Læknablaðið - 15.02.2004, Blaðsíða 30

FRÆÐIGREINAR / VISTUNARMAT ALDRAÐRA
eyri en þar voru meðalstigin 2,9 en í Reykjavík voru
þau 5,3 og í nágrenni Reykjavíkur 5,8 sem þýðir að á
Akureyri var veitt minni formleg aðstoð en á Reykja-
víkursvæðinu.
A mynd VI sést að biðtími eftir vistun var mis-
munandi eftir búsetu. Meðalbiðtíminn var stystur í
Hafnarfirði og lengstur í Reykjavík og var munurinn
marktækur milli Reykjavíkur og Hafnarfjarðar,
p<0,01.
Mynd VII lýsir lifun á hjúkrunarheimilum en þar
kemur fram að karlar og konur, sem höfðu vistast í
hjúkrunarrými, lifðu að meðaltali lengst í nágrenni
Reykjavíkur og var meðallifunin 2,9 ár ± 0,4 ár hjá
körlum og 3,9 ± 0,4 hjá konum.
Mynd 4. Afdrif eftir fyrsta mat í hjúkrunarþörf skoðað eftir heildarstigum.
Stig
75,0-. □ Karlar □ Konur
--------------------!--- ----------------|--------------------1--------------------1----------------—
Vistaðist á fyrstu Dó á fyrstu 2 Vistaöist á 3.-8. Dó á 3.-8. Bíöa enn eftir 8
2 mánuöunum mánuöunum mánuöi mánuöi mánuöi
Tafla IV. Samantekt um vistanir eftir mismunandi hjúkrunarheimilum.’
Hjúkrunar- heimili Meöalaldur viö vistun Meöalstig viö vistun Meöalstig án félagslegra stiga viö vistun Meöalbiö eftir vistun Kynjahlut- fall [%]
2 Karlar 83,8 ± 2,1 56,9 ± 4,2 42,5 ±3,5 191 ± 71 40
Konur 84,7 ± 1,5 55,6 ± 3,0 41,8 ± 2,9 201 ± 68 60
Karlar 83,2 ± 0,9 47,8 ± 2,4 32,9 ± 1,6 161 ± 34 42
Konur 84,5 ± 0,7 44,8 ± 2,0 32,8 ± 1,4 220 ± 46 58
Karlar 82,4 ± 1,2 42,5 ± 2,6 33,1 ± 2,3 99 ± 37 38
Konur 84,2 ± 0,9 46,5 ± 2,3 33,6 ± 1,8 132 ± 36 62
Karlar 82,1 ± 1,2 45,1 ± 3,1 32,3 ±2,2 179 ± 50 46
Konur 8 Karlar 84,3 ± 1,1 46,1 ± 2,9 32,1 ± 2,1 206 ± 54 54
82,4 ± 1,7 58,9 ± 3,0 37,2 ± 2,6 281 ± 55 31
Konur 84,1 ± 0,9 54,4 ± 2,3 34,5 ± 1,8 319 ± 48 69
Karlar 83,3 ± 1,4 54,6 ± 2,9 34,5 ± 2,4 218 ± 40 33
Konur 83,1 ± 0,9 55,5 ± 2,1 35,7 ± 1,7 300 ± 45 67
10
Karlar 80,4 ± 2,2 60,4 ± 4,3 37,6 ±3,5 279 ± 90 35
Konur 82,8 ± 1,5 54,5 ± 3,5 32,8 ± 2,8 373 ± 85 65
11
Karlar 84,7 ± 1,8 53,7 ± 4,3 36,0 ± 3,0 312 ± 89 27
Konur 86,0 ± 1,0 55,5 ± 2,7 35,9 ± 2,1 308 ± 54 73
12
Karlar 82,3 ± 2,8 55,1 ±7,3 34,1 ± 4,9 333 ± 93 27
Konur 83,7 ± 1,7 59,5 ± 3,7 36,5 ± 3,0 464 ±126 73
19
Karlar 82,4 ± 2,1 59,8 ± 4,5 39,1 ± 3,8 256 ± 97 35
Konur 85,1 ± 1,6 56,4 ± 3,9 37,8 ± 2,8 188 ± 51 65
21
Karlar 83,9 ± 2,1 57,7 ± 7,2 36,6 ± 5,8 71 ±37 33
Konur 84,3 ± 1,3 56,3 ± 3,7 33,8 ± 2,8 127 ± 59 67
29
Karlar 82,2 ± 1,3 58,7 ± 2,8 40,7 ± 2,3 143 ± 37 33
Konur 84,4 ± 0,9 58,6 ± 2,7 39,8 ± 2,1 206 ± 45 61
* í hjúkrunarheimili númer 29 eru tekin saman öll þau hjúkrunarheimili sem vistuöu færri en 90 manns á
tímabilinu en þau hjúkrunarheimili sem vistuöu færri en 90 manns eru ekki sýnd hvert fyrir sig.
