Læknablaðið - 15.09.2008, Blaðsíða 29

FRÆÐIGREINAR
RANNSÓKNIR
sjá botnlangarof í sjálfu sýninu.
Metið var samhengi tímalengdar frá komu
sjúklings á spítala að aðgerð við algengi botnlang-
arofs. Skráður var fjöldi opinna aðgerða og að-
gerða með kviðsjá og metið var ástand botnlanga
eftir aðgerðartegund. í því sambandi var gerður
samanburður milli áranna í rannsókninni.
Öll skráning gagna fór fram undir sérstökum
rannsóknarnúmerum en ekki var unnið með nöfn
eða kennitölur eftir að lokið var við að afla upp-
lýsinga.
Tölfræðiúrvinnsla fór fram með forritunum
Microsoft Excel og StataCorp Stata. Notast var
við tví próf og Student's t-próf við útreikninga á
marktæki. Marktækigildi var sett sem p<0,05.
Leyfi fyrir rannsókninni voru fengin hjá
Vísindasiðanefnd Landspítala, Persónuvernd og
framkvæmdastjóra lækninga á Landspítala.
2006 1996
Tímabil
Mynd 1. Botnlangabólga í börnum á sjúkrahúsum höfuðborgarsvæðisins. Niðurstöður vefja-
greiningar fjarlægðra botnlanga.
Niðurstöður
Stúlkur voru fleiri en drengir á báðum rannsókn-
arárunum, 55 á móti 45 drengjum árið 2006 og 57
á móti 43 drengjum árið 1996. Árið 2006 var lægsti
aldur bams 3 ár og miðgildisaldur 12 ár en árið
1996 var lægsti aldur barns 2 ár en miðgildisaldur
11 ár. Rannsóknarhóparnir voru því mjög sam-
bærilegir hvað varðar aldur og kynjaskiptingu.
Árið 2006 var eitt tilfelli misræmis milli álits
skurðlæknis og álits meinafræðings þar sem botn-
langinn var metinn bólginn af skurðlækni en var
í raun eðlilegur samkvæmt dómi meinafræðings.
Við yfirferð vefjaglerja í þessari rannsókn var
fyrirliggjandi meinafræðisvari breytt í eitt skipti.
Ástand þess botnlanga var endurmetið sem eðli-
legt. Árið 1996 stangaðist mat skurðlæknis á við
meinafræðiniðurstöðu fimm sinnum. í einu tilfelli
var meinafræðirannsókn ekki gerð vegna þess að
ákveðið var í aðgerð að sneyða eðlilegan botn-
langa æðanæringu sinni og hverfa honum inn í hol
botnristils til eyðingar þar. Af þeim 100 sem rann-
sakaðir voru á árinu 2006 reyndust 82 hafa bólginn
botnlanga og af þeim voru 14 rofnir. Heildarmunur
á fjölda botnlanga með bólgu eða rof milli áranna
tveggja er lítill sem enginn (mynd 1).
Athugun á ástandi botnlanga eftir kyni sjúk-
lings (mynd 2) sýnir að stúlkur greindust mark-
tækt oftar með eðlilegan botnlanga en drengir,
bæði árið 2006 (p<0,01) og árið 1996 (p<0,01). Ekki
var marktækur mimur á tíðni rofs milli ára.
Ástand botnlanga eftir því hvort barn fór í opna
aðgerð eða aðgerð með kviðsjá var líka skoðað.
I rannsóknarhópnum árið 2006 fóru 27 af 100 í
aðgerð með kviðsjá, 25 stúlkur og 2 drengir. Árið
1996 fóru 7 börn í aðgerð með kviðsjá, 6 stúlkur
og 1 drengur. Marktækt fleiri voru með eðlilegan
8o
6o
| 40
;S
'ÍP
2 20
to
fa*
O
2006 2006 1996 1996
Drengir Stúlkur Drengir Stúlkur
(n=46) (n=54) (n=43) (n=57)
1— — i i i 1
p<o,oi p<o,oi

3 15 i i i i 3 1 17
36 32 i i j 35 31
6 8 i— i i —i— 5 1 9
□ Eðlilegir
□ Bólgnir án rofs
□ Bólgnir með
rofi
Ár ogkyn
botnlanga af þeim sem fóru í kviðsjáraðgerð árið
2006 (p<0,02), ekki var gerður tölfræðilegur sam-
anburður fyrir árið 1996 þar sem einstaklingarnir
voru fáir.
Við sundurliðun á því hversu snemma sjúk-
lingar komu á sjúkrahús eftir upphaf einkenna
kom í ljós að flestir komu inn á barnadeild á fyrstu
tveimur dögum sjúkdómsferlis á báðum tímabil-
um (tafla I). Þegar einungis er litið á þá sjúklinga
sem fengu rof sést að á báðum árum fóru lang-
flestir sjúklinganna í aðgerð innan 10 klst. (tafla
II). Yngsti einstaklingurinn sem fékk rof árið 2006
var 6 ára og yngsti einstaklingurinn sem fékk rof
árið 1996 var 7 ára. Af 12 einstaklingum sem fóru
í aðgerð og voru yngri en 6 ára var enginn botn-
langi rofinn. Við skoðun á heildarbiðtíma óháð
einkennalengd og ástandi botnlanga fyrir bæði
árin sést að flestir sjúklinganna fóru í aðgerð innan
10 klst. frá komu á sjúkrahúsið og reyndar flestir
Mynd 2. Samanburður
á meinafræðilegum grein-
ingum botnlanga eftir kyni
og ári. P-giidi sýna mjög
marktækan mun á óbólgnum
botnlöngum í hvorum rann-
sóknarhópi fyrir sig.
LÆKNAblaðið 2008/94 601