Þjóðlíf - 01.01.1990, Blaðsíða 27

Það fjölgar í lögrcglunni í kjölfaríð á úheiðar■
legum fréttaflutningi.
hún nefnd til að skoða málið og bauð til
fundar við sig ættingjum fórnarlambanna,
lögregluþjónum og öðrum sem eru í nán-
um tengslum við ofbeldið. Jafnframt var
ákveðið að leggja til herðingu á refsingum.
Gildir það jafnt um ofbeldisverk sem og
leigu á myndböndum sem innihalda
„óþarfa“ ofbeldi. Geta menn nú átt á
hættu allt að tveggja ára fangelsi sjái þeir
ekki til þess að myndbönd þeirra stuði
sem fæsta.
En nú fóru menn loks að rumska. Af-
brotafræðingurinn Jerzy Sarnecki benti á
að þær tölur sem aðgengilegar væru bentu
til þess að fjölgun ofbeldisafbrota væri
mjög óveruleg. Greinilegt væri einnig að
ungmenni fremdu stöðugt færri slík af-
brot. Taldi hann að það stafaði af því að
gildismat kvenna væri að vinna á í samfé-
laginu og þá fyrst og fremst meðal ungs
fólks. Konur notuðu sjaldnar ofbeldi til
lausnar vandamálum en karlar og því
drægi smám saman úr því.
Taldi hann meðaljónum lítil hætta búin
þó þeir væru á götum og torgum eftir að
skyggja tekur. Ámóta líklegt væri að mað-
ur brynni inni og að vera drepinn í átök-
um. Sex sinnum líklegra væri að umferð-
arslys yrði mönnum að aldurtila. Ofbeldið
á götum úti væri aðallega þeirrar gerðar að
drukknir ungir menn áreittu aðra unga
menn og úr því yrðu átök. Algerlega
ástæðulaust ofbeldi væri sárasjaldgæft.
Og nú tók einhver sig til og leit nánar á
þau ofbeldisverk sem áður voru nefnd.
Bættist þá heldur betur í upplýsingaforð-
ann. Öllum vitnum að drápi unglingsins
ber saman um að undanfari þess hafi verið
heiftúðugar deilur og áreitni. Ungi mað-
urinn hafi síðan ráðist að andstæðingi sín-
um með planka að vopni og barið hann.
Að endalokin urðu afskorinn háls stafaði
þannig ekki af ástæðulausri illmennsku
þess er verknaðinn framdi.
Á sama hátt kom í ljós að móðirin
áðurnefnda var illilega alkoholiseruð og
hafði lengi átt í útistöðum við unglinga
hverfisins. Upphaf átakanna við ungling-
ana fjóra var áreitni hennar og hávaði í
neðanjarðarlest í Stokkhólmi. Var með
ólíkindum hversu hátt áfengismagn
mældist í blóði hennar og hlýtur hún að
hafa verið dauðadrukkin.
Þetta er að sjálfsögðu ekki sagt verkn-
uðum þessum til afsökunar. En það
er athyglivert að hér birtist allt önnur
mynd af hversu hætt fólki almennt er. í
báðum tilfellum var áfengi og áreitni und-
anfari drápsins. Ákærandinn í fyrrnefnda
málinu viðurkenndi líka í fjölmiðlum að
sú mynd er upp var dregin í upphafi væri
ekki rétt í öllum atriðum. „En,“ bætti
hann við, „hún hefur haft visst áróðurs-
gildi.“
Og það er víst óhætt að segja það.
Gamalmenni eru enn hræddari en áður,
það fjölgar í lögreglunni, refsingar eru
hertar og fylgismönnum ritskoðunar og
fjölmiðlabanna vex fiskur um hrygg.
Þannig höfum við þokast feti nær hinu
Orwellska samfélagi einangrunar og skoð-
anakúgunar. Og allt undir styrkri leiðsögn
fjölmiðla.
0
gangur græningja hér í Svíþjóð og annars
staðar í Evrópu hefur haft í för með sér, að
það er talið mikilvægt frá hreinu pólitísku
sjónarmiði, að geta sýnt lit í umhverfis-
verndarmálum. Eitt af því sem nefndin
telur breytingunum til gildis, er að áburð-
arnotkun muni minnka en áburðarnotkun
bænda er talin ein af höfuðorsökum und-
anhalds lífríkis í vötnum og ám. Nokkuð
er þessi skoðun nefndarinnar umdeild.
Hafa menn bent á að jafnvel þó breytingin
hafi í för með sér heildarfækkun bænda
muni þeir sem eftir verða nauðbeygðir til
að gjörnýta land sitt. Megi því jafnvel gera
ráð fyrir að áburðarnotkun sem og eitrun
muni aukast.
Sem vænta má hafa fulltrúar bænda
brugðist heldur illa við tillögum þessum.
Samtök þeirra sem hér eru nokkuð sterk,
hafa óskað viðræðna við ríkisvaldið og lýst
sig algerlega mótfallin hverri þeirri breyt-
ingu á landbúnaðarstefnunni er hafi í för
með sér fækkun bænda eða býla. Ríkis-
stjórnin hefur að sjálfsögðu fallist á að eiga
viðræður við fulltrúa bænda og hafa marg-
ir orðið til að minna á að þetta sé ekki í
fyrsta sinn sem tillögur séu gerðar um
álíka breytingar. Hingað til hafi þó ekkert
breyst og sjálfsagt verði niðurstaðan svip-
uð nú eftir að bændur hafi rætt við jafnað-
armenn.
Ýmislegt er þó sem bendir til að nú
verði orðin ein ekki látin nægja. Auk
þeirra röksemda sem áður hafa verið tald-
ar, er rétt að hafa í huga að svipaðar breyt-
ingar hafa átt sér stað víða í Evrópu eða eru
að eiga sér stað. Má því einnig líta á breyt-
inguna sem enn eina viðleitni Svía að að-
laga sig að breytingum þeim sem að eiga
sér nú stað innan ríkja Efnahagsbanda-
lagsins.
Þá ber og að nefna að vinnuaflsskortur
er að verða verulegt vandamál í Svíþjóð og
þarf því ekki að óttast að fækkun bænda
leiði til atvinnuleysis. Þingmannanefndin
telur að störfum innan landbúnaðar muni
fækka um 2.500 til 5.000 verði breyting-
arnar framkvæmdar og mun ekki verða
erfiðleikum bundið að fá því vinnuafli ein-
hverja aðra iðju. Bændur sjálfir telja þó að
um mun meiri fækkun verði að ræða og
ganga sumir svo langt að telja að landbún-
aðarhéruðin skánsku muni leggjast af.
ólitísk staða bænda er einnig mun
veikari en hún hefur áður verið.
Töluleg fækkun þeirra hefur gert sitt og
teljast bændur nú ekki lengur mikilvæg-
ustu bandamenn verkafólks er jafnaðar-
menn leggja upp stjórnlist sína. Mikilvægt
er að mun erfiðara er bændum nú að beita
þrýstiaðgerðum. Nóg er til af ódýrum
landbúnaðarvörum í Evrópu og óhætt að
reikna með að neytendur séu flestir á því
að verð á matvöru megi að skaðlausu
lækka nokkuð. Matvöruverð í Svíþjóð er
með því hæsta sem gerist í Evrópu.
0
ÞJÓÐLÍF 27