Fréttablaðið - 19.02.2014, Side 32

| 10 19. febrúar 2014 | miðvikudagur
Í gær kom fyrir manna sjónir nýjasta innleggið í umræðuna um mögulega
aðild Íslands að Evrópusambandinu, skýrsla Hagfræðistofnunar Háskóla
Íslands sem unnin var fyrir ríkisstjórnina. Líkt og við var að búast halda
menn sig við þekktar skotgrafir og orðhengilshátt
í umræðunni. Umræðu sem fyrir löngu er búin að
fara í svo marga hringi að nægir til að æra óstöð-
ugan.
Spurning er þó hvort málið er svo flókið í grunn-
inn. Er hægt að fá varanlegar undanþágur frá
lögum og reglum Evrópusambandsins í aðildar-
viðræðum? Líkast til ekki. Er hægt að semja um
sérlausnir? Já, það er hægt og fordæmi fyrir slíku.
Skiptir máli hvort niðurstaða í viðræðum Íslands
við ESB um sjávarútvegsmál eða landbúnað er köll-
uð sérlausn eða undanþága? Nei, engu.
Þurfa aðildarríki að beygja sig undir grunngildi
og hugsjónir Evrópusambandsins um mannhelgi,
frelsi, lýðræði, jafnrétti og virðingu fyrir lögum?
Já. Er það slæmt? Nei.
Hræðsla og óöryggi eða varð-
staða um sértæka hagsmuni?
Ekki kemur á óvart að þeir sem hæst hafa látið í
andstöðu við aðildarumsókn Íslands þykist finna í
skýrslu Hagfræðistofnunar umsókn landsins allt til
foráttu. Oftar en ekki kemur í ljós að um orðheng-
ilshátt er að ræða þegar rýnt er í röksemdirnar.
Talað er um undanþágur en sérlausnir látnar liggja á milli hluta.
Áfram er rifist um hluti sem verður ekki svarað nema með því að ljúka
aðildarviðræðunum. Það getur enginn að óreyndu fullyrt að óásættanleg
niðurstaða verði af samningum við Evrópusambandið.
Velta má fyrir sér af hvaða hvötum slíku rugli er haldið fram. Brjóstvitið
segir manni að hluti fólks sé þannig gerður að hann óttist allar breytingar
og kjósi ávallt þekkt ástand umfram annað, hvort sem breytingarnar eru
til hins betra eður ei. Þetta er svo sem skiljanlegt, tilfinningarnar ráða för.
Alvarlegra spurningarmerki er hægt að setja við framferði þeirra sem
stilla sér upp sem varðhundar sértækra hagsmuna. Vitanlega fylgir breyt-
ingum rask og valdajafnvægi raskast. Einhver sem deilt gat og drottnað yfir
styrkjakerfi getur það ekki lengur. Rammi er settur utan um ákvarðanir
sem einhver ráðamanna hafði áður í hendi sér. Fyrir hverja eru þeir stjórn-
málamenn að vinna sem stilla sér upp í þessu liði? Ekki almenning í landinu.
Niðurstaða verður að fást í málið
Ábatinn af mögulegri aðild Íslands að Evrópusambandinu virðist augljós.
Hér plaga miklar sveiflur efnahagslífið og hefur krónan rýrnað ár frá
ári (þótt núna malli hún í höftum). Reynslan sýnir að lönd sem glímt hafa
við verðbólgu hafa náð á henni tökum við það að ganga í Evrópusambandið.
Þetta kemur fram í skýrslu Hagfræðistofnunar og til einhvers er að vinna
ef rétt reynist.
Reynt hefur verið að viðhalda þeim misskilningi í umræðunni að hér sé
verðtrygging lána sérstakt vandamál. Þetta er náttúrlega rugl. Verðbólgan
er vandamálið og verðtryggingin birtingarmynd þess. Þá er vitað mál að
með aðild fengist stuðningur og trúverðugleiki sem styddi við þau markmið
sem þurfa að nást áður en hér yrði tekin upp önnur mynt.
Eigi landið að hafa möguleika á þessum ávinningi og öðrum þá þarf nátt-
úrlega að ljúka samningum við Evrópusambandið. Öðru vísi fást ekki svör
við þeim álitaefnum sem haldið er á lofti.
Ranghalar í umræðu
um Evrópusambandið
Brjóstvitið segir
manni að hluti
fólks sé þannig
gert að það ótt-
ist allar breyt-
ingar og kjósi
ávallt þekkt
ástand umfram
annað.
Markaðshornið
Óli Kristján Ármannsson
olikr@frettabladid.is
Líkja má stjórnun á vinnustöðum
við stjórnun sinfóníuhljómsveit-
ar. Þetta kom upp í hugann þegar
ég horfði á röggsama stjórnun
Peters Guth á Vínartónleikum
Sinfóníuhljómsveitar Íslands í
nýliðnum janúar. Þar var einn
stjórnandi sem stjórnaði hópi
fagfólks sem spilaði mismunandi
hlutverk skv. nótum á hljóðfæri
sín til að fullkomna tónverkið,
sem er sameiginleg stefna allr-
ar hljómsveitarinnar. Markmið-
ið er að hver og einn spili þann
hluta sem myndar heildarverkið
með samhljómi og samspili mis-
munandi hljóðfæra.
Það sama á við um fyrirtæki.
Þar eru starfsmenn sem vinna í
mismunandi stöðum en sameig-
inlegt markmið allra er að fram-
fylgja stefnu fyrirtækisins þó
svo að ólíkar aðferðir séu notað-
ar við að ná fram þeim sameigin-
legu markmiðum sem fyrirtækið
hefur sett sér. Hér er stjórnanda-
sprotinn mikilvægt verkfæri.
Stjórnandinn verður að stjórna
og miðla til þeirra sem taka þátt
í „tónverki fyrirtækisins“. Hann
er markþjálfinn og leiðir hljóm-
sveitarmeðlimi í gegnum æfing-
ar, eflir frammistöðu þeirra og
laðar það allra besta fram í fari
hvers og eins. Stjórnandinn þarf
þó að hafa grunnþekkingu á öllum
þeim hljóðfærum sem notuð eru
til að fullkomna tónverkið eins og
stjórnandinn þarf að þekkja hlut-
verk hverrar deildar fyrir sig í
samsetningu heildarinnar.
Hér er lykilorðið samvinna. Ef
einhver í sinfóníuhljómsveitinni
myndi spila allt annað tónverk
en verið væri að flytja myndi
samspilið stöðvast. Ef stjórn-
andinn myndi fara á einkaflipp
með sprotann myndu hljóm-
sveitarmeðlimir verða áttavillt-
ir og samspilið færi úr böndum.
Að sama skapi er því afar mikil-
vægt að vera með skýrar reglur
um hátterni og samvinnu innan
vinnustaða og stefnan þarf að
vera hverjum starfsmanni mjög
skýr. Þannig að ef einhver fer út
fyrir rammann fipast hinum þar
sem þeir vita að þetta er ekki eins
og það á að vera. Þeir vita hvers
er ætlast til af þeim.
Hvað þessa samlíkingu varðar
er því ljóst að hvorki sinfónían né
stjórnandinn geta hvort án ann-
ars verið og það sama má segja
um stjórnendur og starfsmenn á
vinnustöðum. Hlutverk stjórnand-
ans er að miðla sýn fyrirtækisins,
stefnu og markmiðum, sinna upp-
lýsingagjöf og hvetja starfsfólk-
ið sitt áfram. Enn fremur verður
starfsfólkið að hafa undir hönd-
um nóturnar til að geta spilað sitt
hlutverk. Hver og einn verður að
vita til hvers er ætlast af honum.
Þegar vel er vandað til og sam-
spilið myndar tónverkið, fyllist
áheyrandinn gleði. Þannig eru
þær væntingar sem hann hafði
varðandi þá þjónustu sem hann
keypti uppfylltar og takmarkinu
er náð. Starfsmennirnir geta líka
verið sáttir við sína eigin frammi-
stöðu. Staðan er „win – win“.
Stjórnandinn og Sinfó
Ef einhver í sin-
fóníuhljómsveit-
inni myndi spila allt annað
tónverk en verið væri að
flytja myndi samspilið
stöðvast.
SKOÐUN
Hildur Jakobína Gísladóttir,
MBA og stjórnendaráðgjafi hjá
Heilbrigðum stjórnarháttum ehf.
SINFÓNÍUHLJÓMSVEIT ÍSLANDS FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
„Við höfum unnið að þessu verkefni með nokkrum fyr-
irtækjum í nokkurn tíma með fínum árangri,“ segir
Ketill B. Magnússon, framkvæmdastjóri Festu – mið-
stöðvar um samfélagsábyrgð, um tilraunaverkefnið
„Gefum tækifæri“ þar sem fyrirtæki gefa fólki sem
hefur verið atvinnulaust í langan tíma tækifæri til að
komast aftur út á vinnumarkaðinn.
Verkefnið er samvinnuverkefni Vinnumálastofnun-
ar, Festu og ráðgjafarfyrirtækisins Proactive. Fyrir-
tækin ISS, Ölgerðin og Mjöll Frigg hafa tekið þátt í
því og ráðið til sín starfsfólk sem hefur verið lengi á
atvinnuleysisskrá og er að missa bótarétt. Sex slíkir
starfsmenn eru nú í vinnu hjá fyrirtækjunum þremur.
„Markmið verkefnisins er að ráða fólk til reynslu
með það fyrir augum að til langvarandi ráðningarsam-
bands komi. Í byrjun var lögð áhersla á að finna störf
sem krefjast ekki mikillar sérhæfingar en fram undan
verður einnig horft til fólks með sérfræðimenntun
sem er að missa bótarétt.“
Ketill segir fyrirtækin þrjú fá styrk frá Vinnumála-
stofnun sem samsvari atvinnuleysisbótum starfs-
mannsins á meðan á reynslutíma stendur.
„Fólk sem er atvinnulaust, en getur unnið, öðlast
tækifæri til að njóta sín, fyrirtækin fá þakklátt starfs-
fólk og ávinningur samfélagsins felst í því að í stað
þess að greiða atvinnuleysisbætur borga einstaklingar
og fyrirtæki skatta og gjöld,“ segir Ketill.
- hg
Þrjú fyrirtæki taka þátt í tilraunaverkefni og ráða fólk sem er að missa bótarétt:
Atvinnulausum gefin tækifæri
VINNUAFL
Atvinnuleysi
mældist 4,5 prósent
á þriðja ársfjórðungi
2013.
FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
Hlutabréfaverð í Coca-Cola,
stærsta gosdrykkjaframleið-
anda heims, féll meira á síð-
ustu tveimur dögum en það
hefur gert undanfarin tvö ár,
að því er fram kemur í umfjöll-
un Businessweek um málið.
Lækkunina má að miklu
leyti rekja til samdráttar í eft-
irspurn í Bandaríkjunum og
hægari vaxtar á nýjum mörk-
uðum. Hagnaður fyrirtækisins
á síðasta ársfjórðungi lækkaði
um 8,4 prósent og salan dróst
saman um 3,6 prósent á sama
tíma.
Forsvarsmenn gosdrykkja-
framleiðandans hafa lýst því
yfir að þeir muni reyna að skera
reksturinn niður um einn millj-
arð Bandaríkjadala árlega fram
til ársins 2016 til að mæta fyrr-
greindum áföllum. Hagræð-
ingaraðgerðirnar munu einna
helsta lýsa sér í heildarendur-
skoðun á markaðsherferðum
fyrirtækisins.
Þrátt fyrir þessar yfirlýs-
ingar eru fjárfestar óvissir um
árangur aðgerðanna því hluta-
bréfaverð í Coca-Cola féll um
4,3 prósent við opnun markaða
í New York í gær. Verð bréfanna
féll um 5,8 prósent á liðnu ári,
en verð bréfa Pepsi Co., helsta
keppinautar Coca-Cola, féll
einnig um 5,8 prósent á sama
tímabili. - sój
Hagnaður Coca-Cola dróst saman um 8,4 prósent:
Bréfin falla í verði
KÓKIÐ
Verð hlutabréfa
í Coca-Cola féll
um 4,3 prósent
við opnun
markaða í gær.
MYND/GETTY