Fréttablaðið - 11.05.2013, Side 16

11. maí 2013 LAUGARDAGUR| SKOÐUN | 16
Lífríkið í Lagarfljóti er
að deyja út. Ekki kemur
það þeim beinlínis á óvart
sem vöruðu við afleið-
ingum Kárahnjúkavirkj-
unar. Öllum, sem af því
vildu vita, mátti vera ljóst
að það að hleypa vatninu
úr Jökulsá á Dal austur í
Lagar fljót hlyti að hafa
ófyrirséðar afleiðingar
í för með sér og breyta
ásýnd fljótsins á marga
vegu, hækka vatnsborð
með tilheyrandi rofi á
bökkum, litur þess myndi breytast
verulega með auknum svifaur sam-
fara kólnun, sem hefði í för með sér
versnandi lífsskilyrði í fljótinu. Nú
er þetta að koma í ljós.
Nánast öll viðvörunarorð okkar
andstæðinga Kárahnjúkavirkjunar
eru að rætast. Það er verið að eyði-
leggja Lagarfljót. Það virðist hafa
tekið skemmri tíma en vænta mátti,
eða aðeins hálfan áratug. Vanhæfir
pólitíkusar réðu för í þessu óheilla-
máli. Ríkisstjórn Davíðs Odds-
sonar og Halldórs Ásgrímssonar
tók ákvörðun um virkjunina, og
ákvörðunin var dyggilega studd
af Landsvirkjunarforstjóranum
Friðrik Sophusssyni.
Allar viðvaranir vísindamanna
voru hunsaðar, t.d. viðvaranir
Helga Hallgrímssonar sem gjör-
þekkir fljótið og hefur skrifað um
það merka bók (2005), þar sem hann
varaði m.a. sterklega við vatna-
flutningunum. Á slíka menn var að
sjálfsögðu ekki hlustað né aðra þá
sem gagnrýndu virkjana áformin.
Endapunktinn setti svo
„umhverfis ráðherra“
Framsóknarflokksins, Siv
Friðleifsdóttir, sem í árs-
lok 2001 sneri við úrskurði
Skipulagsstofnunar, sem
lagðist eindregið gegn
virkjuninni vegna „óaftur-
kræfra umhverfisáhrifa“.
Ábyrgð hennar hlýtur því
að teljast mikil.
Nú standa menn frammi
fyrir gerðum hlut og afleið-
ingarnar að koma í ljós.
Afleiðingar Kárahnjúka-
virkjunar verða sýnilegri á Hér-
aði með hverju árinu sem líður.
Lagarfljót er gjörbreytt og lífríki
þess hnignar, rof og landbrot við
Fljótið, Jökulsá og Keldá í Fljóts-
dal hefur verið umturnað ásamt
fögrum fossum. Farið er að bera á
sandfoki úr aurum Jökulsár á Dal,
í Hróars tungu sem nú eru orðnir
þurrir stærstan hluta ársins. Trúað
gæti ég að margir landeigendur
við Lagar fljót séu áhyggjufullir
þessa dagana. Gunnar Jónsson á
Egilsstöðum, formaður bæjarráðs
Fljótsdals héraðs, segir í Frétta-
blaðinu nýlega: „Lífríkið er nánast
búið í Lagarfljóti“.
Beittu valdi
Vissu menn ekki, hvað þeir voru
að gera? Þau Davíð, Halldór, Val-
gerður og Siv vissu hvað þau voru
að gera. Þau hunsuðu viðvaranir
og beittu valdi sínu, voru ákveð-
in strax í upphafi að fórna Lagar-
fljóti fyrir álver á Reyðarfirði. Og
fjölmargir Austfirðingar fylgdu
þeim að málum. Það var fórnar-
kostnaðurinn, sem menn töldu rétt-
lætanlegan vegna þessarar fram-
kvæmdar, sem efla átti atvinnulíf
á Austurlandi, sem hefur þó ekki
gerst nema að litlu leyti. Viðbrögð
Sivjar Friðleifsdóttur nú eru með
ólíkindum, þar örlar hvorki á iðrun
né afsökun, þótt skömmin sé orðin
öllum ljós. Hún telur, að stjórnvöld
myndu fara eins að í dag, kæmi
slík staða upp. Líklega er það rétt
hjá henni, a.m.k. ef Framsókn ætti
sæti í ríkisstjórn. Hver ber ábyrgð
á Kárahnjúkavirkjun, var það
Alþingi og ríkisstjórn eða einstakir
ráðherrar, eða var það Landsvirkj-
un? Spyr sá sem ekki veit. Búum
við ekki í réttarríki, eða er það
þannig, eins og oft hefur tíðkast
hér á landi, að enginn beri ábyrgð
á neinu, þegar upp er staðið, sama
hvaða mistök eru gerð.
Er ósanngjarnt, að þeir sem
stóðu fyrir þessu skemmdarverki
sæti ábyrgð? Eða er þetta kannski
verkefni Landsdóms? Við sem
alin erum upp á bökkum Lagar-
fljóts horfum með sorg í hjarta
til þess hvernig þetta fagra stöðu-
vatn hefur verið leikið, sjálf lífæð
Héraðsins. Það er þyngra en tárum
taki. Dapur legast er þó til þess að
vita, að Héraðsbúar sjálfir skuli
eiga þar drjúgan hlut að máli. En
við það verða þeir líklega að búa.
