Læknablaðið - 01.11.2014, Blaðsíða 26

594 LÆKNAblaðið 2014/100
brjóstholsskurðdeild. Þar voru honum gefnir bólgueyðandi sterar
(prednisólon, 25 mg á dag) og azithromycin í töfluformi.
Lungnaskolun var framkvæmd á skurðstofu í hefðbundinni
svæfingu. Ákveðið var að skola vinstra lungað fyrst, enda íferðir
mestar þar. Sjúklingur var barkaþræddur með tvöfaldri bark­
arennu (double-lumen endotracheal tube) og lá endinn út í vinstri
höfuðberkju. Lega berkjurennunnar var staðfest með lungna­
hlustun og berkjuspeglun. Sjúklingnum var síðan komið fyrir í 90
gráðu hliðarlegu með vinstri hlið upp og loftflæði til vinstra lunga
stöðvað (mynd 3). Hægra lungað var síðan blásið í 15 mínútur með
100% súrefni. Hækkað var undir höfði sjúklings og 1 l af 37°C heitu
saltvatni (0,9%) látið renna inn í vinstra lunga. Eftir innhellinguna
bankaði sjúkraþjálfari vinstri brjóstkassa í um 5 mínútur og var
skurðarborði vaggað svo skolvöki dreifðist um lungað. Til að tæma
vökvann úr lunganu var höfuð sjúklings lækkað og vökvanum
safnað í sýnaglös. Þetta ferli var endurtekið 15 sinnum á vinstra
lunga með samtals 15 l af saltvatni. Í fyrstu var skolvökvinn mjög
gruggugu en lýstist þegar á leið (mynd 4). Eftir skolunina var gerð
berkjuspeglun og þannig reynt að ná öllum vökva úr lunganu.
Sjúklingurinn var vakinn á skurðstofu og fluttur á gjörgæsludeild
þar sem hann dvaldi í sólarhring til eftirlits. Súrefnismettun fyrir
skolun var 95% á 100% súrefni til hægra lunga og héldust bæði
blóðþrýstingur og önnur lífsmörk stöðug. Klukkutíma eftir skolun
mældist súrefnismettun á gjörgæslu 100% með 15 l af súrefni í
maska og var öndunartíðni þá 40/mín.
Fjórum dögum síðar var sjúklingurinn færður aftur á skurð­
stofu og svæfður með hægri hlið upp. Súrefnismettun mældist þá
95% á 5 l af súrefni. Eftir að hægra lunga hafði verið skolað með 5 l
af saltvatni varð að hætta skoluninni þar sem skolvökvinn skilaði
sér ekki nógu vel til baka úr lunganu. Var ástæðan talin vera leki á
saltvatni út í vinstra lunga meðfram belg á berkjurennunni. Hann
var því færður sofandi á gjörgæsludeild í öndunarvél en jafnaði
sig fljótt. Skolunin var síðan endurtekin 8 dögum síðar á sambæri­
legan hátt. Súrefnismettun fyrir þá skolun mældist 95% á 100% af
súrefni. Hægra lungað var skolað með samtals 18 l af saltvatni, 1
l í senn og brjóstholsbanki beitt á milli skolana. Skolunin gekk að
óskum og sjúklingurinn var vakinn á skurðstofu. Tveimur dögum
síðar útskrifaðist hann heim til sín við góða líðan. Röntgenmynd af
lungum sem tekin var við útskrift sýndi minni íferðir (mynd 5) og
mældist súrefnismettun 90% án súrefnis og öndunartíðni 14/mín.
Við eftirlit mánuði síðar mældist súrefnismettun 95% án við­
bótarsúrefnis og öndunarmælingar sýndu miðlungs herpu, með
FEV1 2,45 L og FEV1/FVC hlutfall sem er 73% af spáðu gildi. Næst­
um tveimur árum frá greiningu fann sjúklingur enn fyrir mæði
við áreynslu en er einkennalaus í hvíld. Öndunarmælingar voru
áfram batnandi og mældust innan eðlilegra marka, með FEV1/
FVC hlutfall 91% af spáðu. Einnig sáust minni þéttingar á röntgen­
myndum af lungum enda þótt vægar íferðir væru enn til staðar
(mynd 5).
Mynd 2. Smásjárskoðun á vefjasýni sem tekið var með berkjuspeglun. 40x stækkun
HE litun. Lungnavefur með bleiku, fínkornóttu efni í holrúmum lungnablaðra en í
tengslum við efnið er hópur átfruma.
Mynd 3. Lungnaskolun. Skolvökvi er hengdur upp og látinn renna í gegnum hitara. Lás er settur milli vökva og hitara svo unnt sé að stjórna flæði og magni sem fer inn í lungað.
Aðeins eitt lunga sér um loftskipti og er tengt við öndunarvél á meðan hitt lungað er skolað. Lás er á milli affallsrásar og vökvasafnara til að geta tímasett tæmingu skolvökva úr
lunga. Myndin er eftir Felix Valsson, breytt og staðfærð úr heimild nr. 5.
S J Ú k R a T i l F E l l i