Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2008, Síða 28

XVIII. ÞING FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA
FYLGIRIT 57
nn og komu skyndilega tæpum 10 klukkustundum áður þegar
hann var í svokölluðu Ashtanga-jóga. Var hann þá í bakfettu og
andaði um leið í gegnum nefið með lokað spjaldbrjósk. Þetta
kallast ujjayi-öndun og er eins konar afbrigði af svokallaðri
valsalva-öndun. Hann var ekki veikindalegur við komu og lífs-
mörk eðlileg. Ekki sást loft undir húð og hlustun á lungum var
eðlileg. Hins vegar heyrðust skruðningsóhljóð yfir hjarta. Bæði
hjartalínurit og hjartaómun reyndust eðlileg. Á röntgenmynd af
lungum sást loft í miðmæti og loftrönd í hægra hluta gollurs-
húss. Verkirnir héldu áfram og sjö klukkustundum eftir komu
voru fengnar tölvusneiðmyndir af brjóst- og kviðarholi. Þar sást
loftið í miðmætinu betur og umlukti það vélindað. Einnig sást
loftrönd í gollurshúsi en ekki loftbrjóst eða merki um fleiðru-
og/eða gollurshússvökva. Tæpum hálfum sólarhring frá komu
var gerð skuggaefnisrannsókn af vélinda og maga sem var eðli-
leg. Smám saman rénaði verkurinn og sólarhring síðar var hann
útskrifaður nánast verkjalaus. Skoðun þremur dögum síðar var
eðlileg og röntgenmynd af lungum sýndi minna loft í miðmæti,
sérstaklega vinstra megin. Nú rúmu hálfu ári síðar er hann við
góða heilsu. Ekki hefur borið á endurteknum einkennum þrátt
fyrir áframhaldandi iðkun jóga.
Umræða: Loftmiðmæti getur greinst án áverkasögu, jafnvel eftir
iðkun jóga eins og í þessu tilviki. Slíku tilfelli hefur aðeins verið
lýst einu sinni áður.
Ályktun: Þetta tilfelli sýnir mikilvægi þess að rannsaka ein-
staklinga með brjóstverki ítarlega til að finna orsakir.
V 4 Sjálfsprottið loftbrjóst báðum megin samtímis vegna
iungnameinvarpa eistnakrabbameins. Sjúkratilfelli
Gígja Guðbrandsdóttir1, Ásgerður Sverrisdóttir2, Adolf Þráinsson3,
Guðmundur Vikar Einarsson’, Tómas Guðbjartsson4-5
1 Þvagfæraskurðdeild, 2krabbameinslækningadeild,
’myndgreiningardeild, Jhjarta- og lungnaskurðdeild Landspítala,
5læknadeild HÍ
gigjag@hotmail. com
Inngangur: Sjálfsprottið loftbrjóst er algengur sjúkdómur sem í
2-4% tilvika getur greinst báðum megin samtímis (simultaneous
bilateral spontaneous pneumothorax, SBPS). Er þá oftast um
lífshættulegt ástand að ræða, enda langflestir þessara sjúklinga
með langvinna lungnasjúkdóma, til dæmis lungnaþembu
og herpusjúkdóma. í einstaka tilfellum getur SBPS greinst í
sjúklingum með aðra sjúkdóma í lungum, oftast krabbamein.
Hér er lýst ungum manni með SBSP vegna lungnameinvarpa
eistnakrabbameins.
Sjúkratilfelli: Átján ára karlmaður leitaði á bráðamóttöku
Landspítala með tveggja daga sögu um mæði og brjóstverk.
Hann hafði aldrei reykt en sex mánuðum áður hafði hann
greinst með eistnakrabbamein (non-seminoma) með meinvörp-
um í heila, augum, aftanskinurými og báðum lungum. Hægra
eista var fjarlægt og gefin lyfjameðferð með bleomýcíni, etopos-
íði og cisplatíni. Sjúkdómurinn í lungum svaraði meðferð mjög
vel. Fjórum mánuðum síðar voru merki um stækkun meinvarpa
í heila og var þá lyfjameðferð breytt í etoposíð, ifosfamíð auk
cisplatíns. Þar að auki var beitt tveggja mánaða geislameðferð
á höfuð og háskammtasterameðferð (prednisólon) sem hann
hafði nýlokið við þegar hann kom á bráðamóttöku. Þar var
hann einkennalítill í hvíld, „cushingoid", með öndunartíðni
28, S02 97% án súrefnis, blóðþrýstingur 136/86 og púls 120.
