Tímarit Máls og menningar - 01.04.1940, Side 82

76
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
um meðal almennings. Nú hafa þeir Þórarinn Guðnason og Karl
Strand, læknisfræðinemar, þýtt fyrra hluta bókar sama höf-
undar um „baráttuna gegn dauðanum“ og mun bráðlega von
á framhaldinu.
Paul de Kruif er ameriskur læknir af hollenzkum ættum. Eftir
að hafa lokið námi, starfaði hann á sYiði læknisfræðinnar i
10 ár, en hefur þá sennilega þótzt komast að raun um það, að
sér væri ekki ætlað að komast í tölu hinna meiri spámanna
í læknislistinni, svo að hann tók þann kost að skrifa um störf
þeirra, sem afrekin liggja eftir á sviði heilbrigðismála og lækna-
visinda, enda er hann maður vel ritfær. Hann hefur nú getið
sér heimsfrægð með því að kynna almenningi afrek og haráttu
ýmsra þeirra, sem mest hyllir uppi í baráttunni gegn hungri,
sjúkdómum og dauða, og hann skrifar með sínu lagi, sem fólki
fellur vel í geð. Hann skrifar hetjusögur; í stöðugri lífshættu
og í mestu mannraunum ganga afreksmennirnir ótrauðir og efna-
lausir að verki og bregða sér hvorki við sótt né bana. Eini
maðurinn, sem hugsar til dauðans eins og venjulegt veikgeðja
fólk gerir, er höfundurinn sjálfur, ef marka má inngangsorðin
að bók þeirri, sem hér ræðir um, „Baráttunni gegn dauðanum",
en hjá söguhetjum höfundarins gætir varla annarra hræringa
sálarlífsins en gagnvart því, hvernig þvi ætlunarverki, sem þeir
settu sér, miðar áfram.
Enda þótt de Kruif skorti einkenni skáldsins og persónu sagn-
arritarins um innsýn i sál söguhetjanna, og þótt persónuleiki
þeirra sé lesandanum yfirleitt óþekktur eftir lestur bóka hans,
þá veitir hann djarfmannlegt og heillandi yfirlit yfir starf þeirra,
það starf, sem þeir gátu sér orðstír fyrir. Og de Kruif er ekk-
ert liikandi við. að veita lítt þekktum aðstoðarmönnum, sem
gengu upp í starfi sínu með lífi og sál og fórnuðu sér fyrir
það, sömu viðurkenningu og forsprökkunum.
Hetjusögur de Kruifs eru nokkuð sérstæðar. Venjulegar hetju-
sögur greina frá hardagahundum, ferðalöngum, stjórnmálaskúm-
um og þess konar fölki, sem nú á dögum fyllir forsiður frétta-
blaða og myndahefta. Hér segir frá mönnum, sem unnu flest
verk sín langt frá kastljósi fréttasnatans, margir alóþekktir og
ýmsir vinandi i óþökk allra þeirra, sem næst hefði staðið að
skilja þá og rétta þeim hjálparhönd, jafnvel í baráttu við þá.
Þeir unnu og stríddu af því að innri þörf kallaði þá til starfs-
ins, sumir af því að þeim hafði dottið nokkuð í hug sem ásótti
þá og þeir gátu ekki látið vera að fylgja hugmynd sinni eftir,
sumir af skyldurækni, af því að þeim var trúað fyrir starfi