Þjóðlíf - 01.06.1987, Blaðsíða 66

TÆKNI & VÍSINDI
Hljómtæki
Hvað er að gerast?
HÉR í UPPHAFI þessarar greinar langar
mig að þakka forsvarsmönnum PJÓÐLIFS
fyrir þá víðsýni að hafa áhuga á að taka inn
umfjöllun um hljómtæki í blað sitt. Vonandi
verður hún til fróðleiks og ánægju fyrir les-
endur, en hér verður leitast við að koma
sem víðast við og væri vel þegið ef lesendur
hefðu eitthvað til málanna að leggja.
Eftir að hafa velt því fyrir mér um hvað og
hvernig ætti að byrja þessi skrif, komst ég að
þeirri niðurstöðu að eðlilegast væri að skoða
hver staða hljómtækjanna væri í dag. Hvað
hefur verið að gerast undanfarin ár, hvert
stefnir, hvernig má skipta hljómtækjum eftir
verði og gæðum? Hvers vegna leggja sumir í
miklar fjárfestingar í hljómtækjum? Það er
hollt að gera sér svolitla grein fyrir þessu
áður en farið er að skýra frá einstökum
þáttum, svo sem geislaspilaranum og öðru
merkilegu sem hefur verið að gerast í heimi
hljómtækjanna. En vindum okkur í fyrstu
hugleiðinguna: Hvar stöndum við?
Nánast er útilokað fyrir leikmenn að ætla
sér að kynnast öllum þeim breytingum sem
verða í heimi hljómtækjanna nema bá helst í
gegnum tímarit sem fjalla um þau. I gegnum
þessi tímarit fáum við nánast allar þær upp-
lýsingar sem völ er á. En það sem stendur
skrifað þarf ekki endilega að vera það sem
þú samþykkir eða það sem þér líkar best svo
það ber að taka slíkum skrifum með ákveðn-
um fyrirvara. Þess vegna þarf sá sem t.d.
hefur áhuga á að kaupa sér hljómtæki, hvort
heldur eitt einstakt stykki eða heila sam-
stæðu, að kanna allar forsendur fyrir
kaupunum ákaflega vel. En hvernig fer
kaupandinn að?
VALIÐ. Kaupandi á íslandi hefur ekki úr
miklu að velja. Til landsins eru flutt inn
stöðluð tæki sem fylla tvo neðstu flokkana
af þeim fjórum sem við getum flokkað
hljómtæki í og rétt rúmlega það. Þetta er
ódýrasti og næst ódýrasti flokkurinn. Eitt-
hvað er síðan flutt inn af hljómtækjum sem
gætu talist til gæðahljómtækja, en ekkert er
flutt inn af hágæðahljómtækjum. Hinsvegar
er hægt að fá þau tæki hér, en þau eru aldrei
til á lager og í flestum tilfellum tekur 6-8
vikur að fá þau til landsins. Því þarf
kaupandinn að gera sér grein fyrir hversu
miklum peningum hann þarf að verja til að
fá það sem hann sækist eftir. Þessu má líka
snúa við og segja: Hversu stóra peninga-
upphæð vill hann nota og hvað fær hann
fyrir þá? Hér ber að athuga að ekki er hægt
að hlusta á þessi dýru tæki svo kaupandinn
rennir jafvel nokkuð blint í sjóinn.
En það er ekki svo einfalt að ætla sér að
eyða ákveðinni upphæð. Gott er að gera sér
grein fyrir hvort byggja á hljómtækin upp og
þá hvernig. Þegar þannig er farið að er
oftast byrjað á að kaupa plötuspilara, hljóð-
dós, magnara og tvo hátalara. Útvarpi og
segulbandi er síðan bætt við síðar ef ástæða
eða efni leyfa. Þannig er hægt að verja hærri
upphæð í þessa þrjá hluti. Og ef vel er valið
má búa til hljómtækjasett sem stenst allar
helstu frumkröfurnar. Hverjar þessar frum-
kröfur eru verður komið að síðar.
En hvar er kaupandinn þá staddur? Er
nóg að kaupa hljómtækin og bera þau heim,
taka upp, tengja og byrja að njóta góðs
hljóms? Nei, það hefur alla tíð talist aðeins
helmingur kaupanna að gera sjálf kaupin og
koma tækjunum heim. Hinn helmingurinn
er að koma þeim vel fyrir og stilla, svo það
sem tækin bjóða uppá komist til skila. En
hvernig á að stilla hljómtækin og hvernig á
að koma þeim fyrir? Því miður eru við þessu
þrjú svör. Því miður segi ég, því tvö þeirra
eru ekki jákvæð. í fyrsta lagi eru flest þau
hljómtæki sem verið er að selja hér ekki í
þeim gæðaflokki að vert sé að eyða miklum
tíma í stillingar. í öðru lagi hafa flestir selj-
endur og sölumenn þeirra ekki þekkingu
eða áhuga á að veita kaupendum þessa að-
stoð. Þetta vill hafa þau áhrif að kaupandinn
spyr ekki þeirra spurninga sem eðlilegt væri
— ög fær þar af leiðandi ekki þær upplýsing-
ar sem hann ætti að fá. Hann heldur að
vörumerki(ð) eigi að hljóma vel, enda segir
auglýsingin það. Þetta heitir að kaupa sig í
standard.
TVÖ SKILYRÐI. En aftur að því sem
málið snýst um. Einhver kann að spyrja:
Hvernig á ég að heyra mun á hljómtækjum?
Það er ótrúlega algengt að fólk varpi þessari
spurningu fram og alltaf er svarið það sama.
Allt sem til þarf er tvennt — og í öllum
tilfellum hefur þú annað. í fyrsta lagi þarf
tvö eyru; í öðru lagi áhuga. Ef sá sem gerir
kaupin hefur ekki áhuga á að heyra mun
milli tækja, þá heyrir hann ekki mun. En að
sjálfsögðu verður hann að vita eftir hverju
hann á að hlusta. Og þar mætum við öðru
vandamáli sem þessi greinarflokkur gæti
hjálpað til við að leysa. Það vantar upplýs-
ingar.
Það einfaldasta sem kaupandinn getur
gert er að fara með plötu sem hann veit
hvernig hljómar heima hjá sér (eða einhvers
staðar þar sem hann þekkir vel til) og bera
saman við það sem hann heyrir í verslun-
inni. En hann verður að vara sig á því að í
því hljómtækjasetti sem hann hlustar á, eru
hlutir sem „lita“ þann hljóm sem hann er að
hlusta á og gefa honum því ekki rétta mynd
af því sem hann heyrir. Þetta á við þegar á
að kaupa einstakan hlut (plötuspilara, hátal-
ara o.s.frv.) en ekki þegar verið er að skoða
heilt sett. En hvað ef platan hljómar ekki
eins og kaupandinn þekkir hana? Þá er að
átta sig á hvar mismunurinn liggur. Hann
getur legið í öðruvísi bassa, miðju eða toppi-
(Til að útskýra mismunandi hljóm eru notuð
algeng lýsingarorð sem geta hljómað undar-
lega í eyrum ókunnugra. Þetta er hlutur sem
66