Læknablaðið - 01.05.2015, Blaðsíða 21

LÆKNAblaðið 2015/101 253
Töflur og gröf voru búin til í Microsoft Excel. Marktektarmörk
voru p=0,05. Við tölfræðilega úrvinnslu voru notuð kí-kvaðrat-
próf ef breytan var raðbreyta. Öll próf voru einnig reiknuð ós-
tikuð ef hópar voru smáir. Við skoðun á forspárþáttum var not-
ast við einþátta lifunargreiningu (univariable survival analysis) og
fjölþátta lifunargreiningu (multivariable Cox proportional hazards
model). Logrank-próf var reiknað þegar bornar voru saman ein-
stakar Kaplan-Meier-lifunarkúrfur. Brottfall var reiknað sem
fjöldi þeirra sem hættu í meðferð á tímabilinu, bæði með og án
52 vikna takmarksins. Þeir sem luku meðferð með bata eða voru
enn í virkri meðferð þegar eftirfylgnitíma rannsóknar lauk voru
bornir saman við þá sem duttu úr meðferð þegar forspárþættir
voru skoðaðir. Reiknaður var áhættutími hvers einstaklings á
rannsóknartímabilinu (person time at risk) og þannig tekið tillit til
mismunandi meðferðartíma hvers einstaklings við útreikninga.
Leyfi fyrir rannsókninni var samþykkt af siðanefnd Land-
spítalans. Einnig fékkst leyfi hjá Persónuvernd. Leyfi til aðgangs
að sjúkraskrám var fengið hjá skráarhaldaranum, Birni Zoëga,
lækningaforstjóra Landspítala.
Niðurstöður
Lýðfræðilegar upplýsingar um rannsóknarhóp
Konur voru í miklum meirihluta og voru á aldrinum 17-53 ára en
karlar á aldrinum 20-33 ára. Meðalaldur hópsins var 26,3 ár (±8,6).
Meðalaldur kvenna var 26,2 ár en meðalaldur karla var 26,7 ár.
Allir sjúklingar voru á lífi þegar rannsóknargögnum var safnað.
Víðtækum lýðfræðilegum upplýsingum var safnað um sjúklinga-
hóp en þær má finna í töflu I. Það sem einkennir hópinn er að
þetta eru ungir einstaklingar, flestir með grunnskólapróf, búa
með fjölskyldum og hafa háa tíðni fyrri áfalla (79,6%) og sjálfsvígs-
tilrauna (23,6%).
Átröskun og samsláttur geðraskana (comorbidity)
Lotugræðgi var algengasta greiningin en hún greindist hjá 52,7%.
Næst algengust var ÁENS, hjá 36,8% sjúklinga. Sjúklingar greind-
ir með lystarstol voru 10,4%, sjá mynd 2.
Við mat á tímalengd sjúkdóms var miðað við hvenær sjúk-
lingur sjálfur taldi að átröskunin hefði byrjað samkvæmt grein-
ingarviðtali. Stysti tími sjúkdóms var tæplega hálft ár en lengsti
tíminn var rúmlega 35 ár. Meðaltímalengd sjúkdóms var 8,1 ár
(±7,1). Fjöldi sjúklinga sem var í fyrsta skipti að leita meðferðar
vegna átröskunar var 127 (69,8%) en 55 (30,2%) sjúklingar höfðu
áður leitað aðstoðar vegna þess.
Helstu samhliða geðraskanir voru skráðar og þeim skipt í
flokka. Einungis var skoðað algengi greininga sem gerðar voru
á meðferðartímabilinu þar sem verið var að kanna áhrif þeirra á
meðferðarheldni og því þurftu einkenni að vera virk.
R a n n s Ó k n
Tafla I. Lýðfræðilegar og klínískar upplýsingar um sjúklingahóp sem fylgt var
eftir (n= 182).
N %
kyn
konur 176 (96,7)
karlar 6 (3,3)
Líkamsþyngdarstuðull
<18,5 28 (15,6)
18,5-24,9 114 (63,3)
25,0-29,9 24 (13,3)
>30,0 14 (7,8)
Menntun
Grunnskólapróf 112 (61,9)
Stúdentspróf 44 (24,3)
Háskólapróf 25 (13,8)
Heimilisaðstæður
Býr hjá foreldrum 69 (37,9)
Býr ein/einn 27 (14,8)
Býr með maka/vini 27 (14,8)
Býr með fjölskyldu (barn á heimili) 59 (32,4)
Þjóðerni
Íslendingar 176 (96,7)
Útlendingar 6 (3,3)
Atvinna
Atvinnulaus/á opinberri framfærslu 57 (31,3)
Í vinnu 51 (28,0)
Í skóla 74 (40,7)
Tegund átröskunar
Lystarstol (F50.0/ F50.1) 19 (10,4)
Lotugræðgi (F50.2/ F50.3) 96 (52,7)
Átröskun ekki nánar skilgreind (F50.9) 67 (36,8)
Samhliða sjúkdómsgreiningar
Einhver samhliða sjúkdómsgreining 136 (74,7)
kvíða- eða þunglyndisröskun (F30.-/F40.-) 132 (72,5)
ofvirkni og/eða athyglisbrestur (F90.-) 28 (15,4)
Persónuleikaröskun (F60.-) 15 (8,2)
Fíknigreiningar
Fíknigreining einhvern tímann á lífsleið 56 (30,8)
Skaðleg notkun alkóhóls (F10.1) 4 2,2)
Fíkniheilkenni af völdum alkóhóls (F10.2) 23 (12,6)
Fíkniheilkenni af völdum kannabisefna (F12.2) 1 (0,5)
Misnotkun lyfja (F19.1) 3 (1,6)
Lyfjafíkn (F19.2) 25 (13,7)
Áföll á lífsleiðinni 144 (79,6)
Saga um sjálfsvígstilraun/-tilraunir 43 (23,6)
Mynd 2. Dreifing átröskunargreininga sjúklinga (n=182) samkvæmt ICD-10-kerfinu.