Læknablaðið - 01.11.2014, Blaðsíða 48

616 LÆKNAblaðið 2014/100
U M F J Ö l l U n O G G R E i n a R
■ ■ ■ Hávar Sigurjónsson
Allt útlit er nú fyrir að ADHD­teymi
Landspítalans verði lagt niður vegna
fjárskorts en teymið hefur starfað með
góðum árangri frá því á miðju ári 2012.
ADHD­greiningarteymi geðdeildar
Landspítalans var stofnað á fyrri hluta árs­
ins 2013 í kjölfar mikillar umræðu í þjóð­
félaginu um sívaxandi mis­ og ofnotkun
fullorðinna á metýlfenídatlyfjum, rítalíni
fyrst og fremst, og hversu auðveldur
aðgangur að slíkum lyfjum virtist vera.
Heilbrigðisyfirvöldum var mjög í mun
að koma böndum á notkun þessara lyfja
til að draga úr kostnaði vegna þeirra og
skynsamleg lausn fólst í því að fjármagna
teymi sérfræðinga innan geðdeildar sem
sinnti skimun og greiningu ADHD hjá
fullorðnum, samkvæmt tilvísunum frá
læknum heilsugæslunnar, sérfræðingum
og geðlæknum á stofu. Teymið hefur frá
upphafi verið leitt af Halldóru Ólafsdóttur
geðlækni og Páli Magnússyni sálfræðingi.
Hörmulegt að kasta þessu á glæ
Með sérstakri fjárveitingu árið 2012 og
síðan 40 milljóna króna fjárveitingu árið
2013 var teymið sett af stað og hefur
starfað óslitið síðan en ekkert hefur bólað
á fjárveitingu ársins 2014 og í fjárlaga­
frumvarpi ársins 2015 er ekki gert ráð fyrir
fjárveitingu til ADHD­teymisins.
María Einisdóttir framkvæmdastjóri
geðsviðs Landspítala segir að óvissan um
framtíð teymisins sé erfið. Að hennar sögn
hefur teymið verið starfrækt allt þetta ár í
trausti þess að fjárveitingin skilaði sér. Nú
væri ekki hægt að bíða lengur upp á von
og óvon og því ekki um annað að að ræða
en leggja teymið niður. Rekstrarhalli geð­
sviðs mun í ár að óbreyttu nema nokkurn
veginn kostnaði við rekstur ADHD­teym­
isins enda gerðu allar áætlanir ráð fyrir
sérstakri fjárveitingu að sögn Maríu.
Hún segir jafnframt að mikil vinna hafi
verið lögð í þjálfun og sérhæfingu þeirra
er starfa í ADHD­teyminu. „Sérfræðing­
arnir okkar hafa lagt sig alla fram við að
afla sér nýjustu þekkingar á greiningu og
meðferð ADHD fullorðinna og leitað til
fremstu sérfræðinga erlendis. Við stöndum
því núna í fremstu röð og það er hörmu­
legt ef á að kasta þessu á glæ.”
Spyrja má hvers vegna áhugi stjórn­
málamanna er í hlut eiga hafi svo skyndi­
lega gufað upp. Umræðan hefur sannar­
lega lognast útaf svo ekki standa spjótin
á stjórnvöldum þess vegna. Kannski er
það ástæðan. Önnur ástæða sem gjarn­
an heyrist er slæm staða ríkissjóðs og
að peningarnir séu einfaldlega ekki til.
Það hlýtur fremur að vera spurning um
forgangsröðun fjárveitinga sem er jú í
höndum stjórnmálamannanna.
Í forstjórapistli á heimasíðu Landspítala
þann 10. október sagði Páll Matthíasson: „Í
vikunni varð ljóst að ekki verður framhald
á starfsemi ADHD­teymis Landspítala
sem komið var á fót árið 2012. Kemur þetta
til af óvissu um fjármögnun en velferðar­
ráðuneyti veitti í þetta sérstakt fjármagn
í fyrra og árið 2012. Þessi niðurstaða er
bagaleg enda árangur teymisins ótvíræður
og um að ræða bakhjarl faglegrar nálgunar
að ADHD fullorðinna á Íslandi. Vonandi
finnst lausn á fjármögnunarvanda teymis­
ins, ella er sjálfhætt. Segja má að þessi ráð­
stöfun endurspegli þröngan fjárhag Land­
spítala; fáist ekki fjármagn til verkefna
verður að leggja þau af.”
Samfélagið borgar brúsann
Í september birtist athyglisverð rann­
sókn sem gerð var í Danmörku og náði til
áranna 1999­2013. Meginspurning rann­
sóknarinnar var hver væri raunkostnaður
samfélagsins af því að greina og með­
höndla ekki ADHD hjá fullorðnum. Niður­
staðan er sú að hver einstaklingur, 18 ára
og eldri, sem þjáist af ADHD en fær ekki
greiningu kostar danskt samfélag 150 þús­
und danskar krónur á ári (þrjár milljónir
ISK). Áætlaður heildarkostnaður dansks
samfélags af ómeðhöndluðu ADHD full­
orðinna er þrír milljarðar danskra króna á
ári. Eflaust má reikna út hliðstæðar tölur
fyrir íslenskt samfélag og komast að þeirri
augljósu niðurstöðu að hagkvæmni þess
að greina og meðhöndla ADHD hjá full­
orðnum borgar sig margfaldlega.
Þegar rýnt er betur í forsendur útreikn­
ings hinna dönsku rannsakenda kemur
fram að kostnaðurinn stafar af minni
atvinnuþáttöku þeirra er þjást af ógreindu
Óvissa um framtíð ADHD-teymis
„Við stöndum núna í fremstu röð og það er hörmulegt
ef á að kasta þessu á glæ,” segir María Einisdóttir fram-
kvæmdastjóri geðsviðs Landspítalans.
„Sumir eru tregir til að nota metýlfenídatlyf vegna
þeirrar neikvæðu ímyndar sem lyfin hafa,” segir Páll
Magnússon sálfræðingur.
„Árangur af hópmeðferð hefur verið mjög góður en nú er
séð fyrir endann á því nema stefnubreyting stjórnvalda
komi til,” segir Halldóra Ólafsdóttir geðlæknir.