Fréttatíminn - 19.12.2014, Qupperneq 110

110 bækur Helgin 19.-21. desember 2014
 RitdómuR EnglaRyk
Bók BjöRgólfs mEst sElda ERlEnda Bókin

 RitdómuR táningaBók siguRðaR PálssonaR
Þ á er það komið, þriðja og síðasta bindið af endurminningaverki Sigurðar Pálssonar ljóðskálds.
Fyrri bækurnar tvær, Minnisbók og
Bernskubók komu út 2007 og 2011. Í
Táningabók segir Sigurður af tánings-
árum sínum í Vesturbæ Reykjavíkur
á sjöunda áratugnum. Landsprófi
lauk hann eftir nám í Hagaskóla og
stúdentsprófi frá Menntaskólanum í
Reykjavík árið 1967.
Glíman við minnið er endurtekið stef
í bókunum þremur og sú glíma er sér-
lega heillandi: „Í veruleikasköpun sinni
velur minnið úr og endurraðar. Auk
þess á ég því láni að fagna að geta bæði
munað og gleymt. Hið síðara er ekki
síðra en hið fyrra. Að geta gleymt, að
leyfa andlegum töflusvampi að þurrka
út ýmislegt krafl á töflu minnisins.“
(135)
Höfundur Táningabókar hefur val-
kvætt minni og veltir sér ekki upp úr
því sem er neikvætt eða leiðinlegt.
Hann skrifar til dæmis svo fallega um
alla samferðamenn sína að það er engu
líkara en að hann hafi bara kynnst
einstökum ljúfmennum á lífsleiðinni.
Það er þó ólíklegt að það sé þannig,
auðvitað velur hann úr það jákvæða,
oft fyndna, til umfjöllunar, enda
leggur Sigurður sig mjög fram um að
skemmta lesendum sínum. Þannig
teiknar hann sjálfan sig sem
táning alltaf sem svolítinn kjána,
lágvaxinn og hvatvísan, en sam-
ferðamenn hans eru gáfaðir,
listrænir og hreint ótrúlega
hæfileikaríkir. Og marga þess-
ara manna þekkjum við, þjóð-
kunna menn á borð við Vilmund
Gylfason, Pétur Gunnarsson,
Hrafn Gunnlaugsson og fleiri.
Vesturbærinn fyrir hálfri öld
síðan, M.R. fyrir hálfri öld
síðan, fólkið, skemmtistaðirnir,
allt stendur þetta svo ljóslifandi,
framandi og kunnuglegt í senn, eins
og höfundur hafi hreinlega skotið
okkur lesendum sínum í gegnum rúm
og tíma.
„Er hægt að lýsa því hvað það er
kjánalegt að vera fjórtán,
fimmtán, sextán
ára? Ég held
varla.
Samt
skal
ég
reyna,“ (122) segir höfundur Táninga-
bókar og lýsir því svo hvernig það er
að vera táningur, af slíkum skilningi
og næmi að annað eins hefur ekki sést.
Táningslýsingu sína kryddar hann
með fjöldanum öllum af sögum. Fróð-
legum sögum, fallegum sögum, drep-
fyndnum sögum. Aðdáendur skáldsins
Sigurðar fá líka sitthvað fyrir sinn
snúð í Táningabók, þar sem allmörg
kvæði eftir hann eru birt og sagt frá
því hvað kveikti hugmyndirnar að baki
þeim – og það sem er kannski mikil-
vægast, það er sagt frá áhrifavöldum
hans og innblæstri og því hvernig ljóð-
skáldið Sigurður Pálsson varð til.
P.S. Ég biðst afsökunar á þessu
óhóflega stjörnuregni, sem sýnir
náttúrlega það sem er löngu vitað,
að íslenskir gagnrýnendur eru skít-
hræddir við að styggja rithöfunda
og sletta því bara fimm stjörnum á
línuna. Nei, í alvöru, Sigurður Pálsson
er sennilega skemmtilegasti maður á
Íslandi og Táningabók er frábær bók.
Það er dagsatt.
Þórunn Hrefna Sigurjónsdóttir
ritstjorn@frettatiminn.is
Að muna bæði og gleyma
„Sagan fjallar um jólin í einfaldleika sínum og fegurð,“ segir
Steinunn Jóhannesdóttir rithöfundur. Steinunn er höfundur
bókarinnar Jólin hans Hallgríms, fyrstu barnabókarinnar um
Hallgrím Pétursson, sem kom nýverið út. Bókin hefur fengið
góðar viðtökur og hlaut meðal annars fjórar stjörnur hjá Lauf-
eyju Pálsdóttur, tíu ára ritdómara hér í Fréttatímanum.
Í ár eru 400 ár liðin frá fæðingu Hallgríms Péturssonar.
„Bókinni er ætlað að veita börnum sem fullorðnum innsýn í
bernsku Hallgríms, þær aðstæður sem hann ólst upp við í faðmi
stórrar fjölskyldu,“ segir Steinunn.
Bókin er ríkulega myndskreytt af Önnu Cynthiu Leplar.
Í myndum hennar er Hallgrímur í fyrsta sinn málaður sem barn.
Sömuleiðis er stórfjölskyldu Hallgríms í Gröf á Höfðaströnd gerð skil í
myndum í fyrsta sinn. Þess má geta að jólasýning Þjóðminjasafnsins í
ár byggir á myndum Önnu og Jólunum hans Hallgríms. Á sýningunni er
sett upp baðstofuhorn með gripum sem börn mega snerta og leika sér
að auk þess sem myndir Önnu prýða veggina.
Skemmtileg innsýn í bernsku Hallgríms
Ein af óvenjulegri bókunum í jólabókaflóðinu
að þessu sinni er Hvar er Mómó? Þetta er
ljósmyndabók eftir Andrew Knapp en í henni
eru birtar myndir af hundi höfundarins,
Mómó, sem hefur gaman
af að fela sig. Lesendur
geta svo skemmt sér
við að leita að Mómó á
síðum bókarinnar – ekki
ósvipað og í Hvar er
Valli?-bókunum.
Tilvalin skemmtibók
á kaffiborðið – ekki
síst fyrir yngstu kyn-
slóðina. Amazon útnefndi bókina á dögunum þá
bestu í flokknum Arts & Photography á árinu.
Mómó er hinn nýi Valli
Skáldsagan Englaryk fjallar
um unglingsstúlkuna Ölmu
og fjölskyldu hennar. Sú fjöl-
skylda glímir við sérkenni-
legt vandamál, en Alma hef-
ur nefnilega nýverið gerst
ákaflega trúuð. Í sumarfríi á
Spáni varð hún fyrir sterkri
trúarlegri reynslu, hitti sjálf-
an Jesú Krist og „frelsaðist“
eins og það er kallað.
Hin bjargfasta trú á það
að Frelsarinn sé með henni
í daglegu lífi, hún geti rætt
við hann og að hún verði
ennfremur að breyta eins
og hann veldur töluverðum
usla innan fjölskyldunnar
og í bæjarfélaginu þar sem
Alma býr. Hún umgengst til
að mynda drykkjusjúklinga
og gerir sig „bersynduga“
með því að sofa hjá strák og
segja svo öllum frá því, en það er of mikið, jafnvel
fyrir skilningsríkasta fólk.
Til þess að bjarga sjálfri sér fer fjölskyldan í sam-
talsmeðferð til geðlæknisins Snæfríðar Björnsdótt-
ur. Hjá henni horfast fjölskyldumeðlimir í augu við
sjálfa sig og hver annan og grímur taka að falla.
Alma afhjúpar með trú sinni og breytni, eins og
Jesús.
Höfundur hittir naglann á höfuðið þegar hún
fjallar um trú einstaklingsins sem síðasta tabúið í
samfélaginu. Það verður sífellt minna vesen að koma
út úr skápnum með alla hluti, ýmiss konar sjúkdóma
og erfiðleika, en trúin er feimnismál. Saklaus og pen
þjóðkirkjutrú þykir kannski í lagi, en „ofsatrú“ er
litin hornauga. Sá sem hefur einnig fjallað um þetta
í íslenskum bókmenntum er Ísak Harðarson, hann
á sérlega eftirminnileg ljóð um tabúið sem trúin er
í samtímanum.
Guðrún Eva skrifar bæði áreynslulausan og
fallegan stíl. Það er líka einhver sjaldséð viska í
þessari bók og djúpur skilningur á mannlegu eðli.
Tilfinningin sem helst situr eftir þegar maður
hefur lokið við að lesa er sú að það sé eiginlega
allt fallegt við bókina. Stíllinn, söguefnið, kápan.
Eftirbragð Englaryks er einstaklega gott og það
hverfur sennilega ekki í bráð. -þhs
Síðasta tabúið