inn er þó ekki marktækur. Þegar meðalstig við vistun
voru skoðuð kom í Ijós að þau voru hæst á Akureyri
hjá báðum kynjum og er munurinn milli Akureyrar
og hinna sveitarfélaganna marktækur hjá báðum
kynjum, p<0,01.
Skipulögð aðstoð var skoðuð sérstaklega á Akur-
Umræöa
Meðalaldur við vistun í hjúkrunarrými í Reykjavík
var 82,7 hjá körlum og 84,4 hjá konum. Meðalstig við
vistun í hjúkrunarrými í Reykjavík voru 55,7 hjá körl-
um og 55,5 hjá konum. Um þriðjungur vistaðra í
hjúkrunarrými í Reykjavík voru karlar. Einu ári eftir
vistunarmat, þar sem niðurstaðan var þörf í hjúkrun-
arrými, höfðu 59% karla vistast en 57% kvenna, 22%
karla höfðu látist en 14% kvenna og í lok ársins voru
19% karla enn að bíða og 29% kvenna.
Leitað var að þáttum í vistunarmatinu, sem spáðu
fyrir um lifun, og kom í ljós að hærri aldur, skert
hreyfigeta og skert hæfni til að matast spáðu fyrir um
skemmri lifun hjá körlum. Hjá konum voru spáþætt-
irnir hærri aldur og skert hreyfigeta. Samspil aldurs
og stiga í vistunarmatinu var skoðað og kom í ljós að
ungur aldraður karlmaður með mörg stig var með
aðeins lægri miðgildislifun en háaldraður karlmaður
með fá stig. Ungar aldraðar konur með mörg stig
voru með svipaða miðgildislifun og háaldraðar konur
með fá stig.
Nokkur breytileiki var milli heildarstiga án félags-
legra þátta við vistun á mismunandi hjúkrunarheim-
ilum. Meðalbið og lifun var einnig mismunandi milli
hjúkrunarheimila. A Akureyri vistuðust aldraðir
með marktækt fleiri stig en í Reykjavík og nágrenni
Reykjavíkur. Meðalaldur var einnig hærri á Akureyri
en sá munur var ekki marktækur. Meðallifun eftir
vistun í Reykjavík var 2,5 ár hjá körlum og 3,1 ár hjá
konum. Meðalbiðtími vistaðra í hjúkrunarrými var
breytilegur milli sveitarfélaga en stystur var hann í
Hafnarfirði þar sem hann var 113 dagar hjá körlum
og 166 hjá konum. I Reykjavík var meðalbiðtíminn
eftir vistun 219 dagar hjá körlum og 290 hjá konum.
f heilbrigðisáætlun er gert ráð fyrir því að aldraður
einstaklingur í mjög brýnni þörf fyrir vistun þurfi
ekki að bíða lengur en í 90 daga eftir vistun. Enn er
langt í að því markmiði sé náð en erfiðast er ástandið
í Reykjavík. Byggja þarf fleiri hjúkrunarrými eða
auka við þjónustu sem gerir fólki kleift að dvelja
lengur í heimahúsi, nema hvoru tveggja sé.
126 Læknablaðið 2004/90