Læknablaðið - 15.02.2004, Blaðsíða 37

FRÆÐIGREINAR / RISTILÞRENGSLI
Ristilþrengsli af völdum bólgueyðandi lyfj
a
Ágrip
Hjörtur Fr.
Hjartarson1
LÆKNIR
Nick Cariglia'
SÉRFRÆÐINGUR f
MELTINGARSJÚKDÓMUM
Jóhannes Björnsson2
SÉRFRÆÐINGUR í
LfFFÆRAMEINAFRÆÐI
Sjúklingurinn er 68 ára gamall karlmaður með slit-
gigt sem lagður var inn á bæklunardeild Fjórðungs-
sjúkrahússins á Akureyri (FSA) til gerviliðsaðgerðar
á mjöðm. Fyrir aðgerð fannst járnskortsblóðleysi.
Aðgerð var frestað á meðan skýringa blóðleysis var
leitað. Frekari rannsóknir leiddu í ljós sáramyndanir
í ristli með himnulíkum þrengingum. Voru hluti rist-
ils og dausgarnar fjarlægðir með skurðaðgerð.
Meinafræðirannsókn leiddi í ljós ristilþrengsli af því
tagi sem lýst hefur verið eftir töku bólgueyðandi lyfja
(NSAIDs). Sjúklingur hafði tekið díklófenak í um
það bil eitt og hálft ár fýrir komu vegna verkja frá
mjöðmum. Aður hefur verið lýst um það bil þrjátíu
tilfellum sárasjúkdóms í ristli með hringlaga þreng-
ingum af völdum bólgueyðandi lyfja. I ljósi þess að
notkun bólgueyðandi lyfja, sem ná hámarksþéttni í
sermi á löngum tíma eða frásogast í fjarhlutum melt-
ingarvegs eykst, má búast við að tilfellum sem þess-
um fjölgi á næstu árum.
Sjúkrasaga
'Fjóröungssjúkrahúsið á
Akureyri, 2Rannsóknastofa
Háskólans í meinafræði.
Fyrirspurnir og bréfaskipti:
Hjörtur Fr. Hjartarson,
Fjórðungssjúkrahúsinu á
Akureyri.
hjortur@fsa.is
Lykilorð: bólgueyðandi lyf
ristilbólgur, hringlaga
þrengingar.
Sjúklingurinn er 68 ára gamall karlmaður, almennt
hraustur en með sögu um vanstarfsemi í skjaldkirtli
og slitgigt í mjöðmum, sem lagðist inn á bæklunar-
lækningadeild FSA vegna fyrirhugaðrar gerviliðsað-
gerðar á mjöðm. Við innritun voru blóðhagur, elek-
trólýtar ásamt sökki og CRP athuguð. í ljós kom
blóðleysi með blóðrauðagildi 103 g/1, sem leiddi til
frekari rannsókna.
Við komu kvartaði sjúklingur undan verkjum frá
mjöðmum sem höfðu hrjáð hann árum saman. Að-
spurður kvaðst hann ekki hafa fundið fyrir óþægind-
um frá kvið, en staðfesti að hann hefði oft tekið eftir
dökkum eða svörtum hægðum, ásamt tilhneigingu til
hægðatregðu.
Við skoðun var blóðþrýstingur 130/70 og féll ekki
í réttstöðu, púls var 70 slög/mín. Skoðun hjarta og
lungna var án athugasemda. Kviður var mjúkur og
eymslalaus og engar fyrirferðir þreifuðust. Gerð var
endaþarmsskoðun sem einnig var án athugasemda
og próf fyrir blóði í saur reyndist neikvætt. Annað í
skoðun var eðlilegt eða athugasemdalaust.
Við komu var sjúklingur á eftirtöldum lyfjum:
díklófenak sýruhjúpstöflur 100 mg lxl; simvastatín
10 mg lxl og thyroxin-natrium 0,1 mg 2x1. Díkló-
fenak hafði hann tekið í um það bil hálft annað ár
vegna mjaðmaverkja.
Til skilgreiningar á blóðleysi voru eftirfarandi
ENGLISH SUMMARY
Hjartarson HF, Cariglia N, Björnsson J
Case report: NSAIDs-induced colopathy with
diaphragm-like strictures
Læknablaöið 2004; 90: 133-5
A sixty-eight-year old male with osteoarthritis was admit-
ted for elective hip replacement. Routine preoperative
tests found the patient to be anemic and the operation
was postponed. Colonoscopy revealed diaphragm-like
strictures and ulcerations in the right colon. A right hemi-
colectomy was performed. It is believed that the lesions
were due to the use of non-steroidal anti-inflammatory
drugs (NSAIDs), as the patient had been taking diclofenac
for the preceding eighteen months due to hip pain. At the
time of this diagnosis, apparoximately thirty cases of
colopathy with diaphragm-like strictures due to NSAID use
had been reported worldwide. It is likely that with increa-
sing use of slow-release and enterocoated preparations of
NSAIDs, the number of similar cases will increase.
Keywords: NSAIDs, colitis, diaphragm-like strictures.
Correspondence: Hjörtur Fr. Hjartarson, hjortur@fsa.is
blóðpróf tekin: B12, fólat, bilirubin, ferritín, ALP,
ASAT, ALAT og LD. Auk þess voru þrjú saursýni
athuguð með tilliti til blóðs. í ljós kom lækkun á
Læknablaðið 2004/90 133
L