Fréttablaðið - 18.05.2013, Blaðsíða 16

18. maí 2013 LAUGARDAGUR| SKOÐUN | 16
Skoðun visir.is
Í vikunni bárust a.m.k
tvær jákvæðar fréttir
sem tengjast áherslum
Íslands í velferðarmál-
um. Báðar fréttirnar
sýna að viðbrögð okkar
við hruninu hafi verið
félagslega meðvituð og
árangursrík á sviði vel-
ferðarmálanna. Þetta er
raunar langt í frá í fyrsta
sinn sem þetta er staðfest
á síðustu misserum.
Jöfnuður eykst
Í fyrsta lagi gefur OECD
Íslandi góða einkunn í nýrri
úttekt um þróun jafnaðar eða
ójafnaðar í aðildarríkjum stofn-
unarinnar. Jöfnuður er sam-
kvæmt skýrslu OECD hvergi
meiri en á Íslandi og hefur aukist
umtalsvert undanfarin ár öfugt
við mörg önnur lönd í efnahags-
erfiðleikum. Á mannamáli þýðir
það að íslenskum stjórnvöldum,
nánar tiltekið ríkisstjórn okkar
Vinstri grænna og Samfylking-
ar, hefur tekist að jafna byrðun-
um þannig að kaupmáttur hinna
tekjulægri hefur varist betur en
annarra gegnum þreng-
ingarnar. Jöfnuður er hér
almennt meiri en áður,
færri en ella eru útsettir
fyrir fátækt og félagsleg
vandamál hafa ekki auk-
ist svo merkjanlegt sé
þrátt fyrir þær efnahags-
legu hamfarir sem landið
hefur gengið í gegnum. Í
velflestum kreppuhrjáð-
um löndum jókst ójöfn-
uður eftir hrun en það
hefur ekki gerst á Íslandi.
Ísland er því undantekn-
ing í þessu samhengi.
Velferðin varin
Í öðru lagi sendi breski fræði-
maðurinn David Stuckler frá
Cambridge-háskólanum frá sér
bók sem fjallar um áhrif krepp-
unnar á lýðheilsuástand fólks
í Evrópu og Bandaríkjunum.
Ítarlega hefur verið fjallað um
útgáfu bókarinnar og rannsókn-
ir Stucklers í erlendum fjölmiðl-
um síðustu daga. Niðurstaða
Stucklers er að lýðheilsu í mörg-
um löndum í Evrópu og einnig í
Bandaríkjunum hefur hrakað hjá
þeim sem lægstar hafa tekjurn-
ar. Athyglisvert er að Stuckler
tiltekur Ísland sérstaklega sem
dæmi um land þar sem vel hefur
tekist til við að viðhalda góðu
lýðheilsuástandi. Á Íslandi hefur
aðgengi að heilbrigðisstofnun-
um haldist óbreytt og þjónustu-
stigið hefur verið varið eins vel
kostur var. Þessu er öfugt farið
víðast hvar samkvæmt rann-
sóknum Stucklers. Þau lönd sem
koma einna best út úr rannsókn-
um Stucklers eru Norðurlöndin
og ætti það ekki að koma neinum
á óvart. Lýðheilsu hefur á hinn
bóginn víða hrakað, sérstaklega
nefnir Stuckler Grikkland í því
sambandi en einnig hefur ástand-
ið versnað í Bandaríkjunum og
Bretlandi á allra síðustu árum.
Stærsta velferðarmálið
Þessir vitnisburðir að utan hljóta
að gleðja mörg samtök og hópa
sem bera þessi gildi fyrir brjósti,
t.d. þau eða þá sem hafa nú um
sinn beðið í ofvæni eftir annarri
ríkisstjórn eins og forseta ASÍ.
Hægri og miðjuöflin mega held-
ur betur standa sig vel ef þau
eiga að ná því að auka hér enn
jöfnuð eða gera betur hvað varð-
ar félagslega réttláta dreifingu
byrðanna. Staðreyndir, vandaðar
rannsóknir og óumdeildar mæl-
ingar sem eru samanburðarhæf-
ar milli landa tala sínu máli hvað
sem allri stjórnmálaþrætu líður.
Íslendingar myndu gera rétt í því
að taka a.m.k. í einhverjum mæli
mark á slíku ekki síður en heima-
tilbúnum veruleika loforðamanna
og hagsmunaafla hins gamla
Íslands. Hvers konar samfélag
viljum við hér í landinu? Jöfnuð
og jafnrétti eða græðgi sérhags-
munahópanna? Þar er efinn, ekki
síst nú eftir síðustu alþingiskosn-
ingar.
Ísland með fyrstu einkunn, -að utan!
Dimmuborgum
var lokað fyrir
stuttu. „Göngu-
stígar svæðis-
ins eru flestir
fullir af snjó,
krapa, ís eða
drullu og því
geta töluverð
spjöll hlotist af
umferð almenn-
ings.“
Fjölgun
ferðamanna
skapar tekjur, miklar tekjur.
Fjölgun ferðamanna utan venju-
legs ferðamannatíma, skapar
vandamál, sem kosta peninga.
Hér gæti ég í löngu máli rætt
um stefnumörkun og samráð
og skipulag en aðalatriðið er að
við verðum að stýra gangandi
umferð ferðafólks með stígum
og merkingum. Til þess þarf
peninga.
Merktir stígar hafa þann
undramátt að fólk velur að nota
þá frekar en flækjast um mýrar
og móa. Það forðar skemmdum
og sparar peninga.
