
skerða réttindi.
„Þeir sem komu á lífeyris-
sjóðakerfinu sýndu mikla fyrir-
hyggju með því að byggja það á
sjóðssöfnun. Þess vegna eru Íslend-
ingar betur í stakk búnir en margar
aðrar þjóðir til að takast á við
breytta aldurssamsetningu. Það er
styrkurinn í kerfinu,“ segir Þórey S.
Þórðardóttir, framkvæmdastjóri
Landssamtaka lífeyrissjóða, um
stöðu lífeyrissjóðanna í þeim breyt-
ingum sem eru að verða á aldurs-
samsetningu þjóðarinnar.
Skriðan fellur eftir 15 ár
Pétur H. Blöndal, trygginga-
stærðfræðingur og alþingismaður,
bendir á að aldurspíramídi Íslend-
inga sé nokkuð góður, það séu um
4.000 til 4.500 manns í hverjum ár-
gangi frá fyrsta ári og upp í 55 ára
aldur, en mun færri eftir það. Stóra
breytingin verður því eftir um það
bil fimmtán ár, þegar 4.000 til 4.500
manns ná árlega eftirlaunaaldri í
stað 1.800 til 2.000 manns í dag.
„Það er gott að ekki verða miklar
sveiflur á fjölda fólks á vinnumark-
aði því það er undirstaða velferðar
þeirra sem á undan fara og eftir
koma. Hins vegar mun öldruðum
fjölga mjög mikið. Framfærsla
þeirra er að einhverju leyti tryggð í
gegnum lífeyrissjóði sem eru að
fullu fjármagnaðir en ekki umönnun
aldraðra svo sem á hjúkrunarheim-
ilum og í heilbrigðiskerfinu sem þarf
að greiðast af skattfé,“ segir Pétur
og getur þess að verkefnið verði
mikið í ljósi þess að þjóðfélagið nái
varla að standa undir þjónustu við
opinberu sjóðina. Einnig að sam-
ræma lífeyrisaldur sem er mismun-
andi eftir kerfum. Sérfræðingar
hafa bent á þriðju leiðina sem er að
skerða réttindi lífeyrisþega.
Þórey vekur athygli á að lífeyris-
sjóðir á almennum vinnumarkaði
búi við þannig regluverk að jafn-
vægi þurfi að vera á milli stöðu sjóð-
anna og réttinda sjóðsfélaga. Taka
þurfi tillit til breytinga, vegna
hækkunar á lífaldri og ávöxtunar
sjóðanna. Annað gildi um opinberu
lífeyrissjóðina. Þeir séu ekki byggð-
ir upp nema að hluta með sjóðs-
söfnun og eru því með halla en njóti
á móti ábyrgðar ríkis og sveitarfé-
laga á skuldbindingum.
Sveigjanlegt kerfi
Pétur H. Blöndal telur nauðsyn-
legt að hækka lífeyrisaldur í áföng-
um vegna aukins kostnaðar við
umönnun og yfirvofandi lífeyris-
skriðu. „Fólk sem nú er sjötugt er
miklu sprækara en fólk var á þeim
aldri fyrir til dæmis þrjátíu árum.
Lausnin felst í því að hækka lífeyr-
isaldur, láta fólk vinna lengur. Það
er jákvæð aðgerð,“ segir Pétur og
bendir á að það séu ákveðin lífsgæði
fólgin í því að fá að vinna. Fólk hafi
lengur hlutverki að gegna í sam-
félaginu.
Íslendingar eru með einna hæst-
an lífeyrisaldur af þeim þjóðum sem
helst er litið til. Almennur eftir-
launaaldur er 67 ár en 65 hjá op-
inberum starfsmönnum. Margir
vinna þó til sjötugs. „Ég tel rétt að
hækka þetta enn frekar, hafa við-
miðunina sjötíu ár, en kerfið verði
sveigjanlegt. Þeir sem eru orðnir
þreyttir eða veikir geti hætt fyrr en
þeir sprækari unnið til sjötugs eða
lengur og þá jafnvel með minnkandi
álagi.“ Í hugmyndum sem Pétur
hefur kynnt nefnir hann sem dæmi
að fólk geti fengið hálfan ellilífeyri
hjá Tryggingastofnun og lífeyr-
issjóði en verið áfram í hálfri vinnu
og með því að fresta töku lífeyris
geti það fengið aukin lífeyrisrétt-
indi. Leggur Pétur áherslu á að slík
aðlögun þurfi að gerast í áföngum á
lengri tíma.
