Læknablaðið - 01.05.2015, Blaðsíða 31

■ ■ ■ Hávar sigurjónsson
Verðlaunahafi úr sjóði Árna Kristins-
sonar og Þórðar Harðarsonar árið 2015
er Sigurður Yngvi Kristinsson prófessor
fyrir rannsóknir sínar á sviði faralds-
fræði blóð- og mergsjúkdóma. Verð-
launin voru afhent við hátíðlega athöfn á
Vísindadögum Landspítalans 28. apríl.
Um er að ræða verðlaunasjóð í læknisfræði
og skyldum greinum sem stofnaður var
af Árna Kristinssyni og Þórði Harðarsyni
sem báðir voru yfirlæknar á Landspítal-
anum og prófessorar við Háskóla Íslands.
Þetta er í 7. skipti sem verðlaunin eru veitt
og nema þau 3,5 milljónum króna. Þau
eru því einhver stærstu verðlaun sem veitt
eru íslenskum vísindamönnum. Fimm til-
nefningar bárust nú og eru allt mjög hæfir
vísindamenn á ýmsum sviðum líffræði og
læknisfræði.
Verðlaunahafinn að þessu sinni er Sig-
urður Yngvi Kristinsson prófessor. Hann
lauk sérnámi í lyflækningum og blóð-
sjúkdómafræði við Karolinska sjúkrahúsið
í Stokkhólmi árið 2006 og doktorsprófi í
blóðsjúkdómafræði árið 2009. Eftir það
starfaði hann í þrjú ár við sömu stofnun
við lækningar og rannsóknir. Sigurður
Yngvi er prófessor við læknadeild Háskóla
Íslands og starfandi læknir á Landspítala,
en viðheldur einnig starfstengslum við
Karolinska sjúkrahúsið.
Frami Sigurðar hefur orðið skjótur.
Strax eftir lokapróf í læknisfræði birti
hann sem fyrsti höfundur tvær greinar í
virtum tímaritum. Þær fjölluðu báðar um
faraldsfræði sjúkdóma, sykursýki og hvít-
blæðis og tengsl þeirra við erfðir.
Segja má að þessar fyrstu greinar hafi
sagt fyrir um framtíðarrannsóknarferil
Sigurðar Yngva. Núna liggja eftir hann á 8.
tug vísindagreina sem birst hafa í virtum
tímaritum. Þær hafa að verulegu leyti
snúist um faraldsfræði blóð- og mergsjúk-
dóma. Hann hefur nálgast viðfangsefni sitt
frá ýmsum hliðum: Út frá erfðamynstri,
áhættuþáttum, greiningu, nýgengi, með-
ferð, lifun, afdrifum, fylgikvillum, t.d.
storknunarhættu, ónæmisfræði, auk félags-
legra þátta. Sigurður Yngvi hefur oftar en
ekki verið fyrsti höfundur greina sinna.
Eftir heimkomuna hefur hann haft
örvandi áhrif á ungt íslenskt vísindafólk
og gengið á hólm við vísindaverkefni sem
íslenskur veruleiki ber í skauti sínu. Á
sviði faraldsfræði blóðsjúkdóma stendur
Sigurður Yngvi í fremstu röð á heimsvísu.
Skilja betur eðli sjúkdómanna
Í stuttu spjalli við Læknablaðið um rann-
sóknir sínar kveðst Sigurður hafa ein-
beitt sér að undanförnu að rannsóknum á
sjúkdómnum mergæxli (myeloma) og for-
stigi hans. „Ég hef lagt áherslu á að reyna
að skilja áhættuþætti þessara sjúkdóma,
til dæmis erfðamynstur og áhrif þeirra
á horfur einstaklinga með sjúkdóminn.
Ég hef verið svo heppinn að fá með mér
frábært fólk í rannsóknarhópinn minn,
sem hefur stækkað tiltölulega fljótt síðan
ég flutti til Íslands 2012 og samanstendur
nú af 6 doktorsnemum og tölfræðingi auk
þess sem nokkrir læknanemar og almennir
læknar hafa tekið þátt í ýmsum verkefn-
um. Ég legg mikla áherslu á að nemarnir
læri vísindalega nálgun og komi að öllum
stigum rannsóknanna til að setja sig inn
í fræðin, skilgreina rannsóknartilgátur,
hanna rannsóknarsnið, túlka tölfræði-
aðferðir og skrifa grein ásamt því að
kynna niðurstöður á vísindaþingum.
Efniviður rannsókna okkar eru meðal
annars gagnagrunnar sem við settum
saman í Svíþjóð og byggja á sænskum
sjúklingaskrám en einnig erum við nú að
rannsaka íslenska sjúklinga. Hér á Íslandi
eru ótrúleg tækifæri til framúrskarandi
vísindarannsókna og hef ég verið svo
heppinn að vera í samstarfi við Íslenska
erfðagreiningu um rannsóknir á blóð-
sjúkdómum og höfum við nú þegar birt
greinar úr þeim efnivið. Einnig höfum
við í samstarfi við Hjartavernd og há-
skólastofnanir í Bandaríkjunum sett af stað
umfangsmiklar rannsóknir á afdrifum ein-
staklinga með forstig mergæxlis. Allt snýst
þetta að sjálfsögðu um sjúklingana og að
reyna að skilja sjúkdómana betur svo að
við getum í framtíðinni fundið við þeim
lækningu. Rannsóknir okkar eru vonandi
liður í þvi ferli.“
Aðspurður um hvaða þýðingu verð-
launin hafi segir Sigurður ljóst að sam-
keppnisstyrkir hér á landi séu færri og
fjárhæðirnar lægri hér en víða annars
staðar. „Þess vegna hefur það mikla
þýðingu fyrir minn rannsóknarhóp að
fá þennan styrk. Við munum geta haldið
áfram því starfi sem við lögðum upp með
og að öllum líkindum ná að stækka hópinn
strax í haust. Fyrir mig persónulega er
styrkurinn mikil viðurkenning á því sem
við höfum verið að gera og hvatning til að
halda áfram á sömu braut.“
Viðurkenning
fyrir rannsóknir
á blóð- og
mergsjúkdómum
Stjórn verðlaunasjóðsins ásamt verðlaunahafa: Frá
vinstri: Árni Kristinsson, Sigurður Yngvi Kristinsson,
Steinunn Þórðardóttir og Þórður Harðarson.
LÆKNAblaðið 2015/101 263
U M F J Ö l l U n O G G R E i n a R