➜ Þau Davíð, Halldór, Val-
gerður og Siv vissu hvað þau
voru að gera. Þau hunsuðu
viðvaranir og beittu valdi...
Skoðun visir.is
„Mér varð um og ó
– ég fékk áfall.“
Theodóra Guðrún Rafnsdóttir ræktaði
ásamt unglingum skóg sem íbúar við
Rituhóla skemmdu.
„Íbúum við Rituhóla er mis-
boðið að hömlulaus skóg-
rækt hafi skert það fagra
útsýni sem þeir höfðu.“
Björn Guðmundsson, framhaldsskóla-
kennari og íbúi í Norðlingaholti.
„Ég sat og glotti við tönn
megnið af tímanum.“
Finnur Friðriksson dósent komst að því að
konur eru montnari en karlar á Facebook.
„Sömuleiðis hyggjumst við
jafnvel sleppa því að fara yfir
próf og skila einkunnum.“
Eiríkur Valdimarsson, formaður hagsmuna-
félags stundakennara en þeir eru óánægðir
með hlut sinn hjá Háskóla Íslands.
UMMÆLI VIKUNNAR Hver ber ábyrgðina?
Í dag, laugardaginn 11. maí,
er Fjölmenningardagur
Reykjavíkurborgar haldinn
hátíðlegur í fimmta sinn.
Markmiðið með hátíðar-
höldunum er að fagna þeirri
fjölbreyttu menningu sem
borgarsamfélagið býður
upp á og hlutverk fjölmenn-
ingardagsins er öðru frem-
ur að fagna borgarbúum af
ólíkum uppruna sem eiga
fjölbreyttan menningar-
legan bakgrunn. Samfélag
og menning eru síbreyti-
leg og þróast í takt við tímann og
íslenskt samfélag og innflytjendur
mætast með samtakamætti og gleði
í þessum hátíðarhöldum.
Fjöldi sjálfboðaliða
Mannréttindaskrifstofa Reykja-
víkur borgar ásamt fulltrúum úr
fjölmenningarráði hafa
sinnt undirbúningi Fjöl-
menningardagsins af mikl-
um krafti ásamt fjölda
sjálfboðaliða. Fjölmenn-
ingardagurinn hefur öðlast
sess í hugum borgarbúa og
ár frá ári hefur þátttakan
aukist í hátíðahöldunum. Í
ár er metþátttaka á mark-
aðinum sem haldinn verð-
ur í Ráðhúsi Reykjavíkur,
sem sýnir hversu mikill
áhugi er meðal borgarbúa
að kynna ólíka menningar-
heima með ýmsum varningi og
matargerð. Íbúar klæðast skraut-
legum búningum og borgin iðar af
lífi.
Markaður opinn öllum
Að venju hefst hátíðin með skrúð-
göngu frá Hallgrímskirkju að
Ráðhúsi Reykjavíkur. Þar verður
markaður, öllum opinn, þar sem
kynnt verður handverk, hönn-
un og matur frá ýmsum löndum.
Skemmtidagskrá verður í næsta
húsi, Tjarnarbíói og afrískir tón-
leikar í Listasafni Reykjavíkur í
Hafnarhúsinu, þar sem hljómsveit-
in The Bangoura Band leikur fyrir
dansi. Aðgangur er ókeypis og allir
velkomnir meðan húsrúm leyfir.
Fyrir hönd mannréttindaráðs
Reykjavíkur hvet ég alla borgarbúa
til að taka virkan þátt í hátíðinni og
njóta alls þess sem hún hefur upp
á að bjóða.
Gleðilegan Fjölmenningardag!
Nýlega birtist í þessu blaði
grein eftir mig undir fyrir-
sögninni Skógræktaröfgar í
Elliðaárdal.
Nokkru fyrr tjáði ég mig
um niðurstöður rannsókna
á torlæsi allstórs hóps ung-
menna á Íslandi. Hef ekki
séð niðurstöður rannsókna
á torlæsi fullorðinna.
Mér verður hugsað til
þess síðarnefnda vegna
athugasemda sem ég hef
fengið vegna greinarinnar
um skógræktina.
Mér barst nafnlaust bréf
í pósti. Bréfritari segir: „Ég býst við
að þú eigir einhvern vin í þessum
húsum þar sem þú ert að verja þess-
ar hamfarir.“
Ég get upplýst bréfritara um að ég
þekki ekki nokkurn mann sem býr
við Rituhóla. Ég segi heldur ekki eitt
einasta orð til að verja gerðir íbúa
við Rituhóla. Ég segi bara hvað þeir
gerðu og hvers vegna. Greinin var
að mestu skrifuð á haustmánuðum.
Kveikjan var veiðidagur sem ég átti
í Elliðaánum síðasta sumar þar sem
ég komst að því að trjám hafði verið
plantað á göngustíg sem veiðimenn
ganga meðfram ánni. Málsgrein-
inni um Rituhólamálið var bætt
við daginn sem greinin var
send inn.
