Morgunblaðið - Sunnudagur - 03.08.2014, Blaðsíða 32

Græjur
og tækni
Geimseglið prófað
AFP
*Áformað er að skjóta á loft geimfari seminniheldur geimsegl eftir tæp tvö ár. Það erThe Planetary Society sem stendur fyrirgeimskotinu og hugmyndinni að nota geim-segl til að knýja geimfarið áfram. Ekki ergeimfarið þó stórt í sniðum en það erómannað og um 30 cm á lengd. Heppnist til-
raunin gætu geimför framtíðarinnar verið
knúin áfram með seglum.
G
óðar samgöngur eru lyk-
illinn að skilvirku sam-
félagi. Til að koma
koma vörum á markað,
fólki til og frá vinnu og auðvitað í
verslanir og aftur heim skiptir máli
að samgöngukerfið sé í lagi. Róm-
arveldi byggði vegi sem standa enn
í dag þó að þeir uppfylli ekki nú-
tímastaðla vegakerfisins. Breska
heimsveldið byggði járnbrautir um
allan heim og Þjóðverjar eru
þekktir fyrir þjóðbrautirnar sínar.
Mannkynið hefur fundið sér ýmsar
leiðir til að komast milli staða,
hvort sem það er á hestbaki, í
fljótabótum eða bílum. Tæknin
leysir eðlilega eldri hugmyndir af
hólmi en tilgangurinn er alltaf sá
sami, þ.e. að koma fólki og vörum
á milli staða með sem minnstum
tilkostnaði og á sem skilvirkastan
hátt.
Bíllinn bestur í borginni
Í borgarsamfélaginu hefur einka-
bíllinn verið allsráðandi í áratugi
og virðist fátt geta slegið honum
við. Frelsið að komast á milli
staða, hratt og örugglega, á eigin
farartæki heillar almenning á með-
an almenningssamgöngur eru tíma-
frekar og binda notendur þess við
fyrir fram ákveðnar leiðir. Hjól-
reiðar henta alls ekki öllum og það
getur tekið of langan tíma að ætla
sér að ganga allt. Samgöngukerfi
borgar er engu að síður samblanda
af þessu öllu saman og fólk nýtir
sér þann hluta samgöngukerfisins
sem hentar því best hverju sinni.
Margir hafa lagt höfuðið í bleyti til
að hugsa upp aðferðir til að draga
úr nærri því algjörum yfirburðum
einkabílsins. Sums staðar er reynt
að þrengja að einkabílnum meðan
aðrir reyna að finna betri lausn en
einkabílinn og útlit er fyrir að hún
sé þegar komin að einhverju leyti.
Nýir tímar í samgöngum
Frá árinu 2011 hefur floti tveggja
sæta smartbíla flutt farþega milli
flugstöðvarbygginga á Heathrow,
alþjóðaflugvellinum í London, sem
gefur að skilja er gífurlega stór.
Bílarnir eru til staðar fyrir utan
flugstöðvarbyggingarnar og flytja
fólk á milli bygginga í stað
þess að farnar séu fastar
vagnferðir. Með
þessu hefur tekist
að spara 50 þús-
und vagnferðir.
Talsmenn
þessara bíla
telja að þeir
eigi eftir að
leysa einkabílinn
af hólmi í stór-
borgum að
miklu leyti.
Kosturinn við þá
er augljós, not-
endur munu
geta pantað
þá með snjall-
símanum sín-
um og þurfa
ekki að huga
að viðhaldi eða koma að rekstri
þeirra sjálfir. Frelsið sem fólk upp-
lifir með einkabílnum í dag verður
enn til staðar í þessum samfélags-
bílum. Plássið er vissulega ekki
mikið í bílunum en stærð þeirra
engu að síður kostur því þeir taka
minna pláss en hefðbundnir bílar
og því fer minna fyrir þeim.
Bílarnir eru rafmagnsbílar og
menga því ekkert í líkingu við
bensínbíla sem ráða för á götum
stórborga í dag.
Sjálfstýrðir framtíðarbílar
Í dag þurfa neytendur að keyra
bílana sjálfir og eru þeir því aðal-
ega notaðir til að koma fólki milli
ákveðinna staða t.d. frá flugvelli á
hótel eða öfugt. Í framtíðinni von-
ast menn þó til þess bílarnir keyri
sig sjálfir og þá þarf lítið annað að
gera en að panta bíl með snjall-
símanum sínum, stíga upp í hann
og stimpla inn áfangastað. Bíllinn
sér svo um rest og farþegar geta
lesið bækur eða sinnt öðrum hugð-
arefnum meðan bíllinn ekur um
götur borgarinnar sjálfur.