táningabók
Sigurður Pálsson
JPV útgáfa, 2014, 288 s.

Englaryk
Guðrún Eva Mínervudóttir
JPV útgáfa, 262 s.
Íslendinga hefur greinilega
verið farið að þyrsta í nýja
bók eftir Camillu Läckberg
því Ljónatemjarinn er aðra
vikuna í röð í fyrsta sæti
metsölulista Eymundsson.
Í öðru sæti er DNA Yrsu
Sigurðardóttur og Kamp
Knox Arnaldar Indriða-
sonar er í þriðja sæti.
Bók Eggerts Þórs Bern-
harðssonar, Sveitin í sálinni, nýtur áfram mikilla
vinsælda og hoppar úr sjöunda sæti í það fimmta.
Mest selda erlenda bókin er bók Björgólfs Thors
Björgólfssonar, Billions to Bust - and Back. Mest
selda ljóðabókin er Enginn dans við ufsaklett eftir
Elísabetu Jökulsdóttur en hún fékk einmitt fimm
stjörnur í gagnrýni Fréttatímans á dögunum.
Steinunn
Jóhannes-
dóttir.
Guðrún Eva
Mínervudóttir.
Sigurður
Pálsson.
Ég biðst
afsökunar
á þessu
óhóflega
stjörnu­
regni,
sem sýnir
náttúrlega
það sem er
löngu vitað,
að íslenskir
gagn­
rýnendur
eru skít­
hræddir við
að styggja
rithöfunda
og sletta því
bara fimm
stjörnum á
línuna.
Guðlaugur A Magnússon
Skólavörðustíg 10 • Reykjavík • www.gam.is • sími 5625222
Við hönnun skeiðarinnar sóttum
við innblástur í okkar gömlu
hefðir enda ber hún emeleringu
eins og fyrstu skeiðarnar okkar.
Skeiðin fæst eingöngu í verslun
Guðlaugs á Skólavörðustíg.
Hönnun: Hanna S. Magnúsdóttir
Smíðuð úr 925 sterling silfri
Jólaskeiðin 2014
Hin eina sanna jólaskeið
okkar íslendinga í 68 ár
í 90 ár