Læknablaðið - 15.07.2004, Blaðsíða 35

FRÆÐIGREINAR / GÁTTATIF OG WARFARÍN
Tafla II. Aðrir áhættuþættir heilablóðþurrðar hjá sjúkling- um með gáttatif.
Áhættuþættir Fjöldi (n=159) %
Háþrýstingur 80 50
Sykursýki 24 15
Reykingar 78 49
Blóöfituhækkun 18 11
Hálsslagæöaþrengsli 25/68 37
Tafla III. Áhættuþættir fyrir segareki í gáttatifi hjá sjúk- lingum með gáttatif og heiladrep eða skamm- vinna blóðþurrð.
Áhættuþættir Fjöldi (n=159) %
Áður heilablóðfall/TIA 57 36
Háþrýstingur 80 50
Sykursýki 24 15
Stækkuö vinstri gátt 32 af 78 41
Skertur samdráttur vinstri slegils 24 af 82 29
128 (80,5%) hið minnsta einn áhættuþátt fyrir heila-
blóðfalli. Einungis 2,5% sjúklinganna voru yngri en
65 ára og án annarra þekktra áhættuþátta fyrir sega-
reki í gáttatifi.
Við komu á sjúkrahús voru aðeins 27 sjúklingar af
159 (17%) á warfarínmeðferð en 70 (44%) voru að
taka magnýl. Sjötíu og einn (45%) var hvorki á war-
faríni né magnýli við komu. Af þeim 124 sem höfðu
áður þekkt gáttatif voru 27 (22%) á warfaríni við
komu á sjúkrahús en 47 sjúklingar (40%) voru hvorki
á warfaríni né magnýli. Hlutfall sjúklinga með áður
þekkt gáttatif sem voru á warfarínmeðferð fyrir heila-
blóðfall var svipað yfir þau fjögur ár sem rannsóknin
náði til (mynd 1).
Alls 131 sjúklingur af þeim 159 sem voru með í
rannsókninni útskrifaðist af sjúkrahúsinu. Af þeim
útskrifuðust 74 af 131 (56%) á warfarínmeðferð, 51 af
131 (39%) með magnýl og 25 af 131 (19%) án blóð-
þynningarmeðferðar.
Þegar INR gildi þeirra sem voru á warfaríni voru
skoðuð nánar kom í ljós að 11 (41%) þeirra höfðu
verið undir viðmiðunarmörkum (INR > 2,0) við
komu á sjúkrahúsið með heilablóðfallið en þrír þeirra
með INR milli 1,8 og 2,0. Aðeins einn sjúklingur var
með INR yfir 3,0. Sextán sjúklingar (59%) af 27 sem
voru á warfaríni voru með INR milli 2,0 og 3,0 urn
það leyti sem þeir fengu heilaáfall.
Umræða
Meginniðurstaða þessarar könnunar var þríþætt. í
fyrsta lagi er gáttatif til staðar hjá umtalsverðum fjölda
sjúklinga með heiladrep og skammvinna blóðþurrð í
heila. í öðru lagi var notkun blóðþynningarlyfsins
warfarín ábótavant hjá sjúklingum með þekkt
gáttatif á rannsóknartímabilinu frá 1997 til 2000. í
þriðja lagi hafa sjúklingar með heilaáfall oft nokkra
áhættuþætti fyrir segareki og því vandasamt að átta
sig á orsakasamhenginu milli tilvistar gáttatifs og Mynd 1. Hlutfall gáttatifs-
heilaáfalls hjá hverjum og einum sjúklingi. sjúklinga á blóðþynningar-
Niðurstöður okkar sýndu að gáttatif er til staðar meðferð.
hjá 17% sjúklinga hérlendis með heiladrep eða
skammvinna blóðþurrð í heila þó takttruflunin hafi
einungis verið þekkt hjá 14% við komu á sjúkrahúsið.
Það er svipað hlutfall og sást í rannsókn á sjúklingum
með heilablóðfall á Sjúkrahúsi Reykjavfkur en í þeirri
rannsókn var hlutfall þeirra sem voru með þekkt
gáttatif við greiningu heilablóðfalls 16% (8). Erlendar
rannsóknir hafa sýnt að hlutfall áður þekkts gáttatifs
hjá sjúklingum með heiladrep var milli 15 og 17% (1,
9). I annarri erlendu rannsókninni var hlutfall heila-
blóðfalls um tvöfalt hærra hjá sjúklingum með gáttatif
en hjá samanburðarhópi sem var sambærilegur hvað
varðar aldur en án gáttatifs (9). í sömu rannsókn
var kannað algengi gáttatifs hjá sjúklingum með
heiladrep á 30 ára tímabili og kom í ljós hlutfallsleg
aukning á tíðni gáttatifs hjá öllum aldurshópum
en þó sýnu mest hjá þeim sem elstir voru. Þessar
niðurstöður benda því lil að gáttatif sé mögulegur
orsakavaldur heiladreps í allt að fimmtungi lilfella.
Þetta er þeim mun athyglisverðara í ljósi þess að hægt
er að draga verulega úr hættunni á segareki hjá þeim
sem hafa gáttatif með blóðþynningarmeðferð.
I dag er blóðþynning með warfaríni áhrifaríkasta
vörnin gegn heilablóðföllum vegna segareks frá
hjarta. Sem fyrr segir hefur í fjölda rannsókna verið
sýnt fram á ávinning blóðþynningar með warfaríni
hjá þeim gáttatifssjúklingum sem eru taldir í sérstakri
hættu á að fá segarek. Kannanir hafa ennfremur sýnt
að ávinningur af warfaríni er einnig til staðar hjá þeim
sem ekki eru þátttakendur í stórum klínískum rann-
sóknum og því ekki undir jafn tíðu og öflugu eftirliti
og þar tíðkast (10,11). Ávinningur af magnýli er ekki
nándar nærri eins mikill. í leiðbeiningum evrópsku
og amerísku hjartalæknasamtakanna um meðferð
gáttatifs er skýrt kveðið á um að þeir sem hafa gátta-
tif og einn af áhættuþáttunum fyrir segareki eigi að
vera á warfarínblóðþynningu ef ekki er frábending
Læknablaðið 2004/90 563