Fréttablaðið - 11.05.2013, Blaðsíða 30

11. maí 2013 LAUGARDAGUR| HELGIN | 30
Það er mikið um að vera í Frystihúsinu við Hafnar-braut þessa dagana. Þar býr og starfar ljós-myndarinn Spessi, sem á Listahátíð mun sýna
í Ljósmyndasafninu myndir sem
hann tók af mótorhjólaköppum í
Kansas í Bandaríkjunum.
Heiðurssess í vinnustofunni
skipar veglegt mótorhjól sérsmíð-
að fyrir Spessa en auk þess eru þar
annað mótorhjól, nokkur reiðhjól,
staflar af myndum og hundurinn
Fidel sem Saga, dóttirin á heim-
ilinu, tilkynnir mér að sé orðinn
þrettán ára. En hvernig vildi það
til að fjölskyldan flutti til Kansas
í heilt ár?
„Við Bergsteinn Björgúlfsson
erum að vinna heimildarmynd
um mótorhjólamenningu í Banda-
ríkjunum og þótt ég hafi verið
þar töluvert fannst mér einhvern
veginn að ég þyrfti að búa þar
um tíma til að komast almenni-
lega inn í þetta. Ég lét smíða fyrir
mig mótor hjól í Las Vegas 2008 og
geymdi það í Memphis, þannig að
ég hef verið að fara þangað yfir
veturinn og viðra mig aðeins en
gat aldrei stoppað nógu lengi. Til
þess að fá landvistarleyfi lengur en
þrjá mánuði ákváðum við að Áróra
konan mín, sem var í listfræði í
háskólanum hérna, færi í skipti-
nám einhvers staðar í BNA. Hún
gat ekkert valið hvert hún myndi
fara og við urðum dálítið hissa
þegar við fengum staðfestingu á
að við værum að fara til Kansas.
Okkur fannst það samt dálítið
spennandi og ákváðum að láta slag
standa og drífa okkur. Sem betur
fer, því þetta var akkúrat staður-
inn sem mig vantaði. Þetta er það
sem maður sér fyrir sér þegar
maður hugsar um Ameríku.“
Kúrekar á vélfákum
Ekki hafði fjölskyldan verið lengi
á staðnum þegar Spessi fór á stjá
og leitaði að mótorhjólaköppum.
„Af því að hjólið mitt er sérsmíð-
að var smá vesen að fá það skráð,
það vantar á það stefnuljós og
hraðamæli og svona. Þá var mér
bent á strák sem byggi í næsta
bæ, 40 mílur í burtu. Ég mæti á
staðinn, fer inn á kaffihúsið, hitti
þar konu og spyr hana um mótor-
hjólaverkstæði Hanks. Þá kemur
í ljós að hann er maðurinn hennar
og verkstæðið er bara beint á móti
kaffihúsinu. Við náðum strax vel
saman, töluðum sama tungumálið,
mótorhjólatungumálið, og hann
bara tók mig upp á sína arma.
Kynnti mig fyrir hinum mótor-
hjólagæjunum, enda ekki langt
fyrir hann að fara til þess. Pabbi
hans, sem er að verða sjötugur,
er bæker og sömuleiðis allir vinir
hans og þeir bara tóku mig inn í
grúppuna eins og ekkert væri eðli-
legra.“
Hvað er svona sérstakt við þessa
menningu? „Þetta er svolítið eins
og þjóðflokkur þannig að þetta
var eiginlega etnógrafísk rann-
sókn líka. Það er talið að þetta
hafi byrjað upp úr stríðinu þegar
hermennirnir sem höfðu barist
í seinni heimsstyrjöldinni komu
heim og áttu erfitt með að aðlagast
venjubundnu lífi. Það eru her hjól
úti um allt sem hægt er að fá fyrir
lítinn pening og hermennirnir fara
að mynda klíkur sem fara um á
mótorhjólum dálítið eins og kú-
rekarnir gerðu í villta vestrinu.
Þetta er alveg sama stemningin.“
Snýst um frelsi
Hvað með lífstílinn sem goðsögn-
in segir að fylgi mótorhjólaköpp-
unum, er þetta villt líf? „Alls ekki.
Í Kansas er þetta bara eðlilegur
hluti af tilverunni, ómengað af ein-
hverju hipsterdóti. Þetta eru bara
venjulegir menn sem fara um á
mótorhjólum. Það er samt auð-
vitað hluti af menningunni að setja
sínar eigin reglur og vera á móti
yfirvaldi. Það er arfleifðin frá
fyrstu mótorhjólaklíkunum. Þetta
snýst um frelsi, það er ekki til
meiri frelsistilfinning en að vera
á fleygiferð á mótorhjóli eftir veg-
inum, algjörlega sinn eigin herra.
Það jafnast ekkert á við það.“
Þótt Spessi sé fluttur heim hefur
hann engan veginn sagt skilið við
Ameríku. Planið er að hefja tökur á
heimildarmyndinni í febrúar á
næsta ári og þá ætlar hann að hjóla
frá New York til Hollister og rekja
sögu mótorhjólamenningarinnar
aftur á bak. Áætluð frumsýning er
svo 2015. Þangað til er hægt að ylja
sér við myndirnar á Ljósmynda-
safninu, en sýningin verður opin
fram í ágúst.
Lúta eigin lögmálum
Mótorhjólakappar í Kansas eru viðfangsefni ljósmyndarans Spessa á sýningunni Nafnlaus hestur. Spessi bjó í tæpt ár í
Manhattan í Kansas og upplifði af eigin raun þá sérstæðu menningu sem mótorhjólunum fylgir.
KOMINN HEIM Jackie er reyndar hermaður, en byssur eru almenningseign í Kansas.
FÁKURINN PRJÓNAR Hank, vinur Spessa og velgjörðarmaður.
EITT SINN BÆKER– ÁVALLT BÆKER Jesse James, mótorhjólasmiður í Salina.
Friðrika
Benónýsdóttir
fridrikab@frettabladid.is
NAFNLAUSI
HESTURINN
HVÍLDUR Spessi
lét sérsmíða hjólið
í Las Vegas og tók
með sér til Kansas.
MYND/HENRY