Læknablaðið - 15.09.2008, Blaðsíða 13

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKNIR
lagsreglur um það á kvennadeild Landspítala. Til
þess að tryggja nægilega blóðfyllu í slagæðum
naflastrengsins var töng fyrst sett á strenginn næst
móðurinni og síðan nær barninu. Síðan var dregið
blóð úr bláæð og slagæð til mælinga.
Sýrustig blóðs, blóðgös (p02 og pC02), súr-
efnismettun blóðs (S02) og styrkur mjólk-
ursýru í slagæða- og bláæðablóði voru mæld
í blóðgasamæli (Radiometer ABL system 25,
Kaupmannahöfn, Danmörku) sem staðsettur var
á vökudeild Barnaspítala Hringsins. Mæling á
almennum blóðhag, talning á kjömuðum rauðum
blóðkornum og mæling á þéttni erythrópóíetíns
var gerð á bláæðablóði á hefðbundinn hátt á rann-
sóknarstofu Landspítala.
Súrefnisinnihald blóðs var reiknað samkvæmt
jöfnunni:
(Hb x 1,36 x S02) + (0,0031 x p02),
þar sem Hb = þéttni blóðrauða (hemóglóbín)
í g/100 ml blóðs (9).
Tölfræðiútreikningar voru gerðir með forrit-
inu JMP (JMP 5.0.1 (Academic), SAS Institute
Inc. Cary, NC). Niðurstöður eru gefnar upp sem
meðaltal + staðalfrávik meðaltals eða miðgildi
(spönn), eftir því sem við á. Samanburður milli
hópanna tveggja var gerður með t-prófi þegar
samfelldar breytur voru normal-dreifðar, annars
með Wilcoxon-prófi. Við samanburð milli hóp-
anna tveggja þegar breytur voru ósamfelldar
var notað kí-kvaðrat próf. Parað t-próf var notað
þegar mælingar í bláæðablóði voru bornar saman
við mælingar í slagæðablóði. Einföld aðhvarfs-
greining (simple linear regression) var notuð til
að kanna fylgni milli samfelldra breyta. Fjölþátta
athvarfsgreining (multiple regression) var notuð
til að leiðrétta í tölfræðilegum útreikningum fyrir
muninn sem er á meðgöngulengd milli hópanna
tveggja. Tölfræðileg marktækni er miðuð við p-
gildi <0,05.
Tilskilin leyfi fengust fyrir rannsókninni hjá
siðanefnd Landspítala, Persónuvernd og lækn-
ingaforstjóra Landspítala.
Niðurstöður
Klínískir þættir
Ekki var marktækur munur á kyni barns,
fæðingarþyngd, höfuðummáli eða Apgar við 1 eða
5 mínútur (tafla I). Aldur mæðra barnanna sem
fæddu með valkeisaraskurði var marktækt hærri
en þeirra sem fæddust með eðlilegri fæðingu.
Meðgöngulengd barnanna sem fæddust eðlilega
var marktækt lengri en þeirra sem fæddust með
valkeisaraskurði. Jafnframt voru börnin sem
fæddust eðlilega marktækt lengri en þau sem
fæddust með valkeisaraskurði (tafla I).
Tafla II. Samanburður á sýru-basaveegi og þáttum sem segja til um súrefnisflutning til
fósturs í bláæð annars vegar og slagæð hins vegar.
Bláæðablóð Slagæöablóó p-gildi
Eölileg fæðing
pH 7,30 + 0,09 7,18 + 0,09 <0,001
pC02 (mmHg) 42,7 + 10,7 57,9 + 11,5 <0,001
p02 (mmHg) 30,3 + 7,2 21,7 + 7,9 <0,001
S02 (%) 60,9 + 16,2 36,2 + 15,8 <0,001
Súrefnisinnihald* 13,5 + 3,4 7,8+ 3,2 <0,001
Umframbasi (mmól/L) -5,9+ 3,7 -8,4+ 4,6 <0,001
Mjólkursýra (mmól/L) 4,5 + 1,7 5,3 + 1,6 <0,001
Valkeisaraskuröur
pH 7,36 + 0,04 7,29 + 0,05 <0,001
pC02 (mmHg) 42,5 +5,0 54,6 + 5,9 <0,001
p02 (mmHg) 27,6 + 5,5 14,2 + 3,9 <0,001
S02 (%) 62,7 + 13,8 22,6 + 10,6 <0,001
Súrefnisinnihald* 13,1 +3,1 4,7 +2,4 <0,001
Umframbasi (mmól/L) -1,4 + 1,7 -1,6 + 2,3 0,6
Mjólkursýra (mmól/L) 1,9 + 0,7 2,4+ 0,9 <0,001
* Súrefnisinnihald: ml súrefnis / 100 ml blóös
Allar fæðingar með valkeisaraskurði voru
gerðar í mænudeyfingu. Skurðarborðinu var hall-
að til vinstri um 15-20 gráður til þess að minnka
þrýsting á neðri holæð (vena cava inferior). Allar
konurnar sem fæddu með valkeisaraskurði fengu
súefni í nös, samkvæmt venju á svæfinga- og
gjörgæsludeild Landspítalans. Blóðþrýstingur var
mældur á einnar mínútu fresti og leitast var við
að halda honum sem næst því sem hann var fyrir
mænudeyfinguna. í þeim tilgangi var öllum kon-
unum gefinn hratt og ríkulega vökvi í æð og allar
konurnar nema sex fengu einnig lyfið efedrín til
að koma í veg fyrir og meðhöndla yfirvofandi
blóðþrýstingsfall. Yfirleitt var lyfið gefið í 5 eða 10
mg skömmtum og miðgildi þess heildarmagns af
efedríni sem var gefið var 15 mg (spönn 5-40 mg).
Samanburður á þáttum sem segja til um súrefnisflutn-
ing tilfósturs og sýru-basavægi milli hópanna tveggja.
Ekki var marktækur munur á súrefnismagni í
bláæðablóði milli hópanna tveggja (mynd 1). Hins
vegar voru börnin sem fæddust með valkeisara-
skurði með marktækt minna súrefnismagn í slag-
æðablóði en börnin sem fæddust með eðlilegri
fæðingu (sjá mynd).
Börnin sem fæddust eðlilega voru með mark-
tækt hærri styrk af erythrópóíetíni, fleiri kjörnuð
rauð blóðkorn og hærri þéttni blóðrauða í blóði
en börnin sem fæddust með valkeisaraskurði
(sjá mynd). Jákvæð fylgni var milli styrks eryt-
hrópóíetíns og fjölda kjarnaðra rauðra blóðkorna
í blóði bamartna sem fæddust eðlilega (R=0,7;
p<0,001), en ekki hjá börnunum sem fæddust með
valkeisaraskurði (R=0,04; p=0,27). Hins vegar var
LÆKNAblaðið 2008/94 585