Fréttatíminn - 17.04.2015, Blaðsíða 20

Maður er stöð-
ugt að þiggja
frá jörðinni svo
við verðum að
hugsa um hana.
Þetta er mat-
arkistan okkar.
„You dont shit
where you eat.“
É g vildi óska þess að fólk myndi opna augun fyrir því hversu skaðlegt plast er umhverfinu. Það eru sífellt að koma
fram nýjar rannsóknir sem sýna fram á skað-
semi þess en fjölgun á plastumbúðum hefur
nánast verið logarithmísk síðan þær komu á
almennan markað seinnipart síðustu aldar,“
segir Dísa Anderiman en hún hefur nú sett
umhverfisvæna taupoka í framleiðslu í sam-
starfi við prentsmiðjuna Odda. Taupokann
kallar hún Listapokann en hann er hannaður
í samstarfi við myndlistarkonununa Gabríelu
Friðriksdóttur. „Þetta eru ótrúlega flottir og
níðsterkir pokar,“ segir Dísa. „Verkin hennar
Gabríelu njóta sín svo vel og gera það að verk-
um að þú passar vel upp á þinn poka, manst
eftir honum og svo eignast þú listaverk.“
Fyrst til að rækta rúkóla á Íslandi
Dísa hefur barist fyrir bættari og umhverfis-
vænni heimi í mörg ár og lifað meira og minna
sjálfbæru lífi síðan hún fluttist í Mosfellsdalinn
fyrir tuttugu og fimm árum. „Ég stofnaði líf-
ræna grænmetismarkaðinn í Mosfellsdal fyrir
um tuttugu árum með vinkonu minni, Tristan
Gribbin, og bræðrunum í Dalsgarði. Pabbi
hennar var algjör frumkvöðull í sjálfbærum
lífsstíl. Hann stofnaði og stuðlaði að sjálfbær-
um þorpum víða um heim og það veitti okkur
Vill plast-
pokalaust
Ísland
Dísu Anderiman hefur verið umhugað um sjálfbæran lífsstíl
síðan hún fluttist í Mosfellsdalinn til að rækta grænmeti og elta
hesta fyrir tuttugu og fimm árum. Hún var ein þeirra fyrstu til
að selja grænmeti beint frá býli og var fyrsta konan á Íslandi til
að rækta og selja rúkóla – eða klettasalat. Fyrir tuttugu árum
byrjaði hún að hvetja fólk til að raða grænmeti í körfur frekar
en plastpoka og í dag berst hún fyrir því að Ísland feti í fótspor
þeirra landa sem hafa alfarið bannað einnota plastpoka.
Dísa Anderiman leggur áherslu á að taupokar nýtist öllum, jafnt konum sem körlum og stelpum sem
strákum. Listapokinn sé fallegur og eigulegur poki sem allir geti borið með stolti. Hann sé yfirlýsing
um að þú standir með jörðinni gegn plasti. Hér er Dísa með tveimur af sínum fjórum börnum, Brynju
og Skildi. Mynd/Bjarni Grímsson.
Fallegra að setja mat í körfu
en plast
„Ég var alltaf að hvetja fólk til að
koma með körfur á markaðinn því
við vildum ekki selja grænmetið í
pokum,“ segir Dísa. „Ég náði í allar
körfur sem ég fann og skreytti borð-
in með þeim því það er bæði yfirlýs-
ing, fallegt og girnilegra svo ekki sé
nú talað um ánægjuna af því að setja
grænmeti í körfur frekar en plast.“
„Með því að búa í dalnum og í
gegnum vinkonu mína, hana Trist-
an, fór ég að verða sífellt meðvitað-
ari um sjálfbærni og það hversu
mikilvægt það er að nýta allt og
minnka ruslið, bæði mat og um-
búðir. Ég er með hænur, kindur og
hesta og allir matarafgangar fara í
dýrin og krummana. Þeir sem ekki
eiga dýr geta notað moltu og búið til
bestu mold í heimi fyrir innanhús-
plöntur eða til að bæta mold í garð-
inum. Svo nota ég skítinn í garðinn
og á túnin og allt er í jafnvægi. Mað-
ur er stöðugt að þiggja frá jörðinni
svo við verðum að hugsa um hana.
Þetta er matarkistan okkar,“ segir
Dísa ákveðin. „You dont shit where
you eat.“
Vill plastpokalaust Ísland
Dísa er ötul talskona gegn plasti og
hennar draumur er að Ísland verði
í framtíðinni plastpokalaust land.