Tillaga um hækkun lífeyrisaldurs
 Pétur H. Blöndal telur nauðsynlegt að hækka lífeyrisaldur  Rætt um að miða við 70 ár  Breyt-
ingin gerist í áföngum  Kerfið verði sveigjanlegt þannig að fólk geti valið mismunandi leiðir
Morgunblaðið/Ómar
Eldri borgarar Fólk lifir lengur og getur átt von á lengri og virkari tíma á
eftirlaunum. Hugmyndir eru uppi um að gefa fólki kost á að vinna lengur.
Pétur H.
Blöndal
Þórey S.
Þórðardóttir
þá fáu sem nú eru á þessum aldri.
Á undanförnum árum hefur verið
unnið að undirbúningi lagfæringa á
lífeyriskerfinu, meðal annars sam-
ræmingu hins opinbera og almenna
lífeyriskerfis. Pétur er formaður
nefndar um breytingar á almanna-
tryggingum og á hún meðal annars
að gera tillögur um leiðir til að
hækka lífeyrisaldur.
Hækkandi lífaldur Íslendinga hef-
ur mikil áhrif á stöðu lífeyrissjóð-
anna. Hefur að hluta til verið brugð-
ist við því, meðal annars með
hækkun iðgjalda. Reiknað er með að
þessi þróun haldi áfram. Í lífeyris-
sjóðanefndinni sem aðilar vinnu-
markaðarins eiga aðild að hafa kom-
ið fram hugmyndir um að hækka
iðgjöld í almennu lífeyrissjóðina úr
12% í 15,5%, til samræmis við
Aldursdreifing Íslendinga
10 áraÁ
1. ári
20 ára 30 ára 40 ára 50 ára 60 ára 70 ára 80 ára 90 ára
6.000
5.500
5.000
4.500
4.000
3.500
3.000
2.500
2.000
1.500
1.000
500
0
Nám
Æska - skóli Starf
Lífeyrir
Vinna að svari við bréfi umboðs-
manns Alþingis er hafin í forsæt-
isráðuneytinu og verður því svarað
eins fljótt og auðið er.
Þetta segir Jóhannes Þór Skúla-
son, aðstoðarmaður Sigmundar
Davíðs Gunnlaugssonar forsætis-
ráðherra í samtali við Morgun-
blaðið.
Sigmundur sneri aftur úr sum-
arleyfi í gærmorgun og segir Jó-
hannes að forsætisráðherra eigi eft-
ir að skoða málið betur. Jóhannes
taldi ólíklegt að Sigmundur myndi
vilja tjá sig um málið.
Umboðsmaður Alþingis, Tryggvi
Gunnarsson, sendi Sigmundi Davíð
og Hönnu Birnu Kristjánsdóttur
innanríkisráðherra bréf í fyrradag
þar sem segir að tilefni bréfaskrift-
anna sé það hlutverk sem forsætis-
ráðherra fari með í tengslum við
siðareglur ráðherra. Árið 2011 sam-
þykkti ríkisstjórn Jóhönnu Sigurð-
ardóttur siðareglur ráðherra, með
gildistíma út starfstíma þeirrar
ríkisstjórnar.
Umboðsmaður Alþingis óskar
þess að fá upplýsingar um hvort
núverandi ríkisstjórn hafi samþykkt
siðareglur fyrir ráðherra og óskar
einnig eftir afriti af þeim, séu þær
til. Vekur hann athygli á því að á
vefsíðu forsætisráðuneytisins sé
enn hlekkur í siðareglur ráðherra
frá árinu 2011. „Komi til þess að
ríkisstjórn yðar samþykki siðaregl-
ur ráðherra er þess óskað að um-
boðsmanni verði tilkynnt um það
sérstaklega,“ segir í bréfinu, og er
svara óskað fyrir 15. ágúst.
Áður hefur komið fram í fréttum
Morgunblaðsins að núverandi rík-
isstjórn hafi litið til siðareglna síð-
ustu ríkisstjórnar og farið eftir
reglunum líkt og þær væru enn í
gildi.
Sigmundur vinn-
ur að svarinu
 Spurður um siðareglur ríkisstjórnar
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Forsætisráðherra Sigmundur sneri
aftur úr sumarleyfi í gærmorgun.