Læknablaðið - 01.05.2014, Blaðsíða 29

LÆKNAblaðið 2014/100 289
Við rákumst varla á neinar jökulsprungur þar til komið var upp
fyrir Sveinsgnípu, en hún er nokkur hundruð metrum sunnan við
Sveinstind í ríflega 1900 metra hæð. Engin þeirra reyndist þó erfið
yfirferðar.
Þegar komið var að rótum Sveinstinds blasti við toppur Hvanna-
dalshnjúks hinum megin öskjunnar, en sjálf askjan var hulin
skýjum. Frá þessu sjónarhorni er Hnjúkurinn mun tilkomumeiri
en að sunnanverðu og mátti með kíki grilla í tugi göngumanna í
halarófu á leið á tindinni (mynd 10). Þetta var ógleymanleg sjón.
Þar sem aðstæður voru eins og best verður á kosið ákváðum
við að ganga erfiðari leið á tindinn eftir bröttum og mjóum hrygg
að sunnanverðu, en leiðin að norðanverðu er auðfarnari og oftar
farin (mynd 11). Notast var við snjóakkeri til tryggingar og voru
göngumenn kirfilega festir í línu. Gætt var ítrustu varúðar, enda
blasti Hrútárjökull við næstum kílómetra neðar á hægri hönd.
Allir komust á tindinn og hópurinn gaf sér góðan tíma til að njóta
útsýnisins og taka myndir (mynd 12).
Gangan niður var ekki síður eftirminnileg en uppgangan. Sól
skein í heiði og útsýnið var afar tilkomumikið.
Greinarhöfundar drógust nokkuð aftur úr öðrum göngu-
mönnum á niðurleið. Ástæðan var sú að Sveinn hafði í ferðabók
sinni lýst steini einum miklum og setti á hann fangamark sitt, P,
og skildi eftir koparpening við vörðuna. Þetta gerði hann til að
auðvelda öðrum að finna uppgönguleiðina.
Hver einasti steinn sem kom til greina var skoðaður í bak og
fyrir (mynd 13). Allt kom þó fyrir ekki. Steinninn fannst ekki
S a G a l æ k n i S F R æ ð i n n a R
Hinn 11. ágústmánaðar vorum við á fótum löngu fyrir sólarupprás í því skyni
að ganga á hið mikla fjall Öræfajökul, sem Eggert Ólafsson telur jafnvel hæsta
fjall landsins. Veður var alveg kyrrt og ekki ský á lofti. Ég festi miða á tjaldið
með tilkynningu um ferðalag okkar, ef við skyldum verða til á jöklinum, og hélt
síðan af stað við þriðja mann frá eyðibýlinu Kvískerjum kl. 5¾ að morgni, útbú-
inn með loftvog, hitamæli, lítinn áttavita, oddhamar, jöklabroddstaf og 8 faðma
langan vað. Leið okkar lá fyrst upp eftir allbröttum undirhlíðum. Loks komum
við að jökulbrúninni, er kl. var 8¾, og hvíldum okkur þar á dálitlum hól.
-------
Við héldum áfram upp eftir suðausturhalla jökulsins, þar sem brattinn var
minnstur, fórum fram hjá nokkrum svörtum þursabergsklettum, sem stóðu upp
úr ísnum, og yfir fjöldamargar sprungur, sem sást ekki til botns í. Loftið tók nú,
eins og vant er á slíkum stöðum, að verða of þunnt og andardrátturinn alltof
léttur. Annar félaga minna varð svo kvíðafullur og syfjaður, að við urðum loks
að skilja hann eftir, og féll hann jafnskjótt í svefn og hann fleygði sér niður í
snjóinn. Hinn fylgdarmaðurinn, sem að upplagi átti vanda fyrir hjartverk og
þunglyndi og auk þess var fullur af kenjum, varð því léttari í lund og kátari,
því hærra sem við komum, og fann ekki til neinna óþæginda né þreytu vegna
loftsins.3
Mynd 11. Hryggurinn sem gengið var eftir úr suðri upp á Sveinstind. Sjá má gönguleiðina hægra megin á hryggnum. Þverhnípi er til hægri niður á Hrútárjökul, nokkur hundruð
metrum neðar. Mynd: Engilbert Sigurðsson.
Ég veitti einkum athygli falljöklinum, sem skriðið hefur niður rétt austan við
Kvísker. Yfirborð hans virtist alsett bogadregnum línum . . . alveg eins og fall-
jökull þessi hefði runnið fram hálfbráðinn eða sem þykkt seigfljótandi efni.
Skyldi þetta ekki vera nokkur sönnun þess, að ísinn sé í eðli sínu – án þess að
bráðna – fljótandi að nokkru leyti, líkt og ýmsar tegundir af harpixi …3
Á hólnum nýnefnda byggðum við vörðu úr grjóti og lögðum ofan á hana dansk-
an eirpening, svo að þeir, er kynnu að vilja feta í spor okkar, geti fundið staðinn,
þar sem við gengum á jökulinn og vafalaust er hinn allra greiðfærasti, sem til er,
meðan jökullinn breytir sér ekki. Loftvogin sýndi nú 25’ 9¼ og hitinn var 18°
C. Við komum heim í tjald okkar á Kvískerjum kl. 4 ½ síðdegis.3