Læknablaðið - 15.04.2000, Qupperneq 57

FRÆÐIGREINAR / ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA
húðin sem umlykur brjóstkirtilinn, mótar útlínu brjóstsins og skap-
ar fellinguna þar sem brjóstið fellur frá brjóstveggnum.
Við höfum beitt þessari aðferð hjá tveimur sjúklingum þar sem
húðþyrmandi brottnám var talinn öruggur kostur frá krabbameins-
lækningasjónarmiði. Báðir sjúklingarnir voru ungar grannholda
konur með lítil brjóst. Þær voru fyrir aðgerð taldar hafa útbreitt set-
krabbamein en lítinn eða engan ífarandi æxlisþátt. Umfang sjúk-
dómsins í hlutfalli við brjóstastærð gaf ekki kost á fleygskurði. Þeim
var því boðin húðþyrmandi brottnámsaðgerð og endursköpun með
sílíkoninnleggi undir brjóstvöðva i sömu aðgerð. Vefjarannsókn í
báðum tilfellum staðfesti að brottnámsaðgerðin var fullnægjandi.
Lokaorð: I völdum tilfellum getur verið rétt að yfirvega húðþyrm-
andi brottnám brjósts. Þessar aðgerðir eru enn eitt skref í þróun
meðferðar við krabbameini í brjóstum. Að fullnægðum kröfum um
krabbameinslækningu þá er endursköpun bijósts og tilraun til þess
að skila sjúklingum aftur út í daglegt líf með sem eðlilegastan lík-
ama krafa dagsins í dag.
E 40 Bráð hálsfellsbólga með drepi
Einar Ólafsson, Hannes Petersen
Frá háls-, nef og eyrnadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur
Fyrirspumir: hpet@shr.is
Bráðri hálsfellsbólgu með drepi (necrotising fasciitis) var fyrst lýst í
tímaritsgrein árið 1952 sem sýkingu er breiðist út með fellslögum
líkamans til dæmis á hálssvæði, en algengara er að sjá þessa sýkingu
í kviðvegg eða í nára. Um er að ræða bakteríusýkingu sem breiðist
hratt út eftir fellslögum háls en engin eiginleg ígerðar- (abscess)
myndun verður. Oft er um að ræða fleiri en eina bakteríutegund.
Mikil eyðilegging verður á því svæði sem sýkingin herjar á, ef ekki
er gripið í taumana með viðeigandi meðferð. Skurðaðgerð er lykil-
atriði í að hindra útbreiðslu sýkingarinnar.
Lýst er þremur tilfellum sem greind hafa verið á háls-, nef- og
eymadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur á síðastliðnum 10 ámm. Um er
að ræða eina konu og þrjá karlmenn. Farið verður í einkenni, grein-
ingu og meðferð sjúkdómsins.
E 41 Meðferð æðaáverka til efri útlima
Brynhildur Eyjólfsdóttir, Georg Steinþórsson, Gunnar H. Gunnlaugsson
Frá æðaskurölækningadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur
Fyrirspurnir: brynhild@shr.is
Inngangur: Alvarlegir áverkar á meginæðum til efri útlims eru
sjaldgæfir hér á landi.
Oft á tíðum eru þessir áverkar mjög alvarlegir og geta leitt til lífs-
hættulegra blæðinga, eða blóðþurrðar og getur það valdið varanleg-
um skaða. Lýst verður þremur sjúkratilfellum, farið í greiningarað-
ferðir, meðferð og árangur.
Efniviður: Sjúkratilfelli 1: Nítján ára karlmaður sem við togáverka
fékk lokun á A. axillaris og skaða á N. axillaris. Greindist eftir tvo
mánuði, æðin saumuð saman með góðum árangri.
Sjúkratilfelli 2: Nítján ára karlmaður sem fékk skotsár efst á
brjóstkassa, mánuði seinna greindist hann með falskan æðagúl og
var gert við það með bláæðabút.
Sjúkratilfelli 3: Fjörutíu og eins árs karlmaður sem var stunginn
með hnífi. Hlaut áverka á A. axillaris og töluverðan taugaskaða.
Gert við æðina með bláæðabút og fékkst góð blóðrás á eftir.
Umræða: Umræddir áverkar eru sjaldgæfir á Islandi, oftast er um
að ræða yngra fólk. Með auknu ofbeldi má búast við að þessum
áverkum komi til með að fjölga.
