Ægir - 01.09.2001, Qupperneq 12

12
R A N N S Ó K N I R
Fyrstu lúðuseiðin í heiminum
voru framleidd í Noregi árið 1985
en í dag eru lúðuseiði framleidd í
Noregi (12-14 stofnanir/fyrir-
tæki), Skotlandi (5 stofnanir/fyr-
irtæki), Kanada (4 stofnanir/fyrir-
tæki) og á Íslandi (Fiskey hf.).
Fyrstu lúðuseiðin á Íslandi voru
framleidd af FISKEY árið 1990, 2
stykki. Á árunum 1991-1995
tókst að framleiða nokkur þúsund
seiði á ári en í dag er fjöldi fram-
leiddra lúðuseiða talinn í hund-
ruðum þúsunda á ári hverju. Með
litlum breytingum er unnt að
framleiða 500-700 þúsund seiði í
klakstöð fyrirtækisins og er það
svipaður fjöldi og öll heimsfram-
leiðsla undanfarin ár. Starfsemi
fyrirtækisins fer fram á 3 stöðum,
klakfiskastöð á Dalvík, seiðastöð á
Hjalteyri og áframeldisstöð í Þor-
lákshöfn.
Lenging klaktímabils
Árið 1992 stofnaði FISKEY hf. til
samstarfs við háskólana í Gauta-
borg og Bergen um verkefni þar
sem kanna átti möguleika á því að
breyta hrygningartíma klakfisks
með ljósastýringu. Gerðu menn
sér vonir um að með breytingum
á hrygningartíma yrði mögulegt
að framleiða lúðuseiði yfir lengra
tímabil á ári hverju. Fyrir þetta
verkefni var komið upp klakfiska-
stöð á Dalvík og um 400 klak-
fiskum var skipt í 3 hópa, þar sem
einum hópi var „flýtt“ um 4 mán-
uði, öðrum haldið við náttúrulega
ljóslotu og þeim þriðja „seinkað“
um 4 mánuði. Tekin voru blóð-
sýni úr fiskunum mánaðarlega
yfir 3 ára tímabil og greind í blóð-
inu efni sem sýndu hrygningar-
þroska fisksins. Niðurstöður
þessa verkefnis leiddu í ljós að
unnt væri að breyta hrygningar-
tíma fisksins með ljósastýringu.
Frá árinu 1994 hafa því verið 3
hrygningar á ári og þar sem hver
hrygningarlota stendur yfir
nokkrar vikur í senn, veitir þetta
aðgang að hrognum stóran hluta
ársins.
Eldisferill og
startfóðrun lirfa
Eldisferill lúðu fer í grófum drátt-
um þannig fram að frjóvguðum
hrognum er komið fyrir í kerjum
með 5°C heitum sjó. Eftir um 15
daga við þessar aðstæður klekjast
hrognin og úr þeim koma kvið-
pokalirfur sem settar eru í stór
síló og hafðar í myrkri við 5°C. Á
næstu 50 dögum nærast lirfurnar
á innihaldi kviðpokans en start-
fóðrun hefst þegar nægilegum
þroska er náð. Fóður lirfanna þarf
í fyrstu að vera lifandi (dýrasvif)
auk þess sem umhverfi lirfanna
þarf að vera skyggt til þess að þær
taki yfirleitt til sín fóður. Rétt
skygging hefur fengist með því að
bæta plöntusvifi út í kerin í
ákveðnum þéttleika. Startfóðrunar-
tímabilið stendur yfir í um tvo
mánuði við 11°C, eða þangað til
myndbreytingu er lokið. Mynd-
breyting kallast sá ferill þegar
lirfur verða að seiðum, þ.e. breyt-
ast úr því að vera nánast gegnsæ
lirfa, með augu á sitt hvorri hlið-
inni og syndandi um í vatnssúl-
unni í leit að fæðu, í botnlæg seiði
með lúðulögun, dökk að lit og
Höfundar þessarar
greinar eru Rannveig
Björnsdóttir, ónæmis-
og fisksjúkdómafræð-
ingur og sérfræðingur
á Rannsóknastofnun
fiskiðnaðarins á
Akureyri og Arnar
Jónsson framleiðslu-
stjóri Fiskeldis
Eyjafjarðar.
Á árinu 1988 hóf Fiskeldi Eyjafjarðar hf. (FISKEY) rannsóknir á klaki og
framleiðslu lúðuseiða en lúðueldi hefur löngum takmarkast af fram-
leiðslu seiða. Rannsóknir hófust í raun árið áður en þá voru fram-
kvæmdar grunnrannsóknir á umhverfisaðstæðum í Eyjafirði m.t.t.
seiðaframleiðslu.
Seiðaeldisstöð Fiskeldis Eyjafjarðar er á Hjalteyri við Eyjafjörð.
Rannveig
Björnsdóttir
Arnar Jónsson
Lúðuseiðaframleiðsla
á Íslandi