Ekki er víst að smartbílarnir
taki alfarið við af einkabílnum en
þeir eiga eftir að veita honum öfl-
uga samkeppni þar sem þeir munu
eflaust höfða frekar til þeirra sem
kjósa einkabílinn í dag en nokkurn
tímann strætó eða hjólið gerir.
Ferðamátar
framtíðarinnar
SMARTBÍLLINN SEM KEYRIR FÓLK SJÁLFUR MILLI ÁFANGA-
STAÐA GÆTI ORÐIÐ NÆSTA STÓRA STÖKKIÐ Í SAM-
GÖNGUMÁLUM STÓRBORGA. UMHVERFISVÆNN, ÞÆGI-
LEGUR Í NOTKUN OG REKSTUR OG VIÐHALD EKKI Í
HÖNDUM NOTANDANS.
Vilhjálmur A. Kjartansson vilhjalmur@mbl.is
Framtíðin sem marga dreymir um er handan við hornið. Rafmagnsbílar eru að verða betri og algengari og væntingar um
litla borgarbíla sem keyra sig sjálfir verður vonandi að veruleika áður en um langt líður.
AFP
Smartbílar verða ekki stórir og taka því ekki mikið rými.
Boris Johnson, borgarstjórinn í
London, þykir nokkuð sérstakur og
eru vinsældir hans ekki síst því að
þakka hvað hann er einstakur per-
sónuleiki og hugsar út fyrir boxið.
Nú hefur hann lofað því að London
bjóði upp á G5 farsímakerfi fyrir
notendur snjallsíma og annarrar
tölvutækni. Nú er ekki langt síðan
G4-tæknin var tekin í notkun og
kann einhverjum að finnast það sér-
kennilegt að strax sé farið að tala um
G5 tækni. Boris Johnson er hins
vegar enginn venjulegur maður og
segir fjarskiptatæknina verða
komna upp fyrir 2020. „London hef-
ur verið að festa sig í sess sem
tækni-stórborg evrópu og þess
vegna þurfum við að tryggja að íbú-
ar og gestir borgarinnar njóti bestu
mögulegu tengingar við netið,“ sagði
Boris þegar hann var spurður út í
loforð sín til borgarbúa.
G5-fjarskiptatæknin mun gera
notendum hennar kleift að sækja sér
kvikmyndir og annað stórt efni á
nokkrum sekúndum. Það verður for-
vitnilegt að sjá hvort Boris Johnson
geti staðið við loforð sitt.
Tækniborg Evrópu
Boris Johnson, borgarstjórinn skrautlegi og vinsæli í London, kallar ekki allt
ömm sína og lofar íbúum í London G5 fjarskiptatækni fyrir árið 2020.
UNDIRBÝR LONDON FYRIR G5
Ímyndunarafl barna getur verið æv-
intýralegt og við fullorðna fólkið
komumst ekki með tærnar þar sem
börnin hafa hælana í þeim efnum.
Því vaknar sú spurning hvort full-
orðið fólk sé best til þess fallið að
hanna leikvelli fyrir börnin. Höfum
við ímyndunaraflið sem þarf til að
búa til ævintýraheim fyrir börnin?
Arkitektinn David Rockwell telur
svo ekki vera og vill að börn hanni
sína eigi leikvelli. „Sjáið fyrir ykkur
leikvöll sem börnin geta hannað
sjálf. Opið svæði þar sem börnin fá
byggingarefnið til að búa til eigið
ævintýraland,“ segir Rockwell, sem
á auðvitað ekki við að börn fái stór-
virkar vinnuvélar upp í hendurnar
heldur verði framleiddar einingar úr
plasti eða við til að setja saman og
hanna eigin leikvöll úr.
Fyrsti leikvöllurinn sem byggði á
þessum hugmyndum var tekinn í
notkun árið 2008 í Brooklyn og í lok
þessa árs er búist við því að þeir
verði 2.675 um allan heim.
TÆKNI OG HÖNNUN
Leikvöllur sem
börnin hanna sjálf
Hvaða barn dreymir ekki um að
hanna sinn eigin leikvöll?