Læknablaðið - 01.11.2014, Page 11

LÆKNAblaðið 2014/100 579
Inngangur
Á Vesturlöndum er leki í míturloku algeng ábending
fyrir opinni hjartaskurðaðgerð, en kransæðahjáveita og
ósæðarlokuskipti eru þó mun algengari hjartaaðgerðir.1
Orsakir míturlokuleka eru aðallega tvenns konar:
hrörnunarsjúkdómur í lokunni (degenerative) eða starf­
rænn leki (functional).2 Við hrörnunarsjúkdóm verður
bakfall (mitral valve prolapse) á öðru eða báðum loku­
blöðunum sem veldur leka. Þessu valda hrörnunar­
breytingar í lokublöðunum sjálfum eða slit eða leng­
ing á lokustögum (chordae tendinae).3 Við starfrænan
leka eru lokublöð og lokustög hins vegar eðlileg, en
blóðþurrð í vinstri slegli og totuvöðvum getur truflað
hreyfingu lokublaðanna, aðallega þó aftara mítur­
lokublaðsins.3 Einnig getur víkkun á vinstri slegli, til
dæmis vegna útbreidds blóðþurrðar­ eða hjartavöðva­
sjúkdóms, valdið víkkun á míturlokuhringnum. Loku­
blöðin ná þá ekki að mætast sem veldur leka í miðri
lokunni.3 Aðrar sjaldgæfari orsakir míturlokuleka eru
kalkanir í míturlokuhringnum, hjartaþelsbólga, gigt­
sótt og bráður míturlokuleki vegna rofs á totuvöðva i
kjölfar hjartadreps (papillary muscle rupture).1
Míturlokuleki er greindur með hjartaómskoðun,
annaðhvort um brjóstvegg eða vélinda.4,5 Umfang
og orsök lekans er metið og áhrif hans á stærð, sam­
dráttargetu og starfsemi vinstri slegils.6 Auk þess er
mæld stærð og rúmmál vinstri gáttar, stærð og sam­
inngangur: Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna árangur mítur-
lokuviðgerða á Íslandi, en það hefur ekki verið gert áður.
Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn á 125 sjúklingum (meðal-
aldur 64 ár, bil: 28-84 ár, 74% karlar) sem gengust undir míturlokuviðgerð
vegna míturlokuleka á Landspítala 2001-2012. Ábending fyrir aðgerð
var míturlokuhrörnun hjá 70 (56%) sjúklingum, en starfrænn leki hjá 55
(44%). Heildarlifun var reiknuð með aðferð Kaplan-Meier en miðgildi eftir-
fylgdar var 3,9 ár (bil: 0-11,7 ár).
niðurstöður: Aðgerðum fjölgaði á rannsóknartímabilinu úr 39 í 86 á fyrra
og síðara hluta þess. Meðal EuroSCORE var 12,9; tveir þriðju sjúklinga
voru í NYHA flokki III/IV fyrir aðgerð og 50% með alvarlegan míturloku-
leka. Tíundi hver sjúklingur hafði áður farið í opna hjartaaðgerð og 12%
höfðu nýlegt hjartadrep. Allir sjúklingar, að þremur undanskildum, fengu
míturlokuhring (meðalstærð 28,4 mm). Framkvæmt var brottnám á
hluta lokublaðs hjá 51 sjúklingi (41%), 28 fengu ný lokustög úr gerviefni
(Goretex®) og 7 Alfieri-saum. Hjá 83% sjúklinga var einnig framkvæmd
önnur hjartaaðgerð, oftast kransæðahjáveita (53%), Maze-aðgerð (31%)
eða ósæðarlokuskipti (19%). Meiriháttar fylgikvillar greindust hjá rúmum
helmingi sjúklinga, algengastir voru hjartadrep, enduraðgerð vegna blæð-
ingar og hjarta- og öndunarbilun. Minniháttar fylgikvillar greindust í 71%
tilfella. Átta sjúklingar létust innan 30 daga frá aðgerð (6%), en 5-ára lifun
var 79%; 84% hjá sjúklingum með míturlokuhrörnun og 74% hjá þeim
með starfrænan leka.