Bréfritari segir líka:
„Ég hvet þig til að ganga
um svæðið og sjá hamfar-
irnar. Þarna verður aldrei
mólendi þótt skógurinn
verði felldur…“ Ég hef alls
ekki lagt til að skógurinn
verði felldur. Ég læt aðeins
í ljós þá ósk mína að svæðið
milli athafnasvæðis Fáks og
árinnar fái áfram að vera
trjálaust að mestu.
Ekki góðir siðir
Bréfritari spyr hvort ég gangi þarna
daglega og hvort ég þekki náttúr-
una. Ég hef búið í nágrenni Elliða-
árdalsins frá fæðingu, lék mér þar
sem barn og hef notið útivistar þar
sem fullorðinn. Í 30 ár hef ég ýmist
gengið eða hjólað um dalinn til
vinnu minnar.
Í fullri auðmýkt viðurkenni ég að
þekking mín á náttúrunni er tak-
mörkuð og ég vinn að því að bæta
hana. Ég hef þó lokið háskólaprófi í
efnafræði og setið háskólanámskeið
m.a. í umhverfis- og auðlindafræði,
líffræði, fuglafræði og jarðfræði.
Í 34 ár hef ég kennt náttúrufræði-
greinar í framhaldsskóla.
Útivist, náttúruskoðun og nátt-
úruvernd hafa verið aðaláhugamál
mín í meira en 40 ár. Með þessu hef
ég stundað landslagsljósmyndun,
fuglaskoðun og fuglaljósmyndun.
Ég hef ritað blaðagreinar um
náttúruvernd. Nýlega skrifaði ég
forsætisráðherra opið bréf í við-
leitni minni til að koma í veg fyrir
skemmdarverk á Þríhnúkagíg.
Einnig sendi ég nýlega inn tillögu
á „Betri hverfi“ þess efnis að upp-
ræta lúpínu í hverfisfriðlandi Bugðu
í Norðlingaholti. (Bréfritari spurði:
„Veist þú að lúpínan er að yfirtaka
dalinn?“).
Bréfritarinn sem kallar sig dal-
unnanda segir: „Þar sem ég veit
ekki hvort ég er að senda réttum
ritara bréfið þá sleppi ég nafninu
mínu. Þó að ég skammist mín ekki
fyrir að senda þetta bréf.“
Ég verð að hryggja dalunnanda
með því að á meðal siðaðs fólks telj-
ast það ekki góðir siðir að senda
fólki nafnlaus bréf. Vonandi sér
hinn nafnlausi dalunnandi að sér.
Nafnlausum dalunnanda svarað
NÁTTÚRU-
VERND
Ólafur
Hallgrímsson
fv. sóknarprestur
á Mælifelli
NÁTTÚRU-
VERND
Björn
Guðmundsson
framhaldsskóla-
kennari og íbúi
í Norðlingaholti
FJÖLMENNING
Margrét
Sverrisdóttir
formaður
mannréttindaráðs
Reykjavíkur
➜ Ég hef alls ekki lagt til að
skógurinn verði felldur. Ég
læt aðeins í ljós þá ósk mína
að svæðið milli ....
➜ Fjölmenningardagurinn
hefur öðlast sess í hugum
borgarbúa og ár frá ári hefur
þátttakan aukist í hátíða-
höldunum.
356
MÁNUDAGUR 6. MAÍ
Risaháhýsi frá 2007
Guðni Th. Jóhannesson sagnfræðingur
og Dögg Hjaltalín viðskiptafræðingur
355
LAUGARDAGUR 4. MAÍ
Umtalsverð áhætta
í fj ármála kerfi nu
Þorsteinn Pálsson pistlahöfundur
354
FIMMTUDAGUR 9. MAÍ
Sveitarfélögum fækkað um 62
Mikael Torfason ritstjóri
321
MIÐVIKUDAGUR 8. MAÍ
Brauðmolum kastað inn
í framtíðina
Sif Sigmarsdóttir pistlahöfundur
304
FÖSTUDAGUR 10. MAÍ
Vefj agigt í 20 ár:
Vitundar vakningar er þörf
Arnór Víkingsson gigtarlæknir,
Sigrún Baldursdóttir sjúkraþjálfari
og Eggert S. Birgisson sálfræðingur
249
MÁNUDAGUR 6. MAÍ
Reykjanesfólkvangur
lagður niður?
Ellert Grétarsson, stjórnarmaður
í Náttúruverndarsamtökum Suðurlands
Sími 412 2500 - sala@murbudin.is - www.murbudin.is
– Afslátt eða gott verð?
Ryksuguúrval
Kletthálsi Reykjavík
Reykjanesbæ
Akureyri
Vestmannaeyjum
Spandy heimilisryksugan
1600W•
• afar hljóðlát
• mikill sogkraftur > 18KPA
• Hepa filter
• margnota poki
Drive ryksuga í bílskúrinn
• 1200W
• 20 lítra
• sogkraftur > 16KPA
• fjöldi fylgihluta
Model-LD801
Cyclon ryksuga
2200W