Tímarit Máls og menningar - 01.04.1940, Side 83

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
77
sem gat orðið mörgiim öðrum mönnum til bjargar, ef það var
vel rækt.
De Kruif segir frá starfi og stríði þessara manna með leiftr-
andi áhuga og frásagnargleði. Hann fylgist með árangrinum af
starfi þeirra eins og hann sjálfur væri sá, sem mest ætti undir
því hvernig það tækist, en hann „dramatiserar", hann „setur
i senu“, hann lyftir söguhetjunum upp á leiksvið, þar sem manni
virðist allt undir því komið, hvernig tekst til einmitt fyrir þeim.
I þessu er það máske einkum fólgið, hve víðlesinn höfundur
hann er orðinn, þótt þessi frásagnarháttur skekki einhverja
vitund hlutföll veruleikans. Á rithættinum, sem annars er yfir-
leitt léttur og skemmtilegur, er einhver hálf galsafenginn ýkju-
blær, sem að visu fer söguhetjunum og starfi þeirra allvel, eins
og þær koma fram í frásögu höfundarins, en hæfir ekki alltaf
eins vel því, sem raunverulega gerðist.
En það, sem setja mætti út á ritmennsku de Kruifs er þó
veigalítið í samanburði við kosti hennar. í fyrsta lagi efnis-
valið: hann velur sér að frásagnarefni starf og stríð manna,
sem börðust við „áþján, nauðir, svartadauða", fyrir hamingju
fjöldans, án þess að sjá til launa, og fórnuðu jafnvel eigin lífi
til þess. Hann lýsir mönnum, sem unnu lítilmótleg verk fyrir
göfugar hugsjónir, mönnum, sem voru heilir í starfi sínu, haldn-
ir af hinum brennandi krafti trúarinnar á köllun sína, hugsæi
sitt, skyldu sína.
í öðru lagi má benda á kosti efnismeðferðar: de Kruif missir
hvergi marks. Hann vill gera starf þessara manna, sem hann
lýsir, dýrðlegt í augum lesenda sinna, og honum tekst það.
Það mætti sjálfsagt segja frá á skáldlegri hátt, gefa persónu-
legri, meira alhliða lýsingu, en de Kruif villist hvergi út af
færu vaði, og tekst yfirleitt prýðilega að sannfæra lesandann.
Og hvílíkur munur er á dýrð þeirra starfa og hugsjóna, sem
de Kruif segir frá og þess, sem mest er rómað í dagblöðum
og dægurritum, þar sem vélabrögð og svik stjórnmálamanna og
lýðskrumara eru einkum frægð og höfundum þeirra eignaðar
ofurmannlegar gáfur og aðrir hæfileikar að tiltölu.
Þýðingin er fjörleg og málið yfirleitt gott og blátt áfram, má-
ske nokkuð grófkornótt með köflum. Ég hef ekki lesið bókina
á frummálinu og get því ekki dæmt um nákvæmni þýðingarinn-
ar, hvorki hvað efnismeðferð snertir né stil. Ég kann þýðend-
um og útgefanda þakkir fyrir bókina og hlakka til að lesa fram-
haldið. Kristinn Björnsson.