„Bæði borgir og heilu löndin eru
orðin plastpokalaus og ég sé ekkert
því til fyrirstöðu að Íslandi verði þar
á meðal. Hér fara 45 milljónir burð-
arplastpoka í ruslið á hverju ári, og
þá hafa ekki verið taldar allar aðrar
plastumbúðir. Draumurinn minn er
að í framtíðinni verði hér allir með
fjölnota taupoka í stað plastpoka,
og að þeir gangi bara á milli fólks,
svona eins og maður skiptist á regn-
hlífum í London.“
„Ég man þegar ég var lítil stelpa,
en þá sáust engir plastpokar hér á
landi, hvernig hún amma mín setti
alltaf þrjú dagblöð í skúringafötu
og þegar hún var full braut maður
saman efstu blöðin og henti. Það
sem er svo hættulegt í dag er það
að það er búið að slíta samhengið
milli úrgangs og ábyrgðar. Fólk
þarf ekki lengur að hugsa út í það
hvert ruslið fer. Fólk virðist því mið-
ur ekki hugsa lengra en út í svörtu
ruslatunnuna, þar stoppar ábyrgðin.
Þetta er eitthvað sem við þurfum að
breyta því ábyrgðin er okkar allra.“
Halla Harðardóttir
halla@frettatiminn.is
mikinn innblástur. Sjálf hafði ég
búið í Danmörku þar sem ég var vön
að kaupa ferska vöru beint frá býli
undir berum himni og saknaði þess
alltaf rosalega. Svo keypti ég minn
bóndabæ upp í sveit og fór að rækta
grænmeti og elta hesta,“ segir Dísa
en hún var meðal annars fyrsta
manneskjan til að rækta og selja
rúkóla og svartkál á Íslandi. „Já, ég
held ég megi nú alveg monta mig
aðeins af því,“ segir hún og hlær.
Listapokinn kemur út í takmörkuðu
upplagi og er hugmyndin að gefa út
fleiri poka með ólíkum listamönnum.
Pokinn er óblægður sterkur taupoki,
með góðum handföngum sem hægt er
að sveifla yfir öxlina. Pokann er hægt
að nálgadst í prensmiðjunni Odda.
Hvað á að nota
undir ruslið?
n Ekkert – ef þú
er með moltu
fyrir matarúr-
gang og flokkar
þá er ekkert rusl
eftir.
n Dagblöð.
n Bréfpoka.
n Hríspoka,
maíspoka eða
kartöflupoka.
n Stjórnvöld víðs-
vegar um heiminn
hafa ákveðið að
taka sér stöðu gegn
einnota plastpokum
og með umhverfinu.
n Rúanda, Kína,
Taívan og Makedónía
hafa alfarið bannað
plastpoka.
n Nokkrar borgir í
Bandaríkjunum eru
plastpokafríar. Árið
2014 varð Kalifornía
fyrsta fylkið til að
setja lög sem banna
sölu plastpoka.
n Í apríl 2014 setti
Evrópuþingið sér það
markmið að minnka
plastnotkun um 50%
fyrir árið 2017 og um
80% fyrir árið 2019.
n Árið 2003 setti Dan-
mörk skatt á heildsala
sem gefa plastpoka. Í
kjölfarið fóru verslanir
að rukka fyrir pokana
og að hvetja til
notkunar á taupokum,
körfum og netum.
Í dag er minnsta
plastnotkun í Evrópu
í Danmörku, þar sem
hver Dani notar um 4
plastpoka á ári, miðað
við 466 poka meðaltal
í Portúgal, Póllandi og
Slóvakíu.
n Árið 2011 bannaði
Ítalía sölu á plast-
pokum sem eru ekki
úr lífrænum efnum
sem brotna niður í
náttúrunni.
20 viðtal Helgin 17.-19. apríl 2015
Þrif í matvælafyrirtækjum kalla á
fagmennsku og öguð vinnubrögð.
Sérþekking starfsfólks ISS tryggir
að þrif í matvælaiðnaði standist
þær ströngu gæðakröfur sem til
þeirra eru gerðar.
Við hugsum í lausnum.
Fáðu upplýsingar um þjónustuna.
580 0600 | sala@iss.is
„Fagmennska
og gæði”
Heildarlausnir í fasteignaþjónustu.
Enginn viðskiptavinur hefur sömu þarfir.
Við sérsníðum lausnir sem henta
hverjum og einum.
F A S T E I G N A U M S J Ó N | R Æ S T I N G | M A T V Æ L A Þ R I F | S É R V E R K E F N I | V E I T I N G A R | I S S . I S