Öndunarhljóð voru minnkuð beggja vegna og á lungnamynd
og tölvusneiðmynd af lungum sást loftbrjóst beggja vegna,
með 48% samfalli á hægra lunga og 51% á því vinstra. Komið
var fyrir brjóstholskera beggja vegna og tveimur dögum síðar,
þegar loftleki hafði stöðvast, var gerð fleiðruerting (pleurodes-
is) með mepacrine (alls fjórir skammtar hvoru megin á fjórum
dögum) sem hann þoldi vel. Einkenni gengu til baka, brjósthols-
kerar voru fjarlægðir tveimur dögum síðar og síðan hafin ný
lyfjameðferð. Stuttu eftir útskrift greindust lifrarmeinvörp og
heilameinvörpin reyndust stækkandi. Lést hann úr þeim tæpum
tveimur mánuðum síðar.
Umræða: SBPS getur greinst hjá sjúklingum með lungnamein-
vörp eistnakrabbameins. Um er að ræða afar sjaldgæft fyrirbæri
og er orsök loftlekans talin blæðing inn í meinvarp aðlægt fleiðru
eða drep, til dæmis eftir krabbameinslyfjameðferð. Athyglisvert
er hversu lítil einkenni þessi sjúklingur hafði í hvíld, jafnvel þótt
stór hluti beggja lungna væri samanfallinn.
V 5 Miðaldra reykingamaður með risablöðru í lunga.
Sjúkratilfelli
Hilmir Ásgeirsson1, Dóra Lúðvíksdóttir1, Ólafur Kjartansson2, Tómas
Guðbjartsson34
'Lungnadeild, 2myndgreiningardeild, 3hjarta- og lungnaskurðdeild
Landspítala, Jlæknadeild HÍ
hilmirasg@yahoo. com
Inngangur: Risablaðra í lunga (giant bulla) er þunnveggja loft-
fyllt rými sem nær yfir meira en þriðjung lungans. Fyrirbærið
er sjaldgæft og orsökin eyðing og þensla á lungnavef líkt og
sést í lungnaþembu. í blöðrunum er lítið loftflæði og taka þær
lítinn þátt í loftskiptum. Með vaxandi stærð blöðrunnar finna
sjúklingar fyrir mæði og hætta á fylgikvillum eins og blæðing-
um, sýkingum og loftbrjósti eykst. Því getur þurft að fjarlægja
risablöðrur með skurðaðgerð.
Sjúkratilfelli: Fjörutíu og níu ára stórreykingamaður var greind-
ur á lungnamynd með risastóra blöðru í hægra lunga. Hann
hafði þriggja mánaða sögu um endurteknar efri loftvegasýking-
ar, þurran hósta og vaxandi mæði. Hann var áður hraustur og
hafði ekki fyrri sögu um lungnasjúkdóma. Á tölvusneiðmynd
sást að blaðran var 17 cm í þvermál og var staðsett í neðra
blaði en þrýsti á efra og miðblað. Auk þess sáust minni blöðrur
miðlægt í efra blaði en vinstra lunga var eðlilegt að sjá. Rúmmál
blaðranna mældist 3,2 L á tölvusneiðmynd. Með því að bera
saman lungnarúmmálsmælingar með tveimur mismunandi
aðferðum, þrýstingsaðferð (heildarlungnarúmmál) og þynn-
ingaraðferð (lungnarúmmál með virku loftflæði), var rúmmál
blaðranna áætlað 2,9 L. Á blástursprófi sást talsverð herpa en
þó með blandaðri mynd. Vegna einkenna sjúklings og stærðar
blaðranna var ákveðið að taka sjúkling í aðgerð. Risablaðran
var fjarlægð í heild sinni með leifum neðra blaðs (lobectomy)
en blöðrurnar í efra blaði voru fjarlægðar með fleygskurði (bul-
28 LÆKNAblaöið 2008/94