Þjóðlíf - 01.06.1987, Blaðsíða 52

I N N L E N T
fyrir sér og gera það með þessu móti. Jafn-
framt eru til menn sem vilja sýna vald sitt
yfir konum með því að kaupa þær fyrir
peninga. Enn aðrir segja að það sé þægileg
tilfinning að geta greitt fyrir þessa þjónustu
og þurfa ekki að axla neina ábyrgð á kon-
unni í staðinn. „Maður fær sitt og hún það
sem upp var sett og okkar viðskiptum er
lokið“, var haft eftir einum viðskiptavini.
Einn hóp enn er vert að minnast á: Vænd-
iskonur tala um karlmenn sem vilja fara í
„mömmuleik“. Þeir vilja vera litlir strákar,
lausir við alla þá ábyrgð sem vort samfélag
leggur þeim á herðar. I faðmi vændiskvenna
tekst þeim þetta.
Þær íslensku konur sem ég talaði við voru
að mestu sammála ofangreindu, en bættu
reyndar við að þeim fyndist algengt að til
þeirra kæmu menn sem væru tilfinningalega
bældir og ættu mjög erfitt með að tala um
sín mál. Þetta segir okkur jafnframt að ís-
lensku vændiskonurnar séu töluvert sér-
stakar að því leyti að þær kynnast oftast vel
sínum viðskiptavinum og vita um þeirra
tilfinningamál. Það er því ekki að undra að
þær líti á sig sem félagsráðgjafa. Það er m.a.
þess vegna sem íslenskar konur koma svo
sterkar út í samanburði við norskar vændis-
konur. Reyndar skal það tekið fram að
þetta á ekki við þær konur eða stúlkur sem
stunda vímuefnavændi. Þar er hljóðið allt
annað og líkist meira reynslu norskra vænd-
iskvenna.
Ég átti tal við þrjá karlmenn sem hafa
keypt sér konu á íslandi. Þeim bar öllum
saman um eitt: Þeir litu ekki á íslenskar
konur sömu augum og ef þeir hefðu keypt
sér vændiskonur erlendis. Éinn sagði t.d. að
hann væri ánægður með að geta stutt konu
sem vantaði peninga til þess að koma sér
áfram, hann hefði nóg af peningum. Annar
sagði að þetta væri lítið ævintýri sem gæfi
lífinu tilgang og fleira í þeim dúr. Það kom
aldrei fram nein vorkunnsemi hjá þessum
karlmönnum, enda kannski ekkert til að
vorkenna. Ég náði ekki í neinn karlmann
sem hafði keypt sér þjónustu vímuefna-
vændiskvenna, en hins vegar hef ég upplýs-
ingar frá annarri íslenskri könnun þar sem
talað var við karlmenn um þessi mál. Auð-
vitað sögðust þeir vorkenna þessum stelpum
en þeir voru meira á sama báti og þær. Eins
og áður sagði litu þeir aldrei á sig sem kúnna
eða viðskiptavin, heldur sem félaga sem
hjálpaði í neyð.
VÆNDI í VIÐSKIPTAHEIMINUM. Það
þykir alveg sérstök ástæða til þess að fjalla
um þetta fyrirbrigði, því vændi hefur tengst
viðskiptaheiminum lengi.
Erlendis er vændi í þessum skilningi mjög
algengt og það þykir næsta sjálfsagt að karl-
menn sem eru í viðskiptaerindum fái sér
konu „til fylgdar", eins og það heitir á
tæknimáli. Þar sem þetta er alþekkt erlendis
er ekki úr vegi að athuga hvernig þessi mál
standa hérlendis.
Það kom á daginn að þetta er ekki óþekkt
fyrirbæri hérlendis og einn af viðmælendum
mínum hafði eingöngu fengið viðskiptavini í
gegnum slík tengsl.
Önnur kona hafði sitt lifibrauð af þessari
þjónustu í mörg ár, þótt í dag sé hún „sest í
helgan stein“, eins og hún orðaði það. Hún
sagði að starfið væri fólgið í því að hitta
karlmenn og borða með þeim; maður yrði
að líta vel út og vera meðvitaður um þá
umræðu sem í gangi væri á hverjum tíma.
Hún komst í kynni við þetta í gegnum starf
sitt sem flugfreyja, fyrst erlendis og síðan
hér heima. Það er sama sagan hér að þessar
konur litu heldur ekki á sig sem vændis-
konur heldur sem fylgdarkonur, og það var
undir hælinn lagt hvort þær fengu greitt í
peningum eða gjöfum.
LEIÐ TIL PESS AÐ KOMAST AF?
Þessi umfjöllun hér á framan leiðir til
þeirrar niðurstöðu að vændi sé ein af þeim
leiðum sem íslenskar konur hafa valið til
þess að komast af fjárhagslega. Það hefur
einnig komið fram að þetta er ekki ný leið
og hefur verið til hér í langan tíma. Hinsveg-
ar er ósvarað þeirri spurningu af hverju
konur velja þessa leið. Er það e.t.v. svo að
konum sé svo þröngur stakkur búinn fjár-
hagslega í íslensku samfélagi að þær séu
neýddar til þess að fara þessa leið vilji þær
ekki fá á sig stimpil félagslegrar neyðar? Er
betra að taka þá áhættu sem þessu starfi
fylgir en að ganga stofnana á milli og grát-
biðja um hjálp sem að öllu jöfnu fæst ekki
fyrr en allt er komið í óefni?
Er þetta kannski eina starfið þar sem
konur geta einar ákveðið sín laun?
Það er ekki tilgangurinn með þessan
grein að ráðast á þá félagslegu þjónustu sem
býðst hér á landi. Það er hinsvegar óhjá-
kvæmilegt að velta henni fyrir sér eftir að
hafa rætt við þær konur sem stunda vændi-
Það kom greinilega fram hjá öllum þei*11
sem talað var við, að ef þær hefðu átt ein-
hvern annan kost sem hefði gefið þeim
möguleika á betri lífsskilyrðum hefðu þ*r
allar sem ein valið hann. Hvað sem sagt vaf
til þess að verja sjálfa sig og starfið, þá ef
upphafið alltaf það sama. Þetta voru/ern
konur í fjárhagsvandræðum sem ákveða að
bjarga sér og börnum sínum á þennan hátt.
Hið margumtalaða góðæri kemur senni'
lega ekki til með að skila sér til þessarra
kvenna — í það minnsta ekki með þe|lT1
hætti sem æskilegt hefði verið. Hitt má svo
vel vera að góðærið skili sér í aukinni eft'
irspurn eftir vændi og íslenskir karlmenn
borgi enn betur en þeir hafa gert hingað tn-
Er það sanngjarnt í þjóðfélagi þar sem
almenn velferð ríkir og hælir sér af jafnréttn
að konur þurfi að selja eigin líkama til þesS
að geta búið við mannsæmandi skilyrði og
veitt börnum sínum það uppeldi sem sski'
legt er talið?
■ Hansfna Bjarnfríbur Einarsdóttir

52