Hrund - 01.04.1967, Blaðsíða 40

NUREYEV
Frh. af bls. 37.
sýningu Ijúki, en áhorfandi skyldi óhikað dvelja
hálfri klukkustundu lengur, til að horfa á Nureyev
taka á móti tilbeiðslu aðdáenda sinna — það er
þess virði. „Já, ég hef fært vestrænum heimi
rómantíkina aftur", segir hann hæversklega. Og á
fimm frelsisárum hefur hann orðið tákn fjöldamenn-
ingarinnar, jafnvel náð því æðsta marki að fá að
sýna á sunnudagskvöldi í Palladium. Derhúfan og
illa klippt hárið hafa gert hann að hornsteini
Carnaby strætis. Hann fær kvöldverðarboð á
hverjum degi vikunnar, en það er andvaralaus
húsráðandi, sem treystir á hann. Sú saga er sögð,
að Rudolph hafi komið í óformlegt kvöldverðarboð
á Spoleto hátíðinni, og hiklaust beðið einn gestinn
að færa sér mat. Þegar honum var sagt, að þarna
væri sjálfsafgreiðsla, hrópaði hann: „Nureyev þjónar
sér ekki sjálfur. Nureyev er þjónað!" Að svo
mæltu gekk hann út, en þó ekki fyrr en hann hafði
hent vínglasi sínu í gólfið. Hann er svo tímabundinn
af starfi sínu, að enginn getur gizkað á, hvenær
honum þóknast að mæta í samkvæmin — jafn
erfitt er að segja fyrir um brottför hans.
Nureyev er nátthrafn. Næturlangt ráfar hann um
þá staði, sem bezt hæfa geðbrigðum hans í það
skiptið. í kvöld skemmtir hann sér kannski í Danny la
Rue — annað kvöld í Kensington Palace. Er hann
ekur um án markmiðs í Ijósum Mercedes („Ég hef
lent í svo mörgum árekstrum, að ég hef ekki efni
á að tryggja bílinn nema í London"), eða reikar um
göturnar, nafnlaus og óþekktur, nýtur hann augna-
bliks hvíldar frá völundarhúsi eigin tilfinninga og
skapsmuna. Hann er óánægður og ósamhljóða
sjálfum sér. Hann er þroskaðri á listasviðinu en
tilfinningalega — hugur hans er sveigjanlegur og
opinn fyrir nýjum áhrifum — tekur á móti hug-
myndum Ijóðskálda og leikritahöfunda sem sínum
eigin; fylgir eðlishvöt sinni í einu og öllu. Á
almannafæri — og stundum einslega — segir
hann hluti, sem af ásettu ráði eru þýðingarlausir og
villandi — heldur því ákaft fram, að „maður verði
að krossfesta aðra til að lifa af sjálfur".
Það eru fáir til að taka upp krossana, sem hann
stráir í kjölfar sitt. Á fimm frelsisárum hefur
Nureyev eignast furðu fáa góða vini, þrátt fyrir
endalausan kunningjahóp. Aðeins þrjá eða fjóra í
Englandi. Joan Thring er vinkona, umboðsmaður
og einkaritari — hún leitar að nýjum íbúðum, en
stundum gleymir hún að láta breyta símanúmeri
Rudolphs og drukknar þá í símahringingum.
Frederick Ashton, stjórnandi konunglega ballettsins
er honum í senn faðir og skriftafaðir — það var
hann, sem stjórnaði fyrstu sýningu Nureyevs í
Englandi. Margot Fonteyn, dansfélagi hans, andrík
og uppörvandi. TIME kallaði hana visnandi svaninn,
„þangað til Rudi kom svífandi að austan". Sjálfur
segir Rudolph: „Áhorfendur sjá okkur tvö, eins og
þeir vilja sjá okkur. Ef við eyddum tímanum í að
útlista persónuleg vandamál, yrði enginn tími til
að dansa". Og að lokum auðvitað Madame
Peryaslavic, kennari, þjálfari og höfuð ballett-
flokksins.
Mörgum klukkustundum of seinn mætir Nur-
eyev, dauðþreyttur, í hádegisverðarboð, beint frá
hinum illræmda æfingasal Madame Peryaslavic í
Covent Garden. Dúðaður yfirfrakka og stórum
bláum trefli heilsar hann boðsgestum á sinn
venjulega hátt: „Ég held, að ég sé að fá flensu", og
lætur sig detta niður í stól. Hann er leiður í dag.
Hann hafði komið klukkutíma of snemma í tíma
til Madame — til að vera viss um að koma einu
sinni nógu snemma. „Þá datt mér allt í einu dálítið
í hug, sem ég varð að tala um við Frederick
Ashton. Ég þaut til hans, og áður en ég vissi af, var
klukkutíminn liðinn. Ég var eyðilagður, þegar mér
skildist, að ég yrði ekki aðeins of seinn í tíma,
heldur voru öll brögð mín til að sýna henni elsku
mína og viðurkenningu að engu orðin". Hann
þagnar og svipur djúprar íhugunar færist yfir
hungrað, fölt andlitið.
Eftir hádegisverðinn fer hann á göngu í Battersea
garðinum. Á andliti hans bregður við og við fyrir
geislandi brosi. „Það væri fáránlegt að segja, að
þessi fimm ár fyrir vestan hefðu ekki breytt mér.
Ég held þó, að minn innri maður sé ennþá sá sami.
Breytingar koma mér ekki við — einungis það að
þekkja, skilja og sættast við mína mislyndu
persónu. Það er ég". Innri maður Nureyevs er,
ef satt skal segja, ógurlega sjálfselskur. Hann
skoðar nákvæmlega hverja Ijósmynd, sem tekin
er af honum og er sjaldan ánægður með árangur-
inn. Ljósmyndarar hafa gefizt upp fyrir ofureflinu,
hjálparvana. „Ég gef yður þrjár mínútur, Ijósmyn-
dari", á hann að hafa sagt við eitt tækifæri, „og ég
byrja að telja núna". „Ef til vill lítið eitt til . . .?"
„Nei, ein mínúta liðin". Gæti hann hallað sér
örlítið fram . . .? „Nei, allir beygja sig fyrir Nureyev,
tvær mínútur liðnar". Hann sjálfur er eins og
Ijósmyndafilma, villandi umskipti Ijóss og skugga.
Eftir fimm ára frelsi stendur Nureyev á krossgöt-
um. Tuttugu og átta ára gamall er hann stjarna og
40