Ályktun: Míturlokuaðgerðum hefur fjölgað umtalsvert á síðasta áratug
á Íslandi. Fylgikvillar eru tíðir en dánartíðni <30 daga og langtímalifun er
svipuð og í sambærilegum erlendum rannsóknum.
ÁGRIp
dráttargeta hægri slegils og lagt mat á slagæðaþrýsting
í lungnablóðrás.6
Vægur míturlokuleki er oftast meðhöndlaður með
lyfjum, sérstaklega starfrænn leki, en við alvarlegan
leka þarf yfirleitt að beita skurðaðgerð, enda þótt við­
gerðir með hjartaþræðingartækni séu nú í örri þróun.7 Á
síðustu tveimur áratugum hafa míturlokuviðgerðir rutt
sér til rúms í stað lokuskipta, sérstaklega við hrörnunar­
sjúkdómi í lokunni.8 Lokublöðin eru þá lagfærð og komið
fyrir míturlokuhring til að styrkja viðgerðina.9 Viðgerð á
starfrænum leka felast hins vegar í því að þrengja mít­
urlokuopið með stífum hring.10 Fjölmargar rannsóknir
hafa sýnt að snemmkominn árangur og langtímalifun
eru umtalsvert betri eftir viðgerð en lokuskipti.2, 11 Auk
þess er kostur að ekki er þörf á langtíma blóðþynningar­
meðferð eftir viðgerð og starfsemi vinstri slegilsins er
betur varðveitt.11, 12 Á stærri sjúkrahúsum erlendis er
árangur míturlokuviðgerða víða mjög góður og dánar­
hlutfall innan 30 daga undir 2% við hrörnunarsjúkdómi
og 5­10% hjá sjúklingum með starfrænan leka.13
Áður hefur birst rannsókn á árangri míturlokuskipta
á Íslandi14 en upplýsingar um árangur míturlokuvið­
gerða hefur vantað hérlendis. Markmið þessarar rann­
sóknar var að kanna árangur míturlokuviðgerða á Land­
spítala á 12 ára tímabili með áherslu á snemmkomna
fylgikvilla og dánarhlutfall innan 30 daga.
Greinin barst
20. mars 2014,
samþykkt til birtingar
5. september 2014.
Engin hagsmunatengsl
gefin upp.
Árangur míturlokuviðgerða
á Íslandi 2001­2012
Jóhanna Fríða Guðmundsdóttir1 læknir, Sigurður Ragnarsson3 læknir, Arnar Geirsson1 læknir, Ragnar Danielsen2 læknir,
Tómas Guðbjartsson1,4 læknir
1Hjarta- og lungnaskurð-
deild, 2hjartadeild, Land-
spítala, 3hjartaskurðdeild
Háskólasjúkrahússins á
Skáni í Lundi, Svíþjóð,
4læknadeild HÍ
Fyrirspurnir
Tómas Guðbjartsson
tomasgud@landspitali.is
R a n n S Ó k nStrattera er nú samþykkt til að hefja
meðferð við ADHD hjá fullorðnum
Heimildir:
1. www.serlyfjaskra.is. 2. Michelson D et al. Biol Psychiatry 2003; 53(2): 112–20.
3. Young JL et al. Clin Neuropharmacol 2011; 34(2): 51– 60. 4. Adler LA et al. J Clin Psycho Pharmacol 2009; 29(1): 44–50.
5. Adler LA et al. J Clin Psychiatry 2005; 66(3): 294 –9. 6. Adler LA et al. J Atten Diord 2008; 12(3): 248–53.
7. Wehmeier et al. Child Adolesc Phsychiatry Mental Health 2009; 3(1): 5.
– Eina lyfjameðferðin fyrir fullorðna með ADHD sem tilheyrir ekki
flokki örvandi lyfja1
– Dregur úr helstu einkennum ADHD og veitir stöðuga stjórn á
einkennum allan daginn yfir lengri tíma, borið saman við lyfleysu2-7
– Tekið einu sinni á dag1
– Staðfestar upplýsingar varðandi öryggi og þol sýna að Strattera er
góð meðferð fyrir sjúklinga sem þjást einnig af félagsfælni og áfengissýki1
Stöðug stjórn á
einkennum beinir
athyglinni frá ADHD
Strattera
LIL140901