Læknablaðið - 01.05.2014, Blaðsíða 41

u M F J ö l l u n O G G R E i n a R
LÆKNAblaðið 2014/100 301
búinn að lesa mikið um sjálfsvíg hef ég
ekki rekist á mikið um þetta, hvernig þessu
fólki líður.
Það er þó lykillinn að skilningi á
vandanum að reyna að átta sig á því hvað
gerir það að verkum að fólk tekur þessa
ákvörðun og hvernig því líður meðan
það er að taka hana. Hvað er það í þessu
lífi sem er svo yfirþyrmandi að það vill
ekki lifa lengur? Sjálfsvíg er sjaldnast
skyndiákvörðun nema kannski hjá
ungum og hvatvísum karlmönnum. Hjá
flestum öðrum er þetta löng saga þar sem
sjálfsmorðið er að þróast og vaxa fram
sem lausn á ákveðnum vandamálum,
ákveðnum veruleika. En menn geta verið
að skipuleggja tvennt í einu, framtíðina og
að fyrirfara sér. Kannski ætla ég í nám í
útlöndum í haust en það gæti líka verið að
ég drepi mig í kvöld.“
Markhópurinn er íslenska þjóðin
„Á hverju ári fyrirfara 35-40 manns sér
hérlendis og um 400 til viðbótar gera
tilraunir sem mistakast. Hjá þeim síðar-
nefndu gerist það að þeir gefa lífinu og
líkamanum tækifæri. Þótt andinn, sálin
eða hugurinn séu ákveðin í að deyja er
líkaminn alltaf á móti því, hann vill lifa
lengur og berst á móti.
Annar hópur gerir tilraun sem á að
mistakast en þeir eru fyrst og fremst
að senda frá sér neyðaróp. Sumir taka
banvænan skammt af töflum og senda
svo sms-skilaboð. Komi þau skilaboð fyrir
augu þess sem þau eru send verður við-
komandi bjargað, annars ekki. Þetta er
eins og rússnesk rúlletta.“
– En fyrir hvern er þessi bók skrifuð?
„Hún er skrifuð fyrir íslensku þjóðina.
Ég hef oft verið spurður hver sé mark-
hópur bókarinnar og hann er íslenska
þjóðin, hugsandi fólk sem veltir fyrir sér
hlutunum. Hún er ekki skrifuð sérstaklega
fyrir heilbrigðisstarfsfólk eða annað
fagfólk. Þetta eru spurningar sem allir
velta fyrir sér einhverntíma á ævinni, enda
eðlilegt að hinn hugsandi maður velti fyrir
sér möguleikum sínum í lífinu, eigin for-
gengileika, lífi og dauða. Það er út í bláinn
að tala um markhóp því þessi bók á erindi
við alla. Hún er ekki skrifuð sérstaklega
fyrir kollegana en einnig fyrir þá eins og
aðra hugsandi menn.“
Ekki skemmtiprógramm
Jóhanna er þekkt fyrir aðra listræna starf-
semi en að myndskreyta bækur. Hvernig
kom það til? „Það var skyndiákvörðun að
skreyta bókina og Óttar vildi að ég gerði
það. Ég tók mér í hönd penna með svörtu
bleki og teiknaði nokkrar myndir. Ég hef
lengst af verið í öðru en fór að fitla við
myndlist á gamals aldri. Ég er svo köld
og fór beint í að fjalla um sjálfsvígin í
stað þess að æfa mig á fallegri barnabók.
Maður fær ekki mörg tækifæri svo ég varð
að stökkva á þetta.“
Síðasta bók Óttars fjallaði um geðræna
kvilla hjá hetjum Íslendingasagna. Hún
vakti mikla athygli og Óttar og Jóhanna
fóru víða og fluttu skemmtidagskrá þar
sem bókin var í brennidepli.
„Nei, ég sé ekki fyrir mér skemmtipró-
gramm núna en get vel hugsað mér að
halda fyrirlestra um efni bókarinnar. Fólk
þarf að fræðast um þessi mál og ræða þau.
Ég vona að sem flestir velti fyrir sér eigin
tilveru. Einhver verður að ríða á vaðið
og tala um þessa hluti,“ segir Óttar Guð-
mundsson geðlæknir að lokum.
Hjónin Jóhanna Þórhallsdóttir tón- og myndlistarkona og Óttar Guðmundsson geðlæknir á góðri stund í Finnlandi.