Fréttablaðið - 18.05.2013, Blaðsíða 12

18. maí 2013 LAUGARDAGURSKOÐUN
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is og Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is HELGAREFNI: Sigríður Björg Tómasdóttir, ritstjórnarfulltrúi, sigridur@frettabladid.is
MENNING: Bergsteinn Sigurðsson bergsteinn@frettabladid.is DÆGURMÁL: Kjartan Guðmundsson kjartan@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
SPOTTIÐ
AF KÖGUNARHÓLI ÞORSTEINS PÁLSSONAR
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg S. Pálmadóttir FORSTJÓRI OG ÚTGÁFUSTJÓRI: Ari Edwald
RITSTJÓRAR: Ólafur Þ. Stephensen olafur@frettabladid.is, Mikael Torfason mikael@frettabladid.is Fréttablaðið kemur út í 90.000
eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á
landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
Ekki er beinlínis hægt að segja að menn hafi skrökv-að í kosningabaráttunni um stöðu ríkissjóðs og yfirvof-
andi hættu á greiðsluþroti þjóðar-
búsins vegna gjaldeyrisskorts.
En það á við talsmenn fráfarandi
ríkisstjórnar og þeirrar sem senn
tekur við, að þeir skautuðu lip-
urlega fram hjá þessum vökum í
ísnum.
Forystumenn Framsóknar-
flokks og Sjálfstæðisflokks hafa
samhliða stjórnarmyndun sent út
skilaboð um að fjárlögin gefi ekki
rétta mynd af stöðu ríkissjóðs.
Þegar spurt er hvers vegna þetta
kemur fram núna er aðalatriðið að
upplýsingar um
raunverulega
stöðu ríkissjóðs
eiga að koma
til umræðu og
liggja til grund-
vallar nýjum
ákvörðunum.
Það var því
mikilvægt og
hafið yfir gagnrýni að draga þess-
ar staðreyndir inn í umræðuna.
Gamla stjórnarandstaðan gefur
síðan til kynna að gamla ríkis-
stjórnin hafi blekkt kjósendur.
Talsmenn fráfarandi ríkis-
stjórnar segja að forystumenn
nýju stjórnarflokkanna hefðu mátt
gera sér grein fyrir öllum stað-
reyndum í þessum efnum fyrir
kosningar. Um leið láta þeir að því
liggja að ástæðan fyrir þessum
uppljóstrunum sé sú að væntanleg
ríkisstjórn reyni nú að hófstilla
væntingar landsmanna og jafnvel
finna afsakanir fyrir því að ganga
á svig við kosningaloforðin.
Hverjir segja satt? Svarið er:
Báðir. Kosningabaráttan átti vita-
skuld að snúast um þessar alvar-
legu staðreyndir. Meirihlutinn
og minnihlutinn höfðu þar sömu
skyldur, en kusu að beina athygl-
inni að öðru. Þetta er í hnotskurn
vandinn við hvíta lygi í pólitík. Nú
kemur hún báðum í koll.
Vandinn við hvíta lygi
Í þessu samhengi eru skrif Stein-gríms J. Sigfússonar á vefsíðu Financial Times í vikunni um
margt athyglisverð. Þar varaði
hann evrópska stjórnmálamenn
við, í ljósi kosningaúrslitanna hér,
að þeirra biði þung refsing kjós-
enda ef þeir sýndu ábyrgð í ríkis-
fjármálum.
Sumir segja að með þessu hafi
leiðtogi fráfarandi ríkisstjórnar
verið að skamma kjósendur. Allt
eins má segja að hann hafi verið
að kasta ljósi á umræðu sem nú
fer fram víða í Evrópu. Hér heima
hefur Morgunblaðið endurspegl-
að hana með andófi við kröfur um
aðhaldsaðgerðir í ríkisfjármálum af
því að þær eigi rætur í Evrópusam-
bandinu og hjá Alþjóðagjaldeyris-
sjóðnum og grafi þar af leiðandi
undan fullveldi ríkja.
Fráfarandi ríkisstjórn náði þó
nokkrum árangri í ríkisfjármálum
meðan hún fylgdi áætlun Alþjóða-
gjaldeyrissjóðsins. Á hinn bóginn
voru það mistök að skjóta lokamark-
miðinu í þeim efnum á frest. Það
sýndi líka veikleika og tvískinnung
að halda því fram fyrir kosningar
að tími aukinna ríkisumsvifa væri
runninn upp meðan árlegur kostn-
aður ríkissjóðs vegna erlendra lána
er níutíu milljarðar króna.
Síðan var það afdrifarík þröng-
sýni að hindra framgang þess hluta
áætlunar AlÞjóðagjaldeyrissjóðs-
ins sem sneri að verðmætasköpun í
orkufrekum iðnaði. Margir kjósend-
ur gerðu sér grein fyrir að með því
var beinlínis verið að koma í veg
fyrir kjarabætur og sterkari sam-
keppnisstöðu velferðarkerfisins.
Trúlega hafa siðferðilegar brota-
lamir þó farið einna verst með frá-
farandi ríkisstjórnarflokka. Þær
komu fram í ýmsum myndum: Í
landsdómsmálinu. Í því að víkja
ekki eftir að hafa tapað tvisv-
ar í þjóðaratkvæði. Í kröfum til
Alþingis um að samþykkja mikla
lagabálka eins og fiskveiðilög og
stjórnarskrá áður en sérfræðingar
fengu tækifæri til að segja álit sitt.
Í þeirri tvöfeldni VG að semja um
aðild að Evrópusambandinu en vera
samt á móti.