Þar sem mest hætta er á
skemmdum verður að leggja
bryggjustéttar eins og eru á
Þingvöllum, við Gullfoss og
víðar. Í Skaftafellsheiðinni var
byggð bryggjustétt 1991, sem
enn lætur lítið á sjá.
Nýjasta efni í bryggjustétta-
gerð eru járngrindur en snjó og
ís festir verr á þeim en timbri.
Náttúra mikið sóttra staða
mun skemmast og aðdráttarafl
staðanna hverfur ef ekki verður
hart brugðist við. Að hika er
sama og að tapa.
Við vitum það sem við þurfum
að vita um staðsetningu stíga
sem taka þurfa við ferðamönn-
um næsta vetrar. Það er ekki
eftir neinu að bíða.
Að rífast um það hvernig
peninganna er aflað er bara
tímasóun.
Aðalatriðið er að afla pening-
anna og koma í veg fyrir nátt-
úruskemmdir með öllum mögu-
legum ráðum.
Verndum
auðlindina!
EFNAHAGSMÁL
Steingrímur J.
Sigfússon
atvinnuvega- og
nýsköpunar-
ráðherra
➜ Íslendingar myndu gera
rétt í því að taka a.m.k. í ein-
hverjum mæli mark á slíku
ekki síður en heimatilbún-
um veruleika loforðamanna
og hagsmunaafl a hins gamla
Íslands.
NÁTTÚRU-
VERND
Stefán
Benediktsson
arkitekt
➜ Náttúra mikið
sóttra staða mun
skemmast og að-
dráttarafl staðanna
hverfur ef ekki verður
hart brugðist við. Að
hika er sama og að
tapa.
Stórhöfða 31 Δ 110 Reykjavík Δ sími 569 3000 Δ stafir@stafir.is
www.stafir.is
Starfsemi
Stafa lífeyrissjóðs
Kennitölur
2012 2011
Nafnávöxtun: 10,8% 7,5%
Hrein raunávöxtun: 6% 2,1%
Hrein raunávöxtun
(10 ára vegið meðaltal) 2% 1,3%
Fjöldi sjóðfélaga
í samtryggingadeild 9.008 8.819
Fjöldi lífeyrisþega
í samtryggingadeild 4.656 4.452
Rekstrarkostnaður
í % af iðgjöldum 3,1% 2,98%
Rekstrarkostnaður
í % af eignum 0,14% 0,14%
Lífeyrir
í % af iðgjöldum 61% 57,2%
Stöðugildi: 12,4 12,8
árið 2012
Stafir lífeyrissjóður starfaði í samtryggingardeild og séreignardeild á
árinu 2012 og tók við iðgjöldum í samræmi við lög um skyldutryggingu
lífeyrisréttinda.
Hrein eign til greiðslu lífeyris nam 102.973 milljónum króna og jókst um
12,6% frá árinu 2011 þegar hún var 91.461 milljón króna.
Nafnávöxtun allra eigna 2012 var 10,8% en hrein raunávöxtun 6%.
Meðaltal hreinnar raunávöxtunar sjóðsins síðustu fimm ár er neikvætt
um 4,5% en jákvætt um 2% síðustu tíu ár.
Í lok árs 2012 áttu 55.397 einstaklingar réttindi í sjóðnum. Á árinu 2012
greiddu 9.008 einstaklingar iðgjald til samtryggingardeildar Stafa og
1.776 launagreiðendur.
Á árinu 2012 fengu 4.656 lífeyrisþegar greitt úr samtryggingardeild, alls
2.574 milljónir króna, sem er aukning um 11% frá fyrra ári. Lífeyris-
þegum fjölgaði um 4,5% á árinu eða um 204. Greiðslur úr sér-
eignardeild námu um 313 milljónum króna, sem er um 30% lækkun frá
fyrra ári.
Tryggingarfræðileg úttekt á stöðu sjóðsins hefur farið fram miðað við
árslok 2012. Tryggingarfræðileg staða sjóðsins er neikvæð um 9,1%.
Stafir lífeyrissjóður starfaði við erfiðar aðstæður undanfarin ár. Fjár-
festingarkostir eru takmarkaðir og peningaleg eign ber lága vexti.
Gjaldeyrishöftin takmarka möguleika sjóðsins til áhættudreifingar.
Þrátt fyrir óvissuástand á mörkuðum hefur rofað til í starfsemi Stafa
lífeyrissjóðs. Árið 2012 var á margan hátt jákvætt og sjóðurinn sýndi
batamerki eftir erfið ár.
Ársfundur Stafa lífeyrissjóðs verður á Grand Hóteli Reykjavík
miðvikudaginn 22. maí 2013 og hefst kl. 17:00. Samdægurs
verður þar líka fundur vegna kjörs fulltrúa launafólks í stjórn
Stafa og hefst kl. 15:00.
Ársfundur
824
FIMMTUDAGUR 16. MAÍ
Vefj agigt í 20 ár
Arnór Víkingsson gigtarlæknir,
Sigrún Baldursdóttir, sjúkraþjálfari
og lýðheilsufræðingur, Eggert S.
Birgisson sálfræðingur
593
ÞRIÐJUDAGUR 14. MAÍ
Framtíðarfl ugvöllur í Vatns-
mýri
Björn Jón Bragason sagnfræðingur
428
MÁNUDAGUR 13. MAÍ
Valfrelsi með humrinum
Ólafur Stephensen ritstjóri
294
MÁNUDAGUR 13. MAÍ
Þroskaheft femínistahlussa
Saga Garðarsdóttir pistlahöfundur
211
MÁNUDAGUR 13. MAÍ
Lengri vinnudag
Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,
þingkona Samfylkingar