Ægir - 01.06.2005, Blaðsíða 35

35
B Á TA - O G S K I PA S A G A N
því geti orðið að Húni II verði
áfram á Akureyri og bátnum
verði fundinn grundvöllur til
reksturs. „Það sem í mínum huga
er merkilegast við Húna II er að
þetta er stærsta eikarskip á floti í
dag, sem hefur verið smíðað hér á
landi. Að mínu mati er þetta ein-
stakt tækifæri til þess að sýna ís-
lenskri bátasögu þann sóma sem
henni ber. Húni II var smíðaður í
Skipasmíðastöð KEA og mér
þykir því við hæfi að þessu skipi
verði fundinn varanlegur staður á
Akureyri,“ segir Þorsteinn og
bendir á að það hafi verið „stór-
slys“ þegar Snæfellinu, sem
einnig var smíðað í Skipasmíða-
stöð KEA, var sökkt.
Kerfið hefur ekki áhuga
Það virðist nokkuð ljóst að okkur
Íslendingum hefur ekki auðnast
að varðveita marga báta frá fyrri
tíð, sem sannarlega hefðu verð-
skuldað að vera safngripir í dag.
Svo merkilegt sem það kann nú
að virðast, þegar haft er í huga að
Íslendingar voru frumkvöðlar í
úthafssiglingum frá Evrópu til
Ameríku í þá daga er menn
sigldu á langskipum og knörrum.
Í grein í Morgunblaðinu á liðnum
vetri segir Guðbrandur Jónsson,
formaður Fornbátafélags Íslands,
að það sé með ólíkindum hversu
illa gangi að fá stjórnvöld og þá
sem ráða málum í landinu til þess
að skilja mikilvægi þess að vernda
þau verðmæti sem eru fólgin í
gömlum bátum. Orðrétt segir
Guðbrandur í Morgunblaðsgrein-
inni: „Það er dýrt dæmi að eiga
og reka trábát og ekki auðveldar
kerfið reksturinn með yfirgengi-
legum eftirlits- og stjórnunar-
kostnaði kerfiskarla. Bara virðis-
aukaskatturinn er 150.000 kr. á
bát,“ segir Guðbrandur og upp-
lýsir að þrátt fyrir margar góðar
tillögur Fornbátafélagsins og sjó-
minjadeildar Þjóðminjasafnsins
hafi menntamálaráðuneytið ekk-
ert gert í málunum.
Er þjóðinni alveg sama?
Morgunblaðið birtir þann 2. febr-
úar 2005 athyglisverða grein eftir
Rúnar Óla Karlsson, landfræðing
á Ísafirði, þar sem hann gerir að
umtalsefni varðveislu gamalla
báta. Þar kastar hann fram spurn-
ingunni: „Er þjóðinni, sem í
gegnum aldirnar hefur byggt af-
komu sína á hafinu, alveg sama
um skipin sem gerðu okkur kleift
að draga björg í bú?“ Rúnar rifjar
upp að þegar hann var að alast
upp á Ísafirði hafi gamall kútter,
Garðar, staðið í fjörunni í Neðsta-
kaupstað. Sá galli var víst á gjöf
Njarðar að á honum hvíldu veð
og allt stóð fast í bankanum, eins
og Rúnar Óli kemst að orði.
„Ekki var annað hægt að gera
...nú annað en að brenna hann en
gera hann upp eða geyma um
stund, eins undarlega og það
hljómar. Allt í einu átti íslenska
þjóðin engan kútter og það þótti
einhverjum hart. Var þá ráðist í
að kaupa Sigurfara, kútter frá
Færeyjum, og stendur hann nú á
safnasvæðinu á Akranesi en þarfn-
ast víst mikils viðhalds.“ Rúnar
Óli bendir á að ekki sé bátafrið-
unarsjóður eins og til er Húsafrið-
unarsjóður til varðveislu gamalla
húsa. Hann segir þó sem betur fer
ekki svartnætti í þessum efnum,
ýmislegt hafi þokast í rétta átt og
verið sé á nokkrum stöðum að
varðveita merkilega báta. Meðal
annars bendir hann á að Byggða-
safn Vestfjarða hafi ráðist í endur-
bætur á Gesti úr Vigur, sem
væntanlega er elsti sérsmíðaði
vélbátur sem enn er til hér á
landi, einnig hafi Byggðasafn
Vestfjarða fengið að gjöf Sædísi ÍS
467, sem er ein af fimm „Dís-
um“, sem smíðaðar voru af Bárði
G. Tómassyni, fyrsta skipaverk-
fræðingi Íslendinga, og markmið-
ið sé að koma Sædísi á flot og
hafa hana í siglingum með safn-
gesti. Þá nefnir Rúnar Óli að
hugmyndir séu uppi um að varð-
veita Maríu Júlíu, sem er fyrsta
björgunarskúta Vestfirðinga, en
hún var síðast notuð sem hafrann-
sóknaskip milli stríða og til
björgunaraðgerða. „Verndun
gamalla skipa og verkkunnátta
fyrir komandi kynslóðir og vænt-
anlega ferðamenn, er ekkert ann-
að en menningarferðamennska og
vonandi kemur skilningur á mik-
ilvægi þess að tengja saman
verndun þessarar arfleifðar við
ferðamennsku framtíðarinnar, til
með að aukast,“ segir Rúnar Óli
Karlsson í umræddri Morgun-
blaðsgrein.
Um tíma bar Húni nafnið Haukafell SF, en þá var það gert út frá Hornafirði.
Vistarverurnar um borð í Húna eru allar hinar huggulegustu. Hér má sjá barborðið í
veitingasalnum.
aegirjuni2005 1.7.2005 18:04 Page 35