Evrópuaðvörun Steingríms
Þegar spurt er hvort kosninga-úrslitin beri vitni um að kjós-endur hafni ábyrgð og velji
innistæðulausar ávísanir er svarið
ekki alveg einhlítt. Samfylkingin
og VG töpuðu 28 hundraðshlutum
af heildaratkvæðafjöldanum. Það
er hrun.
Sjálfstæðisflokkurinn gaf tals-
verð loforð um lækkun skatta.
Eftir mikið áfall í síðustu kosn-
ingum fékk hann þó aðeins þrjá
hundraðshluta til baka af þeim
28 sem stjórnarflokkarnir töp-
uðu. Framsóknarflokkurinn gaf
stærsta kosningaloforðið og fékk
rúmlega níu hundraðshluta. Sam-
tals fengu stjórnarandstöðuflokk-
arnir á síðasta kjörtímabili innan
við helminginn af því fylgi sem
yfirgaf stjórnarflokkana.
Talsmenn Bjartrar framtíðar
sögðu blákalt að ekki væri inni-
stæða fyrir loforðum um endur-
greiðslu húsnæðislána. Samt fékk
þessi nýi flokkur rúmlega átta
hundraðshluta af atkvæðaflóttan-
um frá gömlu stjórnarflokkunum,
litlu minna en Framsóknarflokk-
urinn.
Að þessu virtu má ætla að
önnur atriði en eftirspurn eftir
innistæðulausum ávísunum hafi
ráðið nokkru um afstöðu kjósenda.
Dreifing atkvæðanna gæti allt
eins bent til að framboð af ríkari
ábyrgð og skýrari langtíma mark-
miðum hafi verið minna en eftir-
spurnin.
Völdu kjósendur innistæðulausar ávísanir?
SÆVAR CIESIELSKI
gir sögu sínase
ókin byggir á fangelsis-B
pappírum Sævars
Ciesielskis.
Æska og unglingsár
Sævars.
Aðdragandi Guðmundar-
og Geirfinnsmála.
Gæsluvarðhaldið.
Dramatísk
frásögn af einu
frægasta sakamáli
Íslandssögunnar.
SKRUDDA
H
áskólaumhverfið eins og við þekkjum er um þrjú
hundruð ára gamalt. Þótt prófessorar hafi fyrir
löngu tekið upp á því að nota tæknina til að varpa
upp glærum og festa hljóðnema við skyrtuflipana
hefur lítið annað breyst. Margar námsgreinar
eru fyrir löngu staðnaðar og fólk tekur milljónir í námslán til
að ljúka við nám sem gagnast þeim lítið þegar komið er út á
vinnumarkaðinn.
Mark C. Taylor, forseti trúar-
bragðadeildar Columbia-háskól-
ans, flutti hér erindi í vikunni
og benti á að námskrá háskól-
anna þarfnaðist gagngerrar
endurskoðunar. Þá væri nauð-
synlegt að leggja niður núver-
andi deildarfyrirkomulag innan
háskóla, stórauka samstarf milli menntastofna alls staðar í
heiminum með nýrri tækni og gleyma úreltum hugmundum um
hefðbundnar ritgerðir. Miklu nær væri að meistaranemar til
dæmis gætu skilað sínum lokaverkefnum í formi myndbanda,
netsíðna, tölvuleikja og svo framvegis.
Flestir nemar í framhaldsnámi á háskólastigi munu ekki
finna sér vinnu þar sem menntun þeirra nýtist. Einfaldlega
vegna þess að menntunin sem fengin er í háskóla, samkvæmt
Mark Taylor, nýtist fyrst og fremst þeim sem ætla sér að kenna
í háskóla. Framhaldsmenntunin einkennist af því að prófess-
orar með mjög þröng fræðasvið hvetja nemendur til að velja
sér þröng svæðasvið sem prófessorarnir hafa sjálfir áhuga á.
Niðurstaðan er að nemendurnir verða einfaldlega klón af mjög
sérhæfðum kennurum og sú sérþekking nýtist einungis innan
háskólans og þar kemur hún hvort er eð að litlu gagni.
Taylor segir að nauðsynlegt sé að hætta að fastráða prófess-
ora við háskóla. Í Fréttablaðinu í gær sagði hann viturlegast að
taka upp „sjö ára starfssamninga sem svo er hægt að fram-
lengja ef samstarfið skilar árangri og báðir aðilar eru ánægðir
að þessum sjö árum liðnum“.
Enn fremur bendir Taylor á að háskólinn verði að undirbúa
nemendur sína undir þá staðreynd að þeir muni ekki allir fá
vinnu við háskólakennslu í framtíðinni. Í dag framleiðum við
nefnilega háskólakennara, samkvæmt Taylor.
Arnfríður Guðmundsdóttir, dósent við guðfræðideild Háskóla
Íslands, tók undir orð Taylors í Fréttablaðinu í gær og sagði
ljóst að við þyrftum að aðlaga okkur að nýjum tímum. „Hversu
lengi þurfum við á kennslustofum að halda í Háskólanum? Þar
sem allt að þrjú hundruð manns sitja í einum hnapp og hlusta á
kennara lesa af glærum?“ spurði hún.
Þetta eru allt góðar og gildar vangaveltur. Næstum tuttugu
þúsund Íslendingar eru í háskólanámi. Við erum auðvitað
öll hæstánægð með að sem flestir mennti sig en við verðum
að horfa gagnrýnum augum á hvað við leggjum á borð fyrir
þetta fólk. Margt gætum við gert vitlausara en að taka mark á
efasemdum Mark Taylor. Við höfum ekkert að gera með úrelt
háskólanám sem er í litlum tengslum við atvinnulífið.
Háskólanám verður að taka framþróun:
300 ára gamlar
kennsluaðferðir
Mikael
Torfason
mikael@frettabladid.is