Læknablaðið - 15.04.2000, Síða 41

FRÆÐIGREINAR / ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA
stillingu ef leggur er staðsettur í öðru utanbastsliðbili en fyrirhugað
er. Við óvíst viðnámshvarf og tregðu við ísetningu versnuðu mögu-
leikamir á góðri verkjastillingu verulega svo og ef samvinna var
ekki góð við sjúkling. Hl að bæta árangur verkjameðferðar er mikil-
vægt að upplýsa sjúklinga vel um utanbastsverkjameðferð, leggja
áherslu á val á réttu utanbastsliðbili og leita eftir dæmigerðu við-
námshvarfi.
S 04 Verkjameðferð með morfínsídreypi á skurðdeild
Barnaspítala Hringsins. Árangur og fylgikvillar
Sigurður Guðjónsson’, Gísli Vigfússon', Aðalbjörn Þorsteinsson',
Guðmundur Bjarnason!
Frá 'svæfinga- og gjörgæsludeild Landspítalans, "skurðdeild Barnaspítala Hringsins
Inngangur: A undanförnum árum hefur verið lögð aukin áhersla á
góða verkjameðferð eftir skurðaðgerðir. Fleiri meðferðarmögu-
leikar og betra eftirlit hafa stórlega bætt andlega og líkamlega líðan
sjúklinga eftir stærri aðgerðir og geta stytt legutíma og minnkað
kostnað.
Sjúklingastýrð verkjameðferð (PCA) hefur lengi verið notuð
með góðum árangri. Eitt form þeirrar meðferðar, sem eingöngu
er notað hjá börnum, er að gefa ákveðið magn morfíns í sídreypi
miðað við þyngd sjúklings og gefa aukaskammta sé þess þörf.
Um nokkurra ára skeið hefur sídreypi morfíns verið notað til
verkjameðferðar eftir aðgerðir á skurðdeild Barnaspítala Hrings-
ins og var tilgangur rannsóknarinnar að kanna árangur og fylgi-
kvilla þessarar meðferðar.
Efniviður og aðferð: Árangur og fylgikvillar voru metnir hjá 93
bömum sem fengu morfínsídreypi eftir skurðaðgerðir á þriggja ára
tímabili. Árangur verkjameðferðar var metinn með aðstoð Visual
Analog Scale (VAS), annars vegar í hvíld og hins vegar við hreyf-
ingu og hósta. Tíðni ógleði og kláða var skráð og metin sem engin,
væg eða slæm. Fylgikvillar töldust slæmir ef þeir kröfðust meðferð-
ar.
Niðurstöðun Af 93 sjúklingum voru 57 (60%) sem höfðu gengist
undir kviðarholsaðgerðir. Flestar aðrar aðgerðir voru bæklunarað-
gerðir. Meðalaldur sjúklinga var 5,8 ár. Meðaldreypihraði var 0,34
mg/klst (0,lmg/ml). Meðferðarlengd var 3,3 dagar (2-8). í hvfld
fengu 96% sjúklinga fullnægjandi verkjastillingu (VAS 1-3). Hjá
einum sjúklingi þurfti að stöðva sídreypi vegna misheppnaðrar
verkjastillingar. I einu tilfelli kom upp öndunarletjun. Árangur
verkjameðferðar og fylgikvillar kemur að öðru leyti fram í töflu.
Verkir við hreyfingu og hósta Ógleöi Kláói
VAS 1-3 vægir VAS 4-6 meöalsterkir Væg Slæm Vægur Slæmur
81% 18% 21% 28% 14% 2%
Ekki reyndist vera munur á tíðni á ógleði hjá þeim sem geng-
ust undir kviðarholsaðgerðir samanborið við aðrar aðgerðir.
Ályktanir: í hvfld var verkjameðferðin metin fullnægjandi hjá 96%
sjúklinga en fór niður í 81% við hreyfingu og hósta. Slæm ógleði
kom fýrir hjá 28% sjúklinga. Þar sem enginn munur var á tíðni
ógleði hjá þeim sem fóru í kviðarholsaðgerð samanborið við aðrar
aðgerðir bendir það til þess að morfín eigi stóran þátt í henni.
Ogleði er helsti fylgikvilli þessarar meðferðar. Ógleðin veldur sjúk-
lingum óþægindum, hindrar eðlilega næringarinntöku og seinkar
útskrift. Meðferð barna með morfínsídreypi gefur góða verkjastill-
ingu en há tíðni ógleði af hennar völdum er óásættanleg.
S 05 Eins árs samantekt á míðbláæðarleggjum á FSA
Helga Kristín Magnúsdóttir, Ingiríður Sigurðardóttir, Girish Hirlekar
Frá Fjórðungssjúkrahúsinu á Akureyri
Inngangur: Miðbláæðarleggur er notaður hjá sjúklingum með
slæmar æðar, til næringar, langtímalyfjameðferðar og til mælingar
miðbláæðaþrýstings. Hann er einfaldur í uppsetningu og þægilegur
í notkun. Pað má ekki gleyma að bæði uppsetning og langtímanotk-
un geta valdið fylgikvillum sem í einstaka tilfellum geta verið lífs-
hættulegir. Tilgangur þessarar könnunar var að kanna tíðni fylgi-
kvilla á FSA og einnig að kanna sýklavöxt á stungustað og æða-
leggsenda.
Efniviður og aðferðir: Allir sjúklingar sem fengu miðbláæðarlegg á
tímabilinu 1. aprfl 1998 til 31. mars 1999 á FSA voru skráðir á sér-
stakt skráningarblað. Þar sem skráning misfórst var sjúkraskrá
skoðuð. Skráð var ástæða innlagnar, hvar leggurinn var settur, fylgi-
kvillar ísetningar, vandamál á notkunartíma og ástæða þess að legg-
ur var fjarlægður. Útlit stungusvæðis var metið, húðstrok og æða-
leggsendi voru send í ræktun er leggur var fjarlægður. Skráð var
notkun sýklalyfja á tímabilinu.
Niðurstöður: Samtals voru lagðir 94 miðbláæðarleggir á árinu.
Skráningarblöð skiluðu sér frá 72 sjúklingum eða 77%. Vandamál
við ísetningu voru skráð hjá fimm sjúklingum, engin alvarleg. Vegna
gruns um sýkingu eða vegna tæknilegra vandamála voru 10 leggir
fjarlægðir áður en áætlað var. Ræktunarsvör bárust frá 56 sjúkling-
um eða 60%. Jákvæðar ræktanir reyndust hjá 36% sjúklinga og uxu
hvítir klasahnettlar í 87% tilfella. Blóðeitrun greindist hjá einum
sjúklingi. Merki sýkingar á stungustað sáust hjá fjórum sjúklingum
og voru jákvæðar ræktanir hjá þremur þeirra. Aðrir sjúklingar með
jákvæðar ræktanir voru einkennalausir. Af þeim sem voru á sýkla-
lyfjum (43 af 52) voru 40% með jákvæðar ræktanir. Þeir sem ekki
voru á sýklalyfum (13 af 52) höfðu aðeins jákvæðar ræktanir í 15%
tilvika.
Umraeða: Niðurstöðuna verður að skoða í ljósi þess að hér er um
fáa einstaklinga að ræða. Á þessu ári voru ekki skráðir neinir alvar-
legir fylgikvillar fyrir utan eina blóðeitrun. Minni sýklavöxtur virð-
ist vera hjá þeim sem ekki nota sýklalyf en þetta er ekki tölfræðilega
marktækur munur sökum smæðar úrtaksins.
S 06 Líðan kvenna heima eftir ófrjósemiaðgerð
Girish Hirlekar, Helga K. Magnúsdóttir, Ingiríður Sigurðardóttir
Frá svæfinga-og gjörgæsludeild Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri
Inngangur: Fjöldi ferlisjúklinga er ört vaxandi víða um heim. Á
FSA er hlutfall þeirra liðlega 50%. Lítið hefur verið skrifað um líð-
an ferlisjúklinga eftir heimkomu og þótti okkur áhugavert að at-
huga hana betur.
Efniviður og aðferðir: Skurðaðgerð var framkvæmd með kviðsjár-
tækni og notaðar voru klemmur til að loka fyrir eggjaleiðara. Að-
gerð var framkvæmd í svæfingu og allar konur jöfnuðu sig á vöknun
eftir aðgerðina áður en þær fóru heim. Hringt var daginn eftir að-
gerð og spurt um almenna líðan, verki og ógleði aðgerðarkvöldið
og einnig um kl. 10:00 daginn eftir. Auk þess var spurt um svefn
nóttina eftir aðgerð.
Niðurstöðun Fjörutíu og níu konur fóru í ófrjósemiaðgerð á FSA á
árinu 1999. Meðalaldur var 38 ár. Meðaltími á vöknun var 4,11
klukkustundir 43 konur svöruðu en ekki náðist í sex konur.
Læknablaðið 2000/86 267