Notkun æðamyndatöku er mikilvæg til staðfestingar og staðsetn-
ingar áverka og gæti hugsanlega í völdum tilfellum verið notuð sem
meðferðartækni. Þegar þessir áverkar eru meðhöndlaðir snemma
er varanleg örorka vegna blóðþurrðar sjaldgæf. Þrátt fyrir að aflim-
unartíðni sé mjög lág eftir viðgerð á æðaáverka er starfræn örorka
oftast tengd meðfylgjandi taugaáverka.
E 42 Upphaf gerviliðaaðgerða í mjöðm á íslandi
Ásgeir Guönason', Höskuldur Baldursson', Þorvaldur Ingvarsson2,
Halldór Jónsson jr.‘
Frá 'bæklunarskurðdeild Landspítalans, 2bæklunarskurðdeild
Fjórðun’gssjúkrahússins á Akureyri
Inngangur: Gerviliðaaðgerðir í mjöðm eru í dag algengustu og best
þekktu bæklunarskurðaðgerðir í heiminum. Talið er að Smith
Petersen í Boston hafi gert fyrstu gerviliðaaðgerðina árið 1923 með
því að klæða glerbolla yfir liðkúluna, svokallaða „cup arthroplasty".
Árið 1938 kornu vitallium málmbollar á markaðinn og varð notkun
þeirra kjöraðgerð við slitgigt í mjaðmarliðum. Um 1950 kom Judet
í Frakklandi með fyrsta hálfliðinn, sem var akrýlkúla á stilk. í kjöl-
farið komu Austin Moore og Fred Thompson með stálkúlu á stilk.
Þessar aðgerðir, svokallaðar „hemi-arthroplasty“, urðu kjörmeð-
ferð við brot á lærleggshálsi. Fyrsta gerviliðaaðgerðin á Islandi var
gerð með vitallium bolla af prófessor Snorra Hallgrímssyni á Land-
spítalanum árið 1945. Fyrsta bæklunarskurðdeildin á íslandi var
opnuð á Landspítalanum árið 1972. Tilgangur rannsóknarinnar var
að rekja þróun gerviliðaaðgerða á íslandi frá upphafi og fram til
1972 og vekja athygli á breytingum tengdum brautryðjendum.
Efniviður og aðferðir: Farið var í gegnum handskrifaðar innlagnar-
og aðgerðarbækur sem varðveittar eru á Landspítalanum. Þessu til
staðfestingar var farið í gegnum sambærileg læknabréf. Auk þess
var haft samband og rætt við lækna og aðstandendur sem muna eftir
og varðveita minningar og gögn frá þessum tíma.
NiðurstöðuK Verða kynntar á þinginu.
E 43 Tvö tilfelli af þvagfæraskurðdeildinni. Bleikfrumuæxli í
báðum nýrum og þvagálsstífla vegna rauðkyrningsíferðar
Geir Tryggvason', Birna Guðmundsdóttir2, Eiríkur Jónsson2,
Ársæll Kristjánsson2, Hafsteinn Guðjónsson3, Óskar Einarsson4,
Magnús Lúðvíksson5, Sigfús Nikulásson6, Jón Gunnlaugur Jónasson6
Frá 'læknadeild HÍ, 'þvagfæraskurödeild Sjúkrahúss Reykjavíkur, þvagfæraskurö-
deild Sjúkrahúss Akraness, "lyflækningadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur, ’röntgen-
deild Sjúkrahúss Reykjavíkur, 'Rannsóknastofu HÍ í meinafræði
Fyrirspurnir: geirt@centrum.is
Bleikfrumuæxli (oncocytoma) er góðkynja æxli í nýra sem hefur
svipað útlit og nýrnafrumukrabbamein á myndgreiningu. Afar
sjaldgæft er að hafa slík æxli í báðum nýrum hvað þá fleira en eitt í
hvoru nýra (multifocal). Lýst er tilfelli 67 ára gamalls karlmanns
með slíkan fund og fór hann í hlutabrottnám á vinstra nýra en æxlin
í hægra nýra skilin eftir þegar ljóst var á sýnatökum í aðgerð að um
góðkynja æxli var að ræða.
Eósínfíkils þvagálsbólga er afar sjaldgæft ástand og er lýst tilfelli
62 ára karlmanns með blóðmigu og síðuverki frá vinstri þvagáls-
stíflu nærri þvagblöðru. Hann fór í hlutabrottnám á þvagálnum og
endurtengingu á þvagál í blöðru. Meinafræðiskoðun leiddi í ljós
rauðkyrningsíferð í þvagálinn sem orsakaði umrædda stíflu.
Ofannefndum tilfellum er lýst og gerð grein fyrir algengi þeirra á
heimsvísu.
Læknablaðið